Το «Θαύμα του 1673» που συγκλόνισε την Κέρκυρα

Το Πρωτοκύριακο του Νοέμβρη στην Κέρκυρα αποτελεί αν μη τι άλλο ένα εκκλησιαστικό έθιμο και μια παράδοση που ξεπερνά τα 350 έτη. Πρόκειται λοιπόν για ένα έθιμο το οποίο τηρείται πιστά από τους Κερκυραίους  από το 1673 και περιλαμβάνει τη λιτάνευση του Πολιούχου Αγίου Σπυρίδωνα αφού το Πρωτοκύριακο ο προστάτης του νησιού έχει ξανά την τιμητική του.

Ταξιδεύουμε πίσω στον 17ο αιώνα όταν η πανώλη γνωστή και ως «μαύρος θάνατος» κατά τον Μεσαίωνα χτύπησε για δεύτερη φορά το νησί της Κέρκυρας. Μέσα σε λίγες ημέρες είχε αρχίσει να εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς στην πόλη της ιστορικής Κέρκυρας προκαλώντας ένα υγειονομικό χάος. Η μολυσματική αυτή ασθένεια γνωστή και ως το «θανατικό» στους Κερκυραίους περιελάμβανε την απομόνωση και καραντίνα στο απομακρυσμένο από το κέντρο της Κέρκυρας νησί του Λαζαρέτο, ένα ακατοίκητο νησί με πολυτάραχη ωστόσο ιστορία αφού αποτέλεσε τάφο για όσους δεν κατάφερναν να επιβιώσουν από την ασθένεια την περίοδο αυτή.

Μη έχοντας λοιπόν λύση και αφού η μαύρη πανώλη «αιχμαλώτισε» πάρα πολύ κόσμο στο διάβα της καταγράφοντας συνολικά χιλιάδες κρούσματα και θανάτους, οι ντόπιοι αποφασίζουν να απευθυνθούν με ευλάβεια, πίστη και ως μοναδική ελπίδα στον προστάτη, Άγιο Σπυρίδωνα.  Οι προσευχές εισακούστηκαν και η θαυματουργή παρέμβαση του Πολιούχου δεν άργησε να έρθει όταν ξαφνικά, ένα βράδυ του Οκτώβρη του 1673 οι πιστοί είδαν για συνεχόμενες τρεις νύκτες ένα υπέρλαμπρο φως να δεσπόζει στην κορυφή του καμπαναριού. Λίγες ημέρες μετά η επιδημία έπαυσε και το νησί και όσοι νοσούσαν σώθηκαν. Οι Κερκυραίοι με συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια ευχαρίστησαν και τίμησαν τον Άγιο με τη λιτάνευση και την περιφορά του λείψανού του.

Παρόλο που η Κέρκυρα κατά τον 17ο αιώνα βρισκόταν υπό ενετική κυριαρχία οι Βενετσιάνοι αποφάσισαν να επιτρέψουν την καθιέρωση του εορτασμού του θαύματος κατά την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου, εξ ου και η σημερινή ονομασία του Πρωτοκύριακου.

Μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου, το «Πρωτοκύριακο» αφιερώθηκε και στην πρώτη αντιφασιστική εκδήλωση που έγινε στην Ελλάδα από μαθητές γυμνασίου της Κέρκυρας, στις 2 Νοεμβρίου 1941, ως μία πράξη αντίστασης κατά των ιταλών κατακτητών και των αλλαγών που επέβαλε τότε το φασιστικό καθεστώς στην παιδεία.

Έτσι, κάθε χρόνο από τότε, μετά το πέρας της λιτανείας του ιερού σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα, ακολουθεί στην πλατεία Εσπιανάδα η αναπαράσταση της μαθητικής διαδήλωσης από μαθητές της Κέρκυρας.