Οι τηγανίτες τ΄ Αγιού στο Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς!

Τηγανίτες

09 Μαρτίου 2022 / 13:31

Εκτός από τις Φιλαρμονικές της Κέρκυρας, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας εγγράφονται επτά εθιμικές πρακτικές και κοινωνικές τελετουργίες.

Στις νέες εισαγωγές του ευρετηρίου περιλαμβάνονται παραδοσιακά έθιμα από διάφορα μέρη της Ελλάδας σε μια απώτερη προσπάθεια διαφύλαξης του πολιτιστικού πλούτου του έθνους.

Συγκεκριμένα, εγγράφονται οι Τηγανίτες τ' Αγιού στην Κέρκυρα, το Αμπαλί, παραδοσιακό παιχνίδι της Λευκάδας, η Λευκαδίτικη λαδόπιτα, οι χορευτικές παραδόσεις της Νισύρου, τα Καλήμερα Ευρυτανίας, η τέχνη της παραδοσιακής παρασκευής του τυριού Μανούρι Βλάστης και τα Σάγια Νέας Καρβάλης.

Οι τηγανίτες τ’ Αγιού στην Κέρκυρα

Το προϊόν από ζύμη παρασκευάζεται και πωλείται στα πλαίσια του τριήμερου εορτασμού του Άγιου Σπυρίδωνα στο νησί. Οι τηγανίτες τηγανίζονται σε λάδι και σερβίρονται με κρυσταλλική ή άχνη ζάχαρη και κανέλα. Αρχικά το έθιμο συνδέθηκε με την ολονύχτια εκκλησιαστική λειτουργία την παραμονή της γιορτής (βεγιόνι), καθώς οι πιστοί κατανάλωναν τηγανίτες που θα τους βοηθούσαν να ανταπεξέλθουν στην κούραση. Σταδιακά αυτό εξελίχθηκε σε παράδοση. Την πρωτοβουλία για την εγγραφή του στοιχείου στο ευρετήριο είχε η κερκυραϊκή κοινότητα.

Αμπαλί

Παραδοσιακό ομαδικό παιχνίδι που παίζεται με ξύλινες μπάλες σε ένα γήπεδο ανοιχτού χώρου. Προέρχεται από το αρχαιορωμαϊκό παιχνίδι Bocce και η σημερινή του μορφή αποτελεί εξέλιξη από τους Γάλλους και τους Ιταλούς. Στη Λευκάδα έγινε δημοφιλές κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής τόσο τον 14ο αιώνα όσο και τον 18ο και αποτελούσε μία από τις βασικές μορφές διασκέδασης των κατοίκων μέχρι τα τέλη του 1970. Πλέον ο δήμος της πόλης διεξάγει τουρνουά όπου παλαιότεροι γνώστες του "Αμπαλιού" το μαθαίνουν στις νεότερες γενιές, μεταφέροντας έτσι το έθιμο από γενιά σε γενιά.

Λευκαδίτικη λαδόπιτα

Το γλυκό από λάδι, ζάχαρη, πετιμέζι σταφυλιού κι αλεύρι αποτελεί σήμα κατατεθέν της λευκαδίτικης γαστρονομίας και προσφέρεται σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Μάλιστα, την Πρωτοχρονιά γίνεται και βασιλόπιτα καθώς οι κάτοικοι συνηθίζουν να προσθέτουν ένα φλουρί στο γλυκό.

Χορευτικές παραδόσεις Νισύρου

O Δεκαπενταύγουστος θεωρείται η σημαντικότερη ημέρα για τους κατοίκους της Νισύρου. Επομένως, έθιμα όπως ο "Χορός της Κούππας" πρόκειται για μία από τις πιο αγαπημένες μουσικοχορευτικές συνήθειες κατά τη διάρκεια της γιορτής, μαζί με τον χορό "Καμάρες". Το γεγονός ότι τα βήματά τους είναι διαφορετικά από τους κυκλικούς χορούς, ελκύει συχνά τις νεότερες γενιές να συμμετέχουν στις σχετικές εκδηλώσεις. Η Εταιρεία Νισυριακών Μελετών και η τοπική κοινότητα Νισύρου συνέβαλαν στην ένταξη αυτών των εθίμων στο ευρετήριο.

Καλήμερα Ευρυτανίας

Τα Καλήμερα τραγουδιούνται στο Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας την παραμονή των Φώτων από ομάδες ανδρών που ονομάζονται "Καλημεράδες", συνοδευμένες από νταούλια και κλαρίνο. Τα τραγούδια μιλάνε για ευχές "Καλής Ημέρας" απευθυνόμενα στη νοικοκυρά, τον νοικοκύρη, τα παιδιά τους και γενικά όλους τους κατοίκους της περιοχής. Οι ομάδες τραγουδάνε σε κάθε σπίτι ξεχωριστά και οι οικοδεσπότες τις κερνάνε μεζέδες και ποτό ή προσφέρουν χρήματα που συγκεντρώνονται σε ένα κοινό ταμείο. Την ημέρα των Φώτων διοργανώνεται ένα μεγάλο γλέντι με τη χρηματοδότηση των Καλημεράδων και σε αυτό συμμετέχει φυσικά όλη η κοινότητα.

Η τέχνη της παραδοσιακής παρασκευής του τυριού Μανούρι Βλάστης

Το καλοκαίρι, οι κτηνοτρόφοι του Μανουριού διατηρούν τα κοπάδια τους στον ορεινό και ημιορεινό χώρο στα βουνά Άσκιο και Μουρίκι. Εκεί πραγματοποιείται η βιοτεχνική-χειροτεχνική τυροκόμηση αποκλειστικά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, καθώς τότε το κατσικίσιο γάλα έχει την ιδανική ποσότητα λίπους έτσι ώστε να γίνει τυρί. Για τους Βλατσιώτες το μανούρι είναι "ο βασιλιάς των τυριών", για αυτό και διοργανώνουν τη "Γιορτή του μανουριού" κάθε Αύγουστο. Το τυρί πρόκειται για σύμβολο ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας της κοινότητας.

Σάγια

Την παραμονή των Θεοφανείων, οι νέοι της Νέας Καρβάλης Καβάλας, ενός προσφυγικού οικισμού που ιδρύθηκε το 1925 από Καππαδόκες πρόσφυγες από την Καρβάλη, μεταμφιέζονται σε κερασφόρα όντα με μάσκες και κουδούνια (σάγια) και τρέχουν στους δρόμους πειράζοντας με την "Καμήλα" τον κάθε περαστικό και νοικοκυρά. Οι μασκαράδες καταλήγουν στην πλατεία του χωριού όπου πηδούν και χορεύουν πάνω από μία μεγάλη φωτιά. Η τελετή αυτή σφραγίζει το τέλος του Δωδεκαημέρου και η δύναμη της φωτιάς μαζί με τις προσευχές διώχνει τους καλικάντζαρους (Σάγια) οι οποίοι επιστρέφουν στα έγκατα της γης, μέχρι τον επόμενο χειμώνα.

Πηγή: athinorama.gr