Η ΔΙΑΔΕΥΑΚ, τα προβλήματα και το μεγάλο ζήτημα της ύδρευσης της Κέρκυρας

Η ΔΙΑΔΕΥΑΚ δημιουργήθηκε με την μεταρρύθμιση «Καλλικράτης», πάνω στην ΔΕΥΑΚ του Δήμου Κερκυραίων, που ήταν, μια οργανωμένη δημοτική επιχείρηση ύδρευσης και αποχέτευσης με μεγάλη επιτελική και επιχειρησιακή ικανότητα, στην οποία προστέθηκαν οι εγκαταστάσεις των Καποδιστριακών Δήμων, αποτελούμενες από 6 ημιτελή αποχετευτικά συστήματα, από 6 σταθμούς βιολογικού καθαρισμού σε κακή κατάσταση, που απαιτούσαν ανανέωση εξοπλισμού, από 148 γεωτρήσεις και 235 δεξαμενές ύδρευσης χωρίς εφεδρικές αντλίες και χωρίς στοιχειώδη χλωρίωση του νερού με έντονη την έλλειψη νερού σε εκτεταμένες περιοχές των περισσοτέρων πρώην Δήμων και από 47.500 υδρομετρητές  στην πλειοψηφία τους μεγάλης ηλικίας και κακής καταγραφής.

Με την δημιουργία της ΔΙΑΔΕΥΑΚ εις το προσωπικό της ΔΕΥΑΚ που αριθμούσε το 2011, 123 άτομα, προστέθηκε και προσωπικό 85 ατόμων προερχόμενο από τις ΔΕΥΑ των πρώην Δήμων, ενώ καμία περιφερειακή ΔΕΥΑ δεν είχε τεχνική υπηρεσία.

Δέκα χρόνια μετά από την δημιουργία της ΔΙΑΔΕΥΑΚ, η είσπραξη από λογαριασμούς νερού για το 2020 (1ος – 9ος 2020) ανέρχεται σε 58,4% για την περιοχή του πρώην Δήμου Κερκυραίων και σε 41,6% για τις περιοχές των πρώην Δήμων Αγ. Γεωργίου, Αχιλλείων, Εσπερίων, Θιναλίων, Κασσωπαίων, Κορισσίων, Λευκιμμαίων, Παλαιοκαστριτών, Φαιάκων, Παρελίων.

Όταν δημιουργήθηκε η ΔΙΑΔΕΥΑΚ τα προβλήματα που αντιμετώπιζε τότε η ΔΕΥΑΚ (και παρέλαβε η ΔΙΑΔΕΥΑΚ) ήταν η σκληρότητα του νερού, η ανεπάρκεια της ποιότητας και ο περιορισμένος όγκος δεξαμενών και οι προοπτικές που υπήρχαν ήταν τα φράγματα – λιμνοδεξαμενές και η αποσκλήρυνση.

Σήμερα 10 χρόνια μετά, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προγραμματίζει την υλοποίηση ενός προγράμματος «Α΄φάση» με γενικό τίτλο «Ύδρευση Νήσου Κέρκυρας – Εγκαταστάσεις αποσκλήρυνσης νερού και συναφή έργα», το οποίο περιλαμβάνει τα ακόλουθα έργα:
«Το έργο ύδρευσης πόλης Κέρκυρας από την Εγκατάσταση Αποσκλήρυνσης Νερού (ΕΑΝ), Χρυσηίδας»,
«Το έργο ύδρευσης Νεοχωρακίου και Λευκίμμης από την ΕΑΝ Νεοχωρακίου» και
«Το έργο ύδρευσης πόλης Κέρκυρας από την ΕΑΝ Κακότραφου», συνολικού προϋπολογισμού 47.000.000 Ευρώ.

Ο νέος προγραμματισμός αυτός και η τάξη μεγέθους της δαπάνης που αντιστοιχεί εις αυτόν, αποτελεί μία αστειότητα έναντι της πραγματικής διάστασης του προβλήματος ύδρευσης της Κέρκυρας και των αναγκών της σε έργα υποδομής.

Έτσι μέσα σε μία δεκαετία από τις προοπτικές του ώριμου έργου φράγματα – λιμνοδεξαμενές με επικουρικό ρόλο της αποσκλήρυνσης, αφού πέρασε ο χρόνος μέσα στην απραξία, κατρακυλήσαμε και επιστρέψαμε στην Χρυσηίδα, η οποία ήδη από τα μέσα της δεκαετίας 1990 θεωρείτο τελειωμένη υπόθεση για την αντιμετώπιση των ολοένα αυξημένων αναγκών της πόλης Κέρκυρας (νερό υφάλμυρο λόγω της υπεράντλησης, μεγάλης σκληρότητας και ανεπαρκές σε ποσότητα), πόσο μάλλον τώρα που θα αφαιρούνται τεράστιες ποσότητες ύδατος για τις ανάγκες της αποσκλήρυνσης.

Κι αυτό συμβαίνει ενώ ήδη από το 1995 οι μελέτες που είχε καταρτίσει το ΥΠΕΧΩΔΕ προέβλεπαν την κατασκευή των φραγμάτων σε συνδυασμό με την αποσκλήρυνση, για να αντιμετωπιστούν σε σημαντικό βαθμό, στην προοπτική των επομένων δεκαετιών – που ήδη έχουμε διανύσει τρεις από αυτές – οι ανάγκες ύδρευσης της Κέρκυρας.

Ο προ 25ετίας σχεδιασμός και οι μελέτες του ΥΠΕΧΩΔΕ εκπονήθηκαν σε στενή επαφή με το βασικό μελετητικό, επιτελείο της ΔΕΥΑΚ προέβλεπαν ως βασικό έργο τα φράγματα – λιμνοδεξαμενές με γνώμονα τις τεράστιες ανάγκες νερού της Κέρκυρας σε βάθος χρόνου, το μεγάλο ύψος βροχοπτώσεων, την έλλειψη στην Κέρκυρα σύγχρονων τεχνικών έργων για αξιοποίησή τους και της ανάγκης να δεσμευτεί ένα σημαντικό τμήμα αυτού του νερού με τεχνικά έργα ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα της ποσότητας και της ποιότητας της ύδρευσης.

Ο κοινός νους αντιλαμβάνεται με τον παρόντα (νέο) σχεδιασμό τι περιμένει την Κέρκυρα, στα επόμενα χρόνια και στην επόμενη τριακονταετία, ενώ οι υδρευτικές ανάγκες της νήσου, αυξάνονται γεωμετρικά και στον ορίζοντα πλανάται η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της.

Η στροφή της αντιμετώπισης της Κέρκυρας στο θέμα των υποδομών ύδρευσης και επίλυσης του οξύτατου από πλευράς ποιότητος και ποσότητος υδρευτικού της προβλήματος έγινε ως εάν να πρόκειται για ένα μικρό νησί με μικρό πληθυσμό, την ώρα που η πυκνότης του πληθυσμού της (200 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, υπερδιπλάσια της Ρόδου), την κατατάσσει 3η στη χώρα σε πυκνότητα πληθυσμού περιφερειακή ενότητα (μετά την Αττική και την Θεσσαλονίκη), ο συνολικός πληθυσμός της υπερβαίνει τις 110.000 κατοίκους, άνω του 50% του πληθυσμού της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, ενώ το θέρος ο πληθυσμός της σχεδόν τριπλασιάζεται και φτάνει σε αριθμό σχεδόν τον πληθυσμό της Περιφέρειας Ηπείρου.

Ο προηγούμενος ολοκληρωμένος σχεδιασμός με έτοιμες τις μελέτες ολοκληρωμένες τις απαλλοτριώσεις και στο στάδιο της προκήρυξης του μεγαλύτερου τμήματος του έργου, εγκατελείφθη με αφορμή την οικονομική κρίση του 2010-2012 (καίτοι το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης καλύπτετο από Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση).

Η ίδια οικονομική κρίση, δεν εμπόδισε αυτούς που ελαφρά τη καρδία και έμπλεοι επιπολαιότητας ματαίωσαν ένα έργο ώριμο που θα έδινε αισθητή ώθηση όχι μόνο στην Κέρκυρα αλλά και στην ίδια την Εθνική Οικονομία, ούτε αυτούς που στην συνέχεια απεκάλεσαν το έργο «Φαραωνικό», να προωθήσουν τα αντίστοιχα έργα «φράγματα – λιμνοδεξαμενές» στην Κρήτη και Ρόδο.

Η περίοδος 2011-2019 υπήρξε για την ΔιαΔευαΚ περίοδος απόλυτης παρακμής.

Από μία πλευρά αυτό ακούγεται ως λογικό επακόλουθο, αφού οι συνεχείς «μεταρρυθμίσεις» εξάρθρωσαν την αυτοδιοίκηση στη χώρα μας και η παράλληλη οικονομική κρίση – και οι συνέπειες του COVID-19 που ήρθαν να προστεθούν - την περιθωριοποίησε.

Δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση η ΔΙΑΔΕΥΑΚ, την ώρα που το μόρφωμα «της βαρύγδουπης μεταρρύθμισης», ο Ενιαίος Δήμος Κέρκυρας, κατέστη γίγαντας με πήλινα πόδια, ανίκανος να αντιμετωπίσει τα προβλήματα τα οποία όλα πυροδοτήθηκαν στον υπέρτατο βαθμό, ενώ ο ίδιος περιήλθε σε αδράνεια και ανυπαρξία.

Βαθμιαία μειώθηκε η εισπραξιμότητά της, διογκώθηκαν οι οφειλές προς την επιχείρηση, περιορίστηκε σημαντικά η ρευστότητά της, καθηλώθηκαν οι επενδύσεις για υποδομές, χειροτέρευσε η ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών, αναδύθηκε η πλήρης αδυναμία της για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προβλημάτων.

Επ’ ουδενί όμως πρέπει να αφεθεί η ΔΙΑΔΕΥΑΚ στην τύχη της και να καταρρεύσει. Οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες και το κόστος της Κέρκυρας βαρύτατο.
Το βάρος της διάσωσης της ΔιαΔευαΚ πέφτει στους ώμους του νέου ΔΣ το οποίο αναδείχτηκε με καθυστέρηση ενός και πλέον έτους από την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών.
Το έργο που ανέλαβε το νέο ΔΣ είναι εξαιρετικά δύσκολο και η συγκυρία το κάνει ακόμα δυσκολότερο.

Πρωταρχικό μέλημα του νέου ΔΣ πρέπει να είναι η αποφυγή της ενσωμάτωσης του εις τις υφιστάμενες συνθήκες της οργάνωσης και λειτουργίας της επιχείρησης, ώστε να μην καταστεί και αυτό μέρος του προβλήματος και της κρίσης της ΔΙΑΔΕΥΑΚ.
       
Κέρκυρα 18 Ιουλίου 2021 
Χρύσανθος Σαρλής