Δυο μέτρα και δυο σταθμά για τη νησιωτικότητα

ΚΕΡΚΥΡΑ. Η πρώτη διαμαρτυρία ήλθε από το Επιμελητήριο Κεφαλονιάς & Ιθάκης. Αφορά στην εξαίρεση για μια ακόμα φορά των μικρών νησιών του Ιονίου από μέτρα στήριξης. Δεν είναι μόνον ο ΕΝΦΙΑ, είναι και ο ΦΠΑ. Η εξαγγελία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ 2025 για μείωση ΦΠΑ κατά 30% στα «ακριτικά νησιά» με πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων παρουσιάστηκε ως ιστορική ανάσα για τις νησιωτικές κοινωνίες. Από τη Χάλκη και το Καστελόριζο μέχρι τη Σαμοθράκη και τη Λήμνο, οι κάτοικοι δικαιούνται να νιώθουν ότι το κράτος αναγνωρίζει τις δυσκολίες της καθημερινότητάς τους.

Ωστόσο, για άλλη μια φορά, το Ιόνιο έμεινε απ’ έξω. Ούτε οι Οθωνοί, ούτε η Ερείκουσα, ούτε το Μαθράκι – τρία νησιά που αποτελούν τα δυτικά σύνορα της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – δεν συμπεριλήφθηκαν. Ούτε το Μεγανήσι, ο Κάλαμος κι ο Καστός. Οι Παξοί και η Ιθάκη. Η λογική του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ήταν σαφής: «ακριτικά» είναι μόνο τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων.

Με ανακοίνωσή του ο περιφερειάρχης, Γ. Τρεπεκλής, επισημαίνει: «... Στο πνεύμα της Συνταγματικής επιταγής για ισονομία και ισοπολιτεία και εφόσον – όπως έχει ήδη επισημανθεί – δεν υφίσταται νομική δέσμευση από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον γεωγραφικό περιορισμό του μέτρου αποκλειστικά στο Αιγαίο, θεωρούμε δίκαιο και απολύτως αναγκαίο να διορθωθεί αυτή η αδικία και να επεκταθεί η ρύθμιση και στα μικρά και ακριτικά νησιά του Ιονίου. Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων από την πλευρά της, έχει την ηθική και θεσμική υποχρέωση να διεκδικήσει με τεκμηριωμένο και πειστικό τρόπο την άρση του άδικου αυτού αποκλεισμού, καταθέτοντας ολοκληρωμένη πρόταση προς τον κ. Πρωθυπουργό και τους αρμόδιους Υπουργούς, προκειμένου να ενταχθούν και τα νησιά του Ιονίου στη ρύθμιση για τη μείωση του ΦΠΑ, στο πλαίσιο της νησιωτικής ισότητας και ισονομίας».

Η στάση αυτή δεν είναι καινούργια. Εδώ και χρόνια, η κρατική νησιωτική πολιτική είναι ανισοβαρής:

• Στο Αιγαίο κατευθύνονται τα περισσότερα μέτρα στήριξης, από το Μεταφορικό Ισοδύναμο έως τις επιδοτήσεις άγονων γραμμών.

• Στο Ιόνιο, ακόμα και τα πιο μικρά και απομονωμένα νησιά καλούνται να τα βγάλουν πέρα με τις δικές τους δυνάμεις.

Το επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι τα νησιά του Αιγαίου αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες πιέσεις: τουρκικές αμφισβητήσεις, στρατιωτική ένταση, μεταναστευτικές ροές. Αυτή η οπτική όμως παραγνωρίζει την καθημερινότητα των κατοίκων των Διαποντίων, που ζουν με την ίδια απομόνωση, τα ίδια μεγάλα κόστη μεταφοράς, τον ίδιο κίνδυνο ερήμωσης.

Αν το κριτήριο είναι ο πληθυσμός κάτω των 20.000 κατοίκων, οι Οθωνοί με 400 κατοίκους, η Ερείκουσα με 500 και το Μαθράκι με 300 το πληρούν στο ακέραιο. Αν το κριτήριο είναι η ακριτικότητα, τότε πώς γίνεται το δυτικότερο σύνορο της Ε.Ε. να μην θεωρείται «άκρη»;

Η πραγματικότητα είναι ότι το Ιόνιο αντιμετωπίζεται διαχρονικά ως «τουριστική βιτρίνα» και όχι ως χώρος με νησιωτικά προβλήματα. Οι Παξοί, οι Διαπόντιοι, ο Κάλαμος, ο Καστός ζουν στη σκιά της πολιτικής που φτιάχτηκε για το Αιγαίο. Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, αντί να οικοδομήσει μια ενιαία στρατηγική για όλα τα νησιά, συντηρεί μια Ελλάδα δύο ταχυτήτων.

Η παράλειψη του Ιονίου από τις εξαγγελίες της ΔΕΘ είναι πρόκληση. Η Περιφέρεια Ιονίων, οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες δεν μπορούν να μένουν σιωπηλοί. Ο μειωμένος ΦΠΑ δεν είναι χάρη· είναι δικαίωμα ισότιμης μεταχείρισης.