Οι Φαίακες, οι σαπουνόπερες και τα σύνορα του μύθου

Στην Κέρκυρα η Μπρουκ, στην Ιταλία ο Ριτζ. Παράλληλοι βίοι μέσα στους αιώνες.
Όμηρος και Ντάλλας είναι ο τίτλος ενός δοκιμίου της Florence Dupont του 1991, όπου η Γαλλίδα μελετήτρια ζωγραφίζει έναν παραλληλισμό μεταξύ των ομηρικών έπων και των σίριαλ. Ο άνθρωπος, ίσως καλύτερα: ο πολίτης, έχει ανάγκη από το μύθο, ο οποίος χτίζει, μέσω της δύναμης της λέξης, ιστορίες που εξηγούν γεγονότα, δικαιολογούν δράσεις, κρύβουν λάθη, χτίζουν κοινή και κοινωνική ταυτότητα. Η κατασκευή του μύθου είναι η κατασκευή του ίδιου του ανθρώπου. Με βάση το μύθο, π.χ. την Οδύσσεια, ανάλογα με το πόσο λαϊκοί ή διανοούμενοι αισθανόμαστε, διασκεδάζουμε να εντοπίζουμε κοινά σημεία είτε με την πιο απλή καθημερινότητα, είτε με σύγχρονες κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές παραγωγές.

Είναι αμέτρητες οι ταβέρνες με όνομα Αλκίνοος, Ναυσικά, Οδυσσέας, στις οποίες τις περισσότερες φορές το μόνο επικό είναι το επίπεδο παρανομίας της δόμησής τους. Κατά τα άλλα, στο επεισόδιο San Junipero από τη σειρά Black Mirror, αναγνωρίζουμε λεπτομέρειες από τα Ηλύσια Πεδία, όπου κατά τον θρύλο βρίσκονταν ο Μενέλαος και η ωραία Ελένη, καθώς στην επιτυχημένη ταινία Get out του Jordan Peele μας αρέσει να ταυτίζουμε τον πρωταγωνιστή, όταν αντιστέκεται στις προσπάθειες υπνωτισμού των θητών του κλείνοντας τα αφτιά του, με τον Οδυσσέα εναντία στις σειρήνες.

Η Brooke Logan (Katherine Kelly Lang) και ο Ridge Forrester (Ron Moss), οι οποίοι μαζί αποτελούσαν ένα από τα πιο γνωστά ζευγάρια της ποπ-τηλεόρασης, πρωταγωνιστώντας τη σαπουνόπερα Τόλμη και Γοητεία, βρέθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα σε δυο μέρη χαρακτηρισμένα από μία χιλιετή παρουσία του μύθου. Ενώ η Μπρουκ ήρθε στην Κέρκυρα στα πλαίσια της συνεργασίας της με τον Ανδρέα Γεωργίου, ο Ριτζ ήταν ο επίτιμος προσκεκλημένος στο πεντάστερο ξενοδοχείο Parco Dei Principi (το οποίο για ένα διάστημα ήταν σφραγισμένο λόγω μαφίας), στην Roccella Jonica (Καλαβρία, Νότια Ιταλία) για μία συναυλία και για την παρουσίαση των δράσεων στον χώρο του τουρισμού από τους τοπικού επιχειρηματίες. Η οχυρωμένη πόλη της Roccella Jonica βρίσκεται πολύ κοντά στα ελληνόφωνα χωρία της Καλαβρίας, και ούτε το Στενό της Μεσσήνης, το οποίο χωρίζει τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη - χώρος μίας από τις πιο διάσημες περιπέτειες του Οδυσσέα - δεν απέχει παραπάνω από τρία τέταρτα ταξιδιού.

Ομηρικά μέρη, κυριολεκτικά το κέντρο του ποιήματος, όπως και για τους Φαίακες. Για την ακρίβεια, ο Οδυσσέας μας αφηγείται τις περιπέτειές του όταν φιλοξενείται στη σύγχρονη Κέρκυρα από τον Αλκίνοο. Πρόκειται για κομβικά σημεία, όπου ο μύθος, μέσω του προφορικού λόγου, αγγίζει επίπεδα κοντά στη μαγεία, αφηγημένο και γραμμένο παραπάνω από δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν. Και όμως αντιδρούμε έκπληκτοι και γοητευμένοι μπροστά σε δύο ηθοποιούς στο τέλος της καριέρας τους, που τριγυρνάνε στην άκρη του δυτικού κόσμου. Και εμείς μαζί, ίσως, υποσυνείδητα κάτοικοι των συνόρων (της επαρχίας;) του μύθου.

*Διαχειριστής πολιτιστικών προγραμμάτων στον χώρο της εδαφικής συνεργασίας στην ευρω-μεσογειακή περιοχή, ειδικότερα Ελλάδα-Ιταλία. Συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Padova