Η υποβάθμιση της καλλιτεχνικής συνεισφοράς της Επτανήσου στο ένδοξο 1821

Σύμφωνα με σχετικό Δελτίο Τύπου που είδε το φως της δημοσιότητας τόσο στα τοπικά ΜΜΕ όσο και στα ΜΚΔ αυτές τις μέρες πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα μία μουσική παράσταση που υμνεί την επέτειο των 200 ετών από το έπος του 1821 με ορχηστρικές μελωδίες, αφηγηματικά κείμενα και τραγούδια της μουσικοσυνθέτιδος κ. Ζωής Τηγανούρια.

Επιπλέον, σύμφωνα με το Δελτίο τύπου πρόκειται για ένα «μουσικό πέρασμα από τους ήχους των Βαλκανίων του χθες και του σήμερα, μέχρι τη διαχρονική απ’ άκρη σ’ άκρη Ελληνική Παράδοση και τη σύγχρονη μουσική της συνέχεια». Ακολούθως, αναφέρονται μουσικά έργα από τον ελληνικό και διεθνή χώρο που θα παρουσιαστούν μέχρι και τα παραδοσιακά τραγούδια «Ηπειρωτικό Μοιρολόι» και «Μαντηλάτος Θράκης».

Εδώ, όμως, αξίζει να σημειωθεί η απουσία της καλλιτεχνικής παραγωγής της Επτανήσου σχετικά με το μέγιστο γεγονός της Ελληνική Επανάστασης του 1821. Το «μουσικό πέρασμα» αυτό, δηλαδή, αφήνει απέξω τα Επτάνησα. Με άλλα λόγια η κ. Τηγανούρια έρχεται στα Επτάνησα για να υμνήσει το γεγονός παρουσιάζοντας στο πρόγραμμά της μέχρι και Ηπειρώτικα μοιρολόγια και τον «Μαντηλάτο» Θράκης (ίσως, δε, και την «Μπαϊντούσκα» ή τον «Οσμαντάκα» της Παραμυθιάς ή ακόμη και το ποντιακό «Τικ») χωρίς να κάνει την παραμικρή αναφορά στην τεράστια καλλιτεχνική παραγωγή των Επτανησίων για την Ελληνική Επανάσταση, γεγονός που, όπως φαίνεται, η κ. Τηγανούρια αγνοεί. Επομένως, δεν προβάλλεται «απ’ άκρη σ’ άκρη η Ελληνική παράδοση», όπως αναφέρεται στο σχετικό Δελτίο Τύπου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το συγκεκριμένο έργο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από μονομέρεια και έλλειψη συνοχής ενώ υποβαθμίζεται ανεπίτρεπτα η συνεισφορά των καλλιτεχνών προγόνων μας.

Παράλληλα, τεράστια είναι και η ευθύνη των εμπλεκόμενων συνδιοργανωτών φορέων του τόπου. Αντί να έχουν τεθεί πολύ νωρίς οι στόχοι για την ανάδειξη της συνεισφοράς των επτανησίων καλλιτεχνών στο ένδοξο 1821  μέσα από σχετικές προκηρύξεις, απόρροια έγκαιρου προγραμματισμού, ώστε να προβληθεί η ιστορία του τόπου, ακολουθείται, ως συνήθως, η λογική της «άρπα κόλλας». Να παρουσιάσουμε κάτι και ας είναι ό,τι να ‘ναι!

Για του λόγου το αληθές αναφέρω ένα πρόχειρο κατάλογο με επτανήσιους καλλιτέχνες και έργα σχετικά με το ένδοξο ’21:
1. Διονυσίου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερία», μελοποίηση Νικολάου Μαντζάρου
2. Του ιδίου απόσπασμα από τον ανωτέρω Ύμνο που φέρει τον τίτλο «Στη σκιά…». Το τραγουδούσαν στη Ζάκυνθο και στην Κέρκυρα (παραδοσιακή ζακυνθινή μελωδία)
3. Διονυσίου Σολωμού «Ελεύθεροι πολιορκημένοι», μελοποίηση Τιμόθεου Αρβανιτάκη
4. Ανδρέα Κάλβου «Ωδαί», μελοποίηση Μίκη Θεοδωράκη
5. Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «Ο Γεροδήμος», μελοποίηση Παύλου Καρρέρ
6. Παύλου Καρρέρ «Μάρκος Μπότσαρης», «Κυρά Φροσύνη», «Δέσπω, ηρωίδα του Σουλίου» και «Λάμπρος Κατσώνης», όπερες
7. Αντώνιου Μαρτελάου «Θούριοι», «Ύμνος εις την περίφημον Γαλλίαν». Τα τραγουδούσαν στη Ζάκυνθο σύμφωνα με τη μελωδία της «Μασσαλιώτιδος»
8. Ιωσήφ Λιμπεράλη «Το ξύπνημα του κλέφτη», Μιλάνο 1849, και άλλα 17 έργα και όπερες με υποθέσεις από την Ελληνική Επανάσταση του 1821
9. Γεωργίου Λαγουιδάρα «Μάρκος Μπότσαρης» (λιμπρέτο), μελοποίηση Φρ. Δομενεγίνη
10. Νικολάου Τζανή-Μεταξά «Μάρκος Μπότσαρης» (λιμπρέτο) και «Ύμνος προς την πατρίδα»
11. Β. Ν. Μισφούδ «Η αναχώρησις του Μάρκου Μπότσαρη διά την μάχην του Καρπενησίου», όπερα
12. Αγνώστου «Άσμα προτρεπτικόν», επαναστατικό ποίημα. Το γνωστό εμβατήριο του Μεγάλου Σαββάτου «Μη φοβήσθε, Γρεκοί»
13. Τα πατριωτικά άσματα του Γεωργίου Λαμπίρη
14. Η μουσική παραγωγή του Διονυσίου Λαυράγκα με βάση την ελληνική παράδοση. Είναι, δε, ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που έγραψε μουσική για την πρώτη ελληνική κινηματογραφική ταινία «Το Δαχτυλίδι του Πιερότου» (1918), όπως και για την πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας» (1932). Για τις ανάγκες της ταινίας προχώρησε στην γνωστή μελοποίηση του ποιήματος του Γ. Ζαλοκώστα «Το φίλημα» (γνωστό και ως «Μια βοσκοπούλα αγάπησα»)
15. Η μουσική παραγωγή του Γεράσιμου Ρομποτή εμπνευσμένη από την ελληνική παράδοση

Δρ. Γιώργος Γαστεράτος