Ανοίγει σύντομα το Μουσείο Καποδίστρια

του ευρωπαϊκού προγράμματος leader, το Μουσείο Καποδίστρια επιτέλους ξανανοίγει.
Τα έργα βρίσκονται στο τελικό στάδιο και, καθώς αναμένεται να καταβληθούν στις προσεχείς ημέρες τα οφειλόμενα χρήματα, οι εργασίες θα ολοκληρωθούν εντός των επόμενων μηνών.
Έτσι, η Κέρκυρα εμπλουτίζεται με ένα ακόμη δυναμικό πολιτιστικό κύτταρο, το οποίο ανταποκρίνεται στις σύγχρονες μουσειακές προδιαγραφές, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το Μουσείο Καποδίστρια - Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών αποτελεί το πρώτο και μοναδικό μουσείο στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στη ζωή και το έργο του Ιωάννη Α. Καποδίστρια. Στεγάζεται σε μια από τις εξοχικές κατοικίες της οικογένειάς του, με την οποία μάλιστα οικία είχε συνδεθεί και ο ίδιος στα νεανικά του χρόνια. Έχει έκταση 270 τ.μ. περίπου και βρίσκεται μέσα σ’ ένα κατάφυτο κτήμα 13 και πλέον στρεμμάτων, στην κορυφή του λόφου «Κουκουρίτσα», στον οικισμό Ευρωπούλων.
 
Η Ευεργεσία της Μαρίας Καποδίστρια-Δεσύλλα και τα πρώτα χρόνια του Μουσείου.
 
Το εν λόγω ακίνητο ανήκε στην οικογένεια Καποδίστρια τουλάχιστον τους δυο τελευταίους αιώνες και μέχρι το 1979, οπότε η Μαρία Καποδίστρια-Δεσύλλα, δισέγγονη του μικρότερου αδελφού του Κυβερνήτη και Δήμαρχος Κερκυραίων κατά την περίοδο 1956-1959 (πρώτη γυναίκα Δήμαρχος στην Ελλάδα), κάνοντας μια κίνηση μεγάλης ευεργεσίας προς τον Τόπο, το δώρισε σε τρεις, ιστορικής σημασίας, πολιτιστικούς φορείς της Κέρκυρας, την Αναγνωστική Εταιρία, την Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας και την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών.
Ο κορμός της συλλογής του Μουσείου -επίσης δωρεά της Μαρίας Δεσύλλα- αποτελείται από έναν σημαντικό αριθμό προσωπικών αντικειμένων του Ι. Α. Καποδίστρια, καθώς και πορτρέτων του ιδίου και άλλων μελών της οικογένειάς του, όπως και επίπλων εποχής.

Η αείμνηστη Μαρία Καποδίστρια-Δεσύλλα, όπως φαίνεται και από τη συμβολαιογραφική πράξη της δωρεάς, είχε απόλυτη συνείδηση της πράξης της και της αποστολής του Μουσείου:
«Η συμβαλλομένη Δωρήτρια εκφράζει την ελπίδα να στεγάση εις το μέλλον το Αρχείον του Κυβερνήτου και ο,τιδήποτε άλλο έχει σχέσιν με την δράσιν του εις τον Ελληνικόν και Ευρωπαϊκόν χώρον, […] δηλοί δε ότι εις την προκειμένην δωρεάν προέβη κινουμένη από αισθήματα αγάπης προς την Κέρκυρα και τα κατ’ εξοχήν ως άνω πνευματικά αυτής Ιδρύματα προς τα οποία εμπιστεύεται την εσαεί διατήρησιν της μνήμης του εξόχου της Κερκύρας τέκνου Ιωάννου Καποδίστρια».
    Για αρκετά χρόνια από την ίδρυσή του, το Μουσείο Καποδίστρια, λόγω της παντελούς έλλειψης πόρων (και παρά τις προσπάθειες των εκάστοτε διοικήσεων προς τους αρμόδιους φορείς), είχε πολύ περιορισμένη δράση. Ύστερα από χρηματοδότηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (επί Νομαρχίας Ανδρέα Παγκράτη) και του ΥΠ.ΠΟ., κατά την περίοδο 2000-2002, ανακαινίστηκαν τρεις αίθουσες και επανεκτέθηκε η συλλογή του. Όμως, το Μουσείο συνέχισε να μην έχει δυνατότητα πρόσληψης προσωπικού και ουσιαστικά υπολειτουργούσε μόνον κατά τους θερινούς μήνες.
 
Η μεγάλη χορηγία του Χρήστου Φωκά και τα σημαντικά έργα υποδομής και εκσυγχρονισμού του Μουσείου.
 
Η κατάσταση βελτιώθηκε θεαματικά από το 2007, ύστερα από την σημαντική ετήσια χορηγία του Μεγάλου Ευεργέτη του Μουσείου, κερκυραίου επιχειρηματία, κατοίκου Ελβετίας, κυρίου Χρήστου Φωκά. Αυξήθηκε η επισκεψιμότητα και οργανώθηκαν ορισμένες αξιόλογες εκδηλώσεις.
Επιπλέον, το 2012, το Μουσείο προχώρησε σε δύο εξαιρετικά σημαντικές δράσεις υποδομής για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξή του.
Αρχικά, με χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, ύψους 40.000€, μια ερευνητική επιστημονική ομάδα, υπό την προεδρία του ομ. καθ. του Παν. Κρήτης κ. Χρ. Λούκου, δημιούργησε ένα πρότυπο ψηφιακό αρχείο για τον Ι. Α. Καποδίστρια. Πρόκειται για μια βάση δεδομένων (που κατά διαστήματα  θα εμπλουτίζεται) με πολυεπίπεδη και ευέλικτη διάσταση, καθώς υπάρχει η δυνατότητα προβολής ενός εικονικού μουσείου, αλλά και αναζήτησης και επεξεργασίας σημαντικών τεκμηρίων σχετικών με τον Κυβερνήτη, τα οποία φυλάσσονται σε μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία τόσο της Ελλάδας όσο και των κυριότερων κρατών της Ευρώπης.
Με τον τρόπο αυτό, παρέχεται πλέον στην παγκόσμια κοινότητα η ελεύθερη δυνατότητα αναζήτησης και επεξεργασίας σημαντικών τεκμηρίων, αλλά και χρήσης ερμηνευτικών κειμένων, καθώς και εκπαιδευτικών σεναρίων για παιδιά και σχολικές ομάδες. Το εν λόγω ψηφιακό Αρχείο βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://kapodistrias.digitalarchive.gr/. Ακόμη, το Ίδρυμα Λάτση χρηματοδότησε το 2016 την πολύ ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα του Μουσείου, μια εξαιρετικά καινοτόμο ψηφιακή παρουσία του Μουσείου στο διαδίκτυο. (https://www. capodistriasmuseum.com/).
 
Ακολούθως, το Μουσείο (ακριβώς λόγω της οικονομικής δυνατότητας που του παρείχε η χορηγία Χρήστου Φωκά), εντάχθηκε στο Επενδυτικό Σχέδιο Τ.Π. του άξονα 4 του ΠΑΑ 2007-2013, προσέγγιση Leader (που εποπτεύεται από την Αναπτυξιακή Επιχείρηση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης), με μελέτη συνολικού προϋπολογισμού 193.000€, που οδήγησε στην ριζική ανακαίνιση του κτηρίου και στον σχεδιασμό της νέας μόνιμης έκθεσης.

Έτσι, το Μουσείο Καποδίστρια-Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών, με τη σοβαρότητα που αρμόζει, εργάζεται ώστε να διατηρήσει και να προβάλλει τον χαρακτήρα του, ως ένας εμβληματικός χώρος έκθεσης μοναδικών ιστορικών κειμηλίων, ενώ ταυτόχρονα στοχεύει στη δυνατότητα συγκέντρωσης, διάχυσης και μελέτης όσων περισσότερων τεκμηρίων καθίσταται δυνατόν, τα οποία αφορούν τη ζωή, το έργο και την εποχή που έδρασε ο Ι.Α. Καποδίστριας.
 
Το εγχείρημα τούτο μπορεί να θεωρηθεί φιλόδοξο, αλλά κρίνεται απολύτως αναγκαίο, διότι πέραν του ότι έρχεται να πραγματοποιήσει το όραμα της δωρήτριας, καλείται να εκπληρώσει και μιαν υποχρέωση που ουσιαστικά έχει το ίδιο το ελληνικό κράτος απέναντι στον θεμελιωτή του.                                                             

Γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η συστηματική αρωγή της Ελληνικής Πολιτείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και των ιδιωτών, δηλαδή η συμπαράσταση από φορείς και πρόσωπα που έχουν την αντικειμενική δυνατότητα να συνδράμουν ουσιαστικά σε αυτή την προσπάθεια και να στηρίξουν εμπράκτως τις δραστηριότητες του Μουσείου, οι οποίες εν τέλει συμβάλλουν στη  συλλογική αυτογνωσία μας.
 
Η επίδραση της Κέρκυρας στον Καποδίστρια:
 
Ο Ι. Α. Καποδίστριας έζησε στην Κέρκυρα, εκτός από ένα τριετές διάλειμμα απουσίας στην Ιταλία για σπουδές (1794-1797), το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, μάλλον την πιο ευτυχισμένη περίοδο: απ’ όταν γεννήθηκε (1776) μέχρι και το 1808 που έφυγε για τη Ρωσία, στα 32 του χρόνια.


Εδώ είχε σταθερό σημείο αναφοράς και  διαρκή έγνοια την αγαπημένη του οικογένεια, εδώ έμαθε τα πρώτα του γράμματα, γαλουχήθηκε στην ορθόδοξη πίστη, απέκτησε τους φίλους του. Εδώ εντάχθηκε στο συγκεκριμένο κοινωνικό πλέγμα σχέσεων, το οποίο επέδρασε σε σημαντικό βαθμό στις κοινωνικές αντιλήψεις του. Εδώ άσκησε την επιστήμη του και εδώ ήλπιζε να επιστρέψει, για να ασχοληθεί με τη γη του, όταν θα αποσύρονταν οριστικά από την πολιτική.
Στο πρώτο νεοελληνικό κρατικό μόρφωμα της Επτανήσου Πολιτείας, υπό τον έλεγχο των Ρώσων, με πρωτεύουσα την Κέρκυρα, πήρε το βάπτισμα του πυρός στην ενεργό πολιτική και διαμόρφωσε τις πολιτικές αρχές του. Πρωταγωνίστησε στην οργάνωση και διοίκησή του, καλλιεργώντας και αναδεικνύοντας τις εξαιρετικές διοικητικές του ικανότητες.


Στην Κέρκυρα αποκρυστάλλωσε τους βασικούς πυλώνες της ζωής του: Απαρέγκλιτη προσήλωση στο πατριωτικό καθήκον, επίμονη προσπάθεια και μεθοδικότητα για την εφαρμογή του Νόμου, απόλυτη πίστη στη Θεία Πρόνοια.
Είναι βέβαιο ότι η πολυετής παραμονή του στη Ρωσία με την Αυτοκρατορική εύνοια, η θριαμβευτική άνοδος της κλίμακας της διεθνούς διπλωματίας, τα πολύ συχνά ταξίδια του και η διαμονή του στην Ευρώπη, του έδωσαν πάρα πολλά εφόδια, ενώ οι εμπειρίες που αποκόμισε τον εμπλούτισαν πάρα πολύ. Όμως, ο πυρήνας της προσωπικότητάς του είναι αποτέλεσμα της κερκυραϊκής περιόδου της ζωής του.
 
Δημήτρης Κ. Ζυμάρης,
Ιστορικός-Φιλολογος,
Γραμματέας Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας