Ημερίδα του Ι.Π. στη Ζάκυνθο για την Ημέρα Περιβάλλοντος

ΖΑΚΥΝΘΟΣ. Την 5η Ιουνίου 2024, Ημέρα Περιβάλλοντος, το Τμήμα Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου πραγματοποίησε Ημερίδα με θέμα: Προστασία της φυσικής κληρονομιάς της Ζακύνθου.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου "Ανοιχτή πλατφόρμα για την ηλεκτρονική καταγραφή φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ζακύνθου - ΑΝΤΕΤΙ", που υλοποιείται με την υποστήριξη του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (LEADER), με Επιστημονική Υπεύθυνη την Καθηγήτρια και Αντιπρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου κα Αικατερίνη Καμπάση.

H Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Ιονίου Πανεπιστημίου κα Καμπάση παρουσίασε το πρόγραμμα ”/ΑΝοιχτή πλαΤφόρμα για την ηλΕκτρονική καταγραφή φυσικής και πολιΤισμικής κληρονομΙάς της Ζακύνθου» / - Ακρωνύμιο: ΑΝΤΕΤΙ” το οποίο χρηματοδοτείται από το «Δίκτυο Συνεργασίας Ζακύνθου» (ΔΙ.ΣΥ.Ζ.) στο πλαίσιο του Προγράμματος «Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (LEADER)», Μέτρο19: «Τοπική Ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων CLLD/LEADER», Υπομέτρο 19.2: «Στήριξη για την Υλοποίηση Δράσεων υπό την Τοπική Στρατηγική Ανάπτυξης για Παρεμβάσεις Δημόσιου Χαρακτήρα». Το πρόγραμμα αφορά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας πλατφόρμας παρουσίασης της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ζακύνθου με δυνατότητα του κοινού να κοινοποιούν πληροφορίες που γνωρίζουν ή ανακαλύπτουν για την περιοχή μετά από έλεγχο των διαχειριστών. 

Ο Πρόεδρος του Τμήματος Περιβάλλοντος Ιονίου Πανεπιστημίου κ. Χρήστος Καρύδης καλωσόρισε όλους τους συμμετέχοντες στην Ημερίδα, αναφέρθηκε συνοπτικά στο πρόγραμμα ”/ΑΝοιχτή πλαΤφόρμα για την ηλΕκτρονική καταγραφή φυσικής και πολιΤισμικής κληρονομΙάς της Ζακύνθου» / - Ακρωνύμιο: ΑΝΤΕΤΙ” (Leader) και παρουσίασε την επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Ιονίου Πανεπιστημίου κα Καμπάση και προσκάλεσε  τον Πρόεδρο του Δικτύου Συνεργασίας Ζακύνθου κ. Νικόλαο Τσίπηρα να προσέλθει στο βήμα για να απευθύνει χαιρετισμό.

Ο Πρόεδρος του Δικτύου Συνεργασίας Ζακύνθου κ. Νικόλαος Τσίπηρας ευχαρίστησε τους παράγοντες του Τμήματος Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου δηλώνοντας μεγάλη χαρά για την παρουσίαση του πολύ σημαντικού προγράμματος «ΑΝΤΕΤΙ» (Leader). Ο κ. Τσίπηρας  αναφέρθηκε στις επενδύσεις ιδιωτικού και δημοσίου χαρακτήρα που υλοποιούνται μέσω του προγράμματος Leader με φορέα διαχείρισης το Δίκτυο Συνεργασίας Ζακύνθου και αφορούν δράσεις ανάδειξης του πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος του νησιού της Ζακύνθου  με θεαματικά αποτελέσματα.

Χαιρετισμό απηύθυνε και ο Αντιπεριφερειάρχης Γεωργίας, Κτηνοτροφίας και Αλιείας, Κωνσταντίνος Τσιριγώτης.

Πρώτος εισηγητής ήταν ο κ. Αριστοτέλης Μαρτίνης, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου, του οποίου η εισήγηση είχε ως θέμα τους «Μνημειακούς Ελαιώνες και τη Βιοποικιλότητα στη Ζάκυνθο». Ο κ. Μαρτίνης αναφέρθηκε στους Μνημειακούς Ελαιώνες οι οποίοι αποτελούν κοιτίδες πολιτισμού και παραμένουν σημείο αναφοράς του Επτανησιακού τοπίου. Μέσα στους αιώνες έχουν προσφέρει στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες και είναι αξιοσημείωτο ότι παραμένουν παραγωγικοί μέχρι και σήμερα. Τα Μνημειακά ελαιόδεντρα συνδέονται με την τοπογραφία, την ιστορία, και τη λαογραφία κάθε τόπου. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η βιοποικιλότητα που καταγράφεται στους Μνημειακούς Ελαιώνες και αφορά τόσο στην πανίδα όσο και στη χλωρίδα. Ως εκ τούτου Μνημειακοί Ελαιώνες αποτελούν αυτόνομα και σημαντικά οικοσυστήματα κι η προστασία, διαχείριση και διατήρηση τους θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα και μέρος του όποιου σχεδιασμού που συνδέεται με την αειφόρο ανάπτυξη της υπαίθρου.

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο κ. Αναστάσιος Καλημέρης, Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, του οποίου η εισήγηση είχε ως θέμα τα «Χαρακτηριστικά των κλιματικών μεταβολών της θερμοκρασίας & της βροχόπτωσης στην Ζάκυνθο». Ο κος Αναστάσιος Καλημέρης παρουσίασε τα βασικά χαρακτηριστικά των κλιματικών μεταβολών της θερμοκρασίας και της βροχόπτωσης στην Ζάκυνθο όπως αυτά προκύπτουν απο ενα σύνολο ενόργανων μετρήσεων και δεδομένων αναδρομικής ανάλυσης για το νησί για την 130-ετή περίοδο 1893-2023. Επισήμανε την σχεδόν αδιάκοπη απο την δεκαετία του 1980 αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας στο νησί καθώς και τον υψηλό ρυθμό που επιτελείται, παράλληλα με την μακροχρόνια (αιώνια) τάση μείωσης του ύψους βροχής, ενώ ανέδειξε ιδιαίτερα την δραματική μείωση του αριθμού ημερών βροχής που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Επιπλέον παρουσίασε εκτιμήσεις σχετικά με την μελλοντική εξέλιξη της θερμοκρασίας και της βροχόπτωσης στην Ζάκυνθο για την περίοδο 2030-2100, απο τρία έγκριτα περιοχικά κλιματικά μοντέλα για δυο σενάρια εξέλιξης της συγκέντρωσης θερμοκηπιακών αερίων.  

Επόμενος ομιλητής ήταν ο κ. Αναστάσιος Κυρίτσης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος ο οποίος είχε ως τίτλο εισήγησης «Η συνεισφορά των ΑΠΕ, των Κτηρίων και της Ηλεκτροκίνησης στην προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος». Η παρουσίαση ανέδειξε τους τρόπους με τούς οποίους οι τομείς της ηλεκτροπαραγωγής, των κτηρίων και των μεταφορών μπορούν να μετατραπούν από παράγοντες επιβάρυνσης του φυσικού περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, σε ένα ισχυρό ανάχωμα για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, παρέχοντας ταυτοχρόνως οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά οφέλη στην τοπική κοινωνίας της Ζακύνθου.

Ο κ. Βασίλειος Γεροβασιλείου, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος μίλησε για τα «Ανεξερεύνητα καταφύγια βιοποικιλότητας σε κίνδυνο». Ο κ. Γεροβασιλείου παρουσίασε τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών του ΤΠ σχετικά με τα θαλάσσια σπήλαια της Ζακύνθου. Τα θαλάσσια σπήλαια αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα των βραχωδών ακτών των Ιονίων Νήσων με τις δυτικές και βόρειες ακτές της Ζακύνθου να διαθέτουν ίσως τη μεγαλύτερη πυκνότητα θαλάσσιων σπηλαίων στο Ιόνιο Πέλαγος. Τα θαλάσσια σπήλαια της Ζακύνθου φιλοξενούν μια πλούσια βιοποικιλότητα που περιλαμβάνει πολλά σπάνια και προστατευόμενα είδη καθώς και είδη των βαθιών νερών. Ωστόσο, τόνισε ότι απαιτούνται περισσότερες έρευνες καθώς δέχονται σημαντικές πιέσεις (π.χ. ανεξέλεγκτη επισκεψιμότητα, απορρίμματα, ξενικά είδη) και παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητα.

Τέλος, η κα Χαρίκλεια Μινώτου, Δρ. Αειφορίας, διδάσκουσα στο Τμήμα Περιβάλλοντος είχε ως θέμα εισήγησης «Το φυσικό περιβάλλον της Ζακύνθου και η συμβολή του στη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Περίπτωση μελέτης: Οι ορχιδέες». Η Βιώσιμη Ανάπτυξη αποτελεί πρόκληση για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος. Η υιοθέτηση πρακτικών και προτεραιοτήτων που συνδέονται με τη δυναμική και την ταυτότητα ενός τόπου μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη βιωσιμότητας σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής όπως το τοπίο και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες του, (επανα) προσδιορίζουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες υπό το πρίσμα της εναλλακτικής ανάπτυξης και της αειφορίας. Η Ζάκυνθος έχει τη δυναμική να προβάλλει, προωθήσει και υποστηρίξει ένα φιλοπεριβαλλοντικό προφίλ προσδίδοντας αξία και σεβασμό στη φυσική και πολιτισμική της κληρονομιά. Η βιοποικιλότητα της, τα οικοσυστήματα, τα είδη, τα ενδιαιτήματα, το τοπίο της μπορούν να αποτελέσουν σημεία αναφοράς για το σχεδιασμό μιας οικοτουριστικής ανάπτυξης, η οποία θα συνυπολογίζει και τη φέρουσα ικανότητα του νησιού.

Οι παρουσιάσεις όλων των ομιλητών κατέληξαν στο ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος αν θέλουμε να ζήσουμε σε αυτόν τον τόπο και αύριο.

Γενικές πληροφορίες για  το Πρόγραμμα «ΑΝΤΕΤΙ» (Leader)

Στο πλαίσιο του προγράμματος με εφαρμογή των παραπάνω τεχνολογικών καινοτομιών, αναπτύσσεται μια πλατφόρμα όπου θα επιτρέπει την οργάνωση και καταγραφή της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ζακύνθου, με δυνατότητα να συμμετέχει το ευρύ κοινό σε αυτή τη διαδικασία, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, μορφωτικού επιπέδου και ηλικίας. Η παρουσίαση της πληροφορίας θα γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να παρουσιάζονται μονοπάτια ενδιαφέροντος που θα συνδυάζουν στοιχεία της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς προσαρμοσμένα στα ενδιαφέροντα του εκάστοτε χρήστη.