Κυριακή 22.12.2024 ΚΕΡΚΥΡΑ

Μια ταπεινή άποψη για το τι είναι «μουσική ερμηνεία»

Μιχάλης Μιχαλόπουλος
03 Nov 2020 / 10:04

Γράφει ο μαέστρος Μιχάλης Μιχαλόπουλος

Για μένα ερμηνεία είναι η ικανότητα να κατανοήσω του τι ο συνθέτης σκόπευε να μεταφέρει με τη μουσική του, και συγχρόνως η πρόκληση και πρόθεση να την μεταφέρω στη ζωντανήμου εκτέλεση.

Είναι απολύτως απαραίτητο για μένα ως μαέστρο να αναπτύξω μια έξυπνη και καλλιτεχνική ερμηνεία οποιασδήποτε σύνθεσης, και να μεταδώσω αυτή την ερμηνεία κατά τη διάρκεια της πρόβας μέσω της κατάλληλης καθοδήγησης και κινησιολογικών μοτίβων προς το σύνολο.

Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλές πιθανές «σωστές» ερμηνείες σε ένα έργο, και ότι η ερμηνεία είναι πολύ υποκειμενική. Οι πιο προφανείς «λανθασμένες» ερμηνείες λαμβάνουν χώρα όταν οι μαέστροι απομακρύνονται πολύ μακριά από την παρτιτούρα ή δεν αντιλαμβάνονται τις προθέσεις του συνθέτη.Οι περισσότερες από τις οδηγίες μου προέρχονται από τη παρτιτούρα, αλλά εξετάζω και μικρές αλλαγές, εάν αυτές βέβαια θα ενισχύσουν το έργο εκφραστικά.

Τροποποιώ την παρτιτούρα μόνο όταν πιστεύω ότι έχω καλό λόγο να το κάνω. Μου αρέσει να συγκρίνω την ερμηνεία μου με εκείνες των άλλων, και πάντα ακούω μια ερμηνεία τόσο μουσικά πειστική που μπορεί να με αναγκάσει να αλλάξω τη δική μου.

Είναι σημαντικό για μένα να αναπτύξω τη δική μου ερμηνεία με βάση αυτό που μαθαίνω κατά τη διάρκεια της μελέτης της παρτιτούρας. Ακούω ηχογραφήσεις μόνο αφού έχω αποκτήσει τις γνώσεις που χρειάζομαι για να ερμηνεύσω το έργο όπως πιστεύω ότι προορίζεται από τον συνθέτη. Το υπόβαθρο του συνθέτη και το πλαίσιο στο οποίο είναι γραμμένο ένα έργο σίγουρα θα πληροφορούν την ερμηνεία μου.

Πάντα εξετάζω όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των βιογραφικών πληροφοριών για τον συνθέτη, έτσι ώστε η μπάντα να μπορεί να εκτελέσει το έργο με μεγαλύτερη κατανόηση. Σχηματίζω την ερμηνεία μου πριν από την πρώτη πρόβα μέσα από τη διαδικασία μελέτης της παρτιτούρας.

Αυτή η ερμηνεία, ωστόσο, είναι πάντα κάπως ελαστική και μερικές φορές εξελίσσεται καθώς το έργο ζωντανεύει στην πρόβα. Ο συνθέτης παρέχει τις ρυθμικές και εκφραστικές σημάνσεις για να βοηθήσει μουσικούς και  μαέστρους να ερμηνεύσουν τη μουσική. Ωστόσο, οι περισσότεροι συνθέτες θα επιτρέψουν μικρές αλλαγές, αν οι αλλαγές αυτές είναι καλά μελετημένες και προσθέτουν στην εκφραστική ποιότητα του έργου. Ένας ελαφρώς ταχύτερος ρυθμός από ότι σημειώνεται για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει μια λάμψη περισσότερο, ακριβώς όπως ένας κάπως πιο αργός ρυθμός μπορεί να ενισχύσει τις εκφραστικές ιδιότητες ενός μέτριου ή αργού ρυθμού.

Επίσης, προσθέτοντας ένα μικρό tenuto σε μια συγχορδία με ένταση μπορεί να αυξήσει την αίσθηση της ανάλυσης.Μερικοί συνθέτες ωστόσο μπορεί να έχουν ένα διακριτικό ήχο στο έργο τους, και πιστεύω ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το συνθετικό στυλ των συνθετών των οποίων τα έργα διευθύνουμε. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να εξετάζεται κάθε έργο ξεχωριστά. Ο προγραμματισμός μιας Συναυλίας για μένα είναι κατά κύριο λόγο μια διαδικασία αξιολόγησης. Κατά την επιλογή ενός προγράμματος, αξιολογώ τις δυνατότητες του συνόλου μου καθώς και τη βέλτιστη ακολουθία υψηλής ποιότητας μουσικής λογοτεχνίας. Μετά από κάθε πρόβα, αξιολογώ τι πήγε καλά και τι πρέπει να εστιάσω κατά τη διάρκεια της επόμενης πρόβας.

Συνήθως κάνω στον εαυτό μου ερωτήσεις όπως: Εκφράστηκα καλά τόσο προφορικά όσο και κινησιολογικά με τη μπαγκέτα; Ήταν ο ρυθμός μου καλός, ήταν σαφείς οι οδηγίες μου, και η πρόβα πήγε καλά; Ποια σημεία απομένουν να αντιμετωπιστούν πριν από τη συναυλία;

Τέλος, μετά το τέλος της συναυλίας, αξιολογώ ολόκληρη την παράσταση,συμπεριλαμβανομένης της δικής μου καλλιτεχνικής ικανοποίησης με τη μουσική, καθώς και την αντίδραση του κοινού και τα χαμόγελα στα πρόσωπα των μουσικών μου. Προσπαθώ να σχηματίσω μια συνολική γνώμη σχετικά με την απόδοση, με βάση το τι πήγε καλά και τι χρειάζεται περαιτέρω δουλειά, και εγώ πάντα προσπαθώ να απαντήσω στο ερώτημα: Έμαθα κάτι καινούργιο τελικά;