Κρατικό βραβείο Μετάφρασης για τον καθηγητή Γιώργο Κεντρωτή

ΚΕΡΚΥΡΑ. Ο καθηγητής του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας Γιώργος Κεντρωτής κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα 2022 για τη μετάφραση του έργου του Georg Trakl «Άπαντα τα ποιήματα» (εκδόσεις Ρώμη). Πρόκειται για ένα θεσμό κύρους, τα Κρατικά βραδεία Λογοτεχνίας, Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου, τα αποτελέσματα του οποίου ανακοινώνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Λίγα λόγια για το έργο και τη μετάφραση του κ. Κεντρωτή (αιτιολόγηση βράβευσης):

Ο αυστριακός ποιητής Georg Trakl (1887-1914) είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γερμανόφωνης ποίησης. Το έργο του υπερβαίνει τον Γερμανικό ρομαντισμό, χωρίς όμως να «απορρίπτει» τον νατουραλισμό του, και συναρμόζει στοιχεία του Γαλλικού συμβολισμού και του Εξπρεσιονισμού, έχοντας επηρεάσει σημαντικά τις επόμενες ποιητικές γενιές της Ευρώπης. Στα Ποιήματά του, συχνά, αποτυπώνεται μία «οπτικο-ακουστική» πρόσληψη της εμπειρίας, μαζί με το στοιχείο της συναίσθησης, με μία λεπταίσθητη υποβλητικότητα και έναν λυρισμό που συνομιλεί με το «πεισιθάνατο» μοτίβο. Η κριτική διακρίνει 4 δημιουργικές περιόδους («φάσεις») στο έργο του: τον συμβολισμό, με νιτσεϊκές και γαλλικές επιρροές, τον εξπρεσιονισμό (στο πρώιμο στάδιό του), την ώριμη ποιητική υποβλητικότητά του και, τέλος, «αρχαϊκά-αποκαλυπτικά» μοτίβα ως επίδραση από τον Μεγάλο Πόλεμο (Grand guerre), στοιχεία που διαχέονται στο συνολικό του έργο και καθιστούν την πρόσληψή και την απόδοσή του ιδιαίτερα «δυσχερή».

Αυτά τα απαιτητικά δεδομένα καλείται να επεξεργαστεί ο μεταφραστής, και με αυτά ακριβώς «συνδιαλέγεται» με επιτυχία ο Γιώργος Κεντρωτής. Η μετάφρασή του υπερβαίνει εύστοχα τις εγγενείς δυσκολίες της «απόδοσης» και επιτελείται ως ποιητική μετάφραση με εξαντλητική ισομορφία πρωτοτύπου και μεταφράσματος: το σονέτο διατηρείται και όλα τα ένστιχα ποιήματα του Trakl αποδίδονται, έρρυθμα και έμμετρα. Ο ήπιος, ο γαλήνιος εξπρεσιονισμός και η λυρικότητα των εικόνων του κεντροευρωπαίου δημιουργού βρίσκουν αντιστοιχήσεις, συνάψεις και ασφαλείς χώρους υποδοχής στην ελληνική γλώσσα. Η πλαστικότητα των επαναλαμβανόμενων μοτίβων του αποδίδεται με ενάργεια στα ελληνικά, σε μια γλώσσα που δεν διαθέτει, σημειωτέον, ούτε εξπρεσιονιστική παράδοση ούτε το ανάλογο λεξιλόγιο, εκτός από κάποιες λέξεις ή φράσεις μόνο του Κώστα Καρυωτάκη ή/και του Ρώμου Φιλύρα τις οποίες και ανακαλεί ο μεταφραστής. «Δεξιώνεται» ακόμα και τον υπόγειο μπωντλαιρισμό του Trakl με τον τρόπο που ο ίδιος έχει μεταφράσει από παλιότερα τα «Άνθη του Κακού».

Ο Γιώργος Κεντρωτής επιτυγχάνει να ξεπεράσει τις δυσκολίες διαχείρισης του ποιητικού λόγου. Μεταφράζει όλα τα σχεδιάσματα – εκδοχές των ποιημάτων του Trakl. Αναγκάζεται, μάλιστα, να «χαλάσει» τη δομή και τις ρίμες προηγούμενων σχεδιασμάτων και να προτείνει νέα δομή και νέες ρίμες, για να παραθέσει κάθε νέο σχεδίασμα, σεβόμενος το πρωτότυπο και υπερβαίνοντας με ανάλογη «μεταφραστική ενσυναίσθηση» το συχνά ερμητικό-αφηρημένο περιεχόμενο του ποιητικού έργου του Τρακλ.