Κυκλοφορία νέου cd από την Φ.Ε. «Μάντζαρος», με έργα του Νικολάου Μάντζαρου
Φιλαρμονική Μάντζαρος
12 Απριλίου 2022
/ 13:26
Tμήμα του Μουσικού Σώματος της Φιλαρμονικής, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Σωκράτη Άνθη, ερμηνεύει πέντε Συμφωνίες του μεγάλου Κερκυραίου μουσουργού, με αφορμή τη συμπλήρωση 150 ετών από τον θάνατό του.
ΚΕΡΚΥΡΑ. Μια σημαντική κίνηση, όχι μόνο για τη δραστηριότητα των κερκυραϊκών μουσικών σωματείων, αλλά και για την ανάδειξη μιας σημαίνουσας πτυχής της νεοελληνικής μουσικής γενικότερα, αποτελεί η μόλις προ μερικών ημερών κυκλοφορία του cd με τίτλο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΑΛΙΚΙΟΠΟΥΛΟΣ – ΜΑΝΤΖΑΡΟΣ (1795-1872): ΠΕΝΤΕ SINFONIE, από την Φιλαρμονική Εταιρία «Μάντζαρος», σε συνεργασία με την εταιρεία Phasma Music.
Στο cd αυτό, τμήμα του Μουσικού Σώματος της Φιλαρμονικής, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Σωκράτη Άνθη, ερμηνεύει πέντε sinfonie του μεγάλου Κερκυραίου μουσουργού, με αφορμή και τη συμπλήρωση 150 ετών από τον θάνατό του.
Πρόκειται για τις Sinfonie No1, No2 «La Tempesta e la Caccia», No3, No4 «Grande Sinfonia Militare» και Νο18 «Di Genere Orientale».
Τα συγκεκριμένα έργα μεταγράφηκαν σε μορφή για μπάντα από τον Σπύρο Μαυρόπουλο, με την ευγενική χορηγία του Νικόλαου Αγάθου. Την ηχοληψία επιμελήθηκαν οι Γιάννης Σαμουηλίδης και Λεωνίδας Βιτουλαδίτης, το mastering ο Θάνος Μπίκος, ενώ την παραγωγή συνυπογράφουν οι Γεράσιμος Μαρτίνης και Iwona Glinka.
Για την επίσημη παρουσίαση του δίσκου, την Τρίτη 12 Απριλίου δόθηκε συνέντευξη Τύπου, κατά την οποία πρώτος τον λόγο έλαβε ο Πρόεδρος της Φιλαρμονικής, κ. Ιωάννης Τριβιζάς, ο οποίος και μίλησε συνολικά για το εγχείρημα.
Αμέσως μετά, ο αρχιμουσικός, κ. Σωκράτης Άνθης, αφού ανέφερε όλους τους συντέλεστές κι ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τους μουσικούς της μπάντας για την προσπάθειά τους, επεσήμανε το ότι το νέο αυτό cd αποτελεί μια απότιση φόρου τιμής στον Μάντζαρο για το τεράστιο έργο του.
Εν συνεχεία, ο επίτιμος αρχιμουσικός και ενορχηστρωτής κ. Σπύρος Μαυρόπουλος, αναφέρθηκε στην καλλιτεχνική πρόκληση που ενέχει η ενορχήστρωση και διασκευή τέτοιων έργων, αλλά και στο γεγονός ότι η κυκλοφορία του εν λόγω cd θα συμβάλει στη διάδοσή τους.
Με τη σειρά του, ο υπογράφων τόνισε το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος δίσκος ακτίνας αποτελεί μια προσπάθεια ευρύτερης ανάδειξης του συνθετικού έργου του Μάντζαρου και πέραν από τη μονοδιάστατη σύνδεσή του με τη μελοποίηση των έργων του Διονύσιου Σολωμού.
Τα έργα του δίσκου
Παρ’ ότι τα έργα του Μάντζαρου που περιέχονται στο εν λόγω cd φέρουν τον τίτλο «Sinfonia», δεν θα πρέπει ειδολογικά και στυλιστικά να συγχέονται με τις πολύ μεγαλύτερες σε έκταση και μορφολογικώς πολυπλοκότερες συμφωνίες που κυριάρχησαν στο ορχηστρικό ρεπερτόριο από την περίοδο του Κλασικισμού κι έπειτα. Ανήκουν σε μία κατηγορία σχετικά σύντομων αυτόνομων έργων εισαγωγικού χαρακτήρα, που διαδόθηκαν ιδίως στον ιταλόφωνο χώρο υπό τον όρο «sinfonia», ταιριάζοντας περισσότερο με αυτό που ο Alessandro Scarlatti (1660-1725) περιέγραφε παλαιότερα ως «ιταλική ουβερτούρα». Κάθε τέτοια «sinfonia» αποτελείται, κατά κανόνα, από ένα ενιαίο μέρος (εν αντιθέσει με τα συνήθως τρία ή τέσσερα διακριτά των “κλασικών” συμφωνιών), στο οποίο εξελίσσεται ολόκληρο το μοτιβικό υλικό, ακόμη κι όταν οι επιμέρους μουσικές ενότητες ποικίλουν ως προς την υφή και το χαρακτήρα.
Αποτελώντας αντιπροσωπευτικά δείγματα του είδους αυτού, τα έργα του νέου cd της Φιλαρμονικής «Μάντζαρος» προέρχονται από μια μεγαλύτερη ομάδα που περιλαμβάνει συνολικά 18 πιανιστικές sinfonie του Κερκυραίου μουσουργού, όλες πιθανότατα γραμμένες από το 1832 και μετά. Τα εν λόγω έργα στην αυθεντική τους μορφή, διασώζονται σε χειρόγραφη παρτιτούρα για πιάνο, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (Αρχείο Μοντσενίγου).
Από πλευράς αρμονίας και μουσικής/θεματικής ανάπτυξης, διακρίνονται από την αναμενόμενη προσήλωση στην εκάστοτε τονικότητα, αλλά κι από ένα γενικότερο -καλώς εννοούμενο- συντηρητισμό, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου περιέχονται μοτιβικά στοιχεία που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν “εξωτικά” (επί παραδείγματι, στην Sinfonia «di Genere Orientale»). Στο τελευταίο αυτό χαρακτηριστικό προφανώς συνετέλεσε και το γεγονός ότι ο Μάντζαρος έγραψε τα έργα αυτά για πιάνο· συνεπώς το ηχόχρωμα ήταν ένα και δεδομένο. Οι δε συνοδευτικοί τίτλοι ορισμένων εκ των μαντζαρικών sinfonie, είτε έχουν προγραμματικό χαρακτήρα, όπως στην περίπτωση της Sinfonia «La Tempesta e la Caccia», είτε υπογραμμίζουν τα υφολογικά και στυλιστικά χαρακτηριστικά του έργου, όπως στην περίπτωση της Sinfonia «di Genere Orientale» και της «Grande Sinfonia Militare».
Θα πρέπει, τέλος, να σημειωθεί πως, σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε έως τώρα, ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος ήταν ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που ασχολήθηκε με έργα (και) αυτής της κατηγορίας. Εξάλλου, υπήρξε πρωτοπόρος -για τα καθ’ ημάς δεδομένα- και στην συνθετική ενασχόληση με πολλά άλλα μουσικά είδη, κάτι που σε συνδυασμό με το μεγάλο μουσικοπαιδαγωγικό έργο του, τον αναγορεύει αναμφίβολα σε γενάρχη της επτανησιακής αλλά και της νεοελληνικής μουσικής συνολικά.
ΜΑΚΗΣ ΜΑΡΤΙΝΗΣ
Στο cd αυτό, τμήμα του Μουσικού Σώματος της Φιλαρμονικής, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Σωκράτη Άνθη, ερμηνεύει πέντε sinfonie του μεγάλου Κερκυραίου μουσουργού, με αφορμή και τη συμπλήρωση 150 ετών από τον θάνατό του.
Πρόκειται για τις Sinfonie No1, No2 «La Tempesta e la Caccia», No3, No4 «Grande Sinfonia Militare» και Νο18 «Di Genere Orientale».
Τα συγκεκριμένα έργα μεταγράφηκαν σε μορφή για μπάντα από τον Σπύρο Μαυρόπουλο, με την ευγενική χορηγία του Νικόλαου Αγάθου. Την ηχοληψία επιμελήθηκαν οι Γιάννης Σαμουηλίδης και Λεωνίδας Βιτουλαδίτης, το mastering ο Θάνος Μπίκος, ενώ την παραγωγή συνυπογράφουν οι Γεράσιμος Μαρτίνης και Iwona Glinka.
Για την επίσημη παρουσίαση του δίσκου, την Τρίτη 12 Απριλίου δόθηκε συνέντευξη Τύπου, κατά την οποία πρώτος τον λόγο έλαβε ο Πρόεδρος της Φιλαρμονικής, κ. Ιωάννης Τριβιζάς, ο οποίος και μίλησε συνολικά για το εγχείρημα.
Αμέσως μετά, ο αρχιμουσικός, κ. Σωκράτης Άνθης, αφού ανέφερε όλους τους συντέλεστές κι ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τους μουσικούς της μπάντας για την προσπάθειά τους, επεσήμανε το ότι το νέο αυτό cd αποτελεί μια απότιση φόρου τιμής στον Μάντζαρο για το τεράστιο έργο του.
Εν συνεχεία, ο επίτιμος αρχιμουσικός και ενορχηστρωτής κ. Σπύρος Μαυρόπουλος, αναφέρθηκε στην καλλιτεχνική πρόκληση που ενέχει η ενορχήστρωση και διασκευή τέτοιων έργων, αλλά και στο γεγονός ότι η κυκλοφορία του εν λόγω cd θα συμβάλει στη διάδοσή τους.
Με τη σειρά του, ο υπογράφων τόνισε το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος δίσκος ακτίνας αποτελεί μια προσπάθεια ευρύτερης ανάδειξης του συνθετικού έργου του Μάντζαρου και πέραν από τη μονοδιάστατη σύνδεσή του με τη μελοποίηση των έργων του Διονύσιου Σολωμού.
Τα έργα του δίσκου
Παρ’ ότι τα έργα του Μάντζαρου που περιέχονται στο εν λόγω cd φέρουν τον τίτλο «Sinfonia», δεν θα πρέπει ειδολογικά και στυλιστικά να συγχέονται με τις πολύ μεγαλύτερες σε έκταση και μορφολογικώς πολυπλοκότερες συμφωνίες που κυριάρχησαν στο ορχηστρικό ρεπερτόριο από την περίοδο του Κλασικισμού κι έπειτα. Ανήκουν σε μία κατηγορία σχετικά σύντομων αυτόνομων έργων εισαγωγικού χαρακτήρα, που διαδόθηκαν ιδίως στον ιταλόφωνο χώρο υπό τον όρο «sinfonia», ταιριάζοντας περισσότερο με αυτό που ο Alessandro Scarlatti (1660-1725) περιέγραφε παλαιότερα ως «ιταλική ουβερτούρα». Κάθε τέτοια «sinfonia» αποτελείται, κατά κανόνα, από ένα ενιαίο μέρος (εν αντιθέσει με τα συνήθως τρία ή τέσσερα διακριτά των “κλασικών” συμφωνιών), στο οποίο εξελίσσεται ολόκληρο το μοτιβικό υλικό, ακόμη κι όταν οι επιμέρους μουσικές ενότητες ποικίλουν ως προς την υφή και το χαρακτήρα.
Αποτελώντας αντιπροσωπευτικά δείγματα του είδους αυτού, τα έργα του νέου cd της Φιλαρμονικής «Μάντζαρος» προέρχονται από μια μεγαλύτερη ομάδα που περιλαμβάνει συνολικά 18 πιανιστικές sinfonie του Κερκυραίου μουσουργού, όλες πιθανότατα γραμμένες από το 1832 και μετά. Τα εν λόγω έργα στην αυθεντική τους μορφή, διασώζονται σε χειρόγραφη παρτιτούρα για πιάνο, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (Αρχείο Μοντσενίγου).
Από πλευράς αρμονίας και μουσικής/θεματικής ανάπτυξης, διακρίνονται από την αναμενόμενη προσήλωση στην εκάστοτε τονικότητα, αλλά κι από ένα γενικότερο -καλώς εννοούμενο- συντηρητισμό, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου περιέχονται μοτιβικά στοιχεία που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν “εξωτικά” (επί παραδείγματι, στην Sinfonia «di Genere Orientale»). Στο τελευταίο αυτό χαρακτηριστικό προφανώς συνετέλεσε και το γεγονός ότι ο Μάντζαρος έγραψε τα έργα αυτά για πιάνο· συνεπώς το ηχόχρωμα ήταν ένα και δεδομένο. Οι δε συνοδευτικοί τίτλοι ορισμένων εκ των μαντζαρικών sinfonie, είτε έχουν προγραμματικό χαρακτήρα, όπως στην περίπτωση της Sinfonia «La Tempesta e la Caccia», είτε υπογραμμίζουν τα υφολογικά και στυλιστικά χαρακτηριστικά του έργου, όπως στην περίπτωση της Sinfonia «di Genere Orientale» και της «Grande Sinfonia Militare».
Θα πρέπει, τέλος, να σημειωθεί πως, σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε έως τώρα, ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος ήταν ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που ασχολήθηκε με έργα (και) αυτής της κατηγορίας. Εξάλλου, υπήρξε πρωτοπόρος -για τα καθ’ ημάς δεδομένα- και στην συνθετική ενασχόληση με πολλά άλλα μουσικά είδη, κάτι που σε συνδυασμό με το μεγάλο μουσικοπαιδαγωγικό έργο του, τον αναγορεύει αναμφίβολα σε γενάρχη της επτανησιακής αλλά και της νεοελληνικής μουσικής συνολικά.
ΜΑΚΗΣ ΜΑΡΤΙΝΗΣ
