Την Κυριακή 30/1 η πολυαναμενόμενη εκτέλεση της «Ανδρονίκης» στο θέατρο «Μαρία Κάλλας»
Αλέξανδρος Γκρεκ
26 Ιανουαρίου 2022
/ 11:43
ΚΕΡΚΥΡΑ. Δεν είναι μεγάλος ο αριθμός των οπερατικών έργων που συνέθεσαν Επτανήσιοι μουσουργοί μέσα στον 20ό αιώνα.
Ένα εξ αυτών είναι και η όπερα «Ανδρονίκη» του Κερκυραίου συνθέτη Αλέξανδρου Γκρεκ, η οποία για πολλές δεκαετίες θεωρείτο χαμένη, μέχρι που το σχετικό υλικό (χειρόγραφο σπαρτίτο) επανήλθε στο φως πριν λίγα χρόνια στο πλαίσιο της έρευνας και ταξινόμησης του αρχειακού υλικού του Ωδείου Αθηνών.
Το έργο επρόκειτο να παρουσιαστεί σε αποκατεστημένη και ολοκληρωμένη μορφή τον περασμένο Νοέμβριο στην Αθήνα. Ωστόσο οι συνθήκες δεν το επέτρεψαν και ως νέα ημερομηνία της πολυαναμενόμενης πρώτης σύγχρονης παρουσίασής του στο κοινό, ορίστηκε η ερχόμενη Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» (ώρα έναρξης: 20.00).
Η εκδήλωση αποτελεί συμπαραγωγή του Ωδείου Αθηνών και του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού & Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ). Στη σχετική ανακοίνωσή τους, αναφέρεται χαρακτηριστικά:
“Στο πλαίσιο των δράσεων της Πρωτοβουλίας 1821-2021 η «Ανδρονίκη» του Αλέξανδρου Γκρεκ, μια χαμένη όπερα για την Ελληνική Επανάσταση θα αναβιώσει μετά από έναν αιώνα και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα την Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022.
Η «Ανδρονίκη» είναι η πρώτη όπερα του Κερκυραίου συνθέτη Αλέξανδρου Γκρεκ (1876-1959) και ολοκληρώθηκε το 1905, μετά από σύνθεση που διήρκεσε πάνω από δύο χρόνια.
Το λιμπρέτο έγραψε ο ποιητής Ανδρέας Βρανάς, σε στενή συνεργασία με τον συνθέτη, βασιζόμενος στο ιστορικό μυθιστόρημα του Στέφανου Ξένου «Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από το 1821-1827» (1861), ένα εμβληματικό έργο, που αφηγείται τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Η υπόθεση της όπερας εκτυλίσσεται γύρω από τρία φανταστικά πρόσωπα, την ηρωίδα Ανδρονίκη, τον αγωνιστή Θρασύβουλο και τον κακόβουλο Βάρθακα, που μέσα στις φλόγες της Επανάστασης αναδεικνύουν τα αιώνια ιδανικά της ελευθερίας και της αγάπης για την πατρίδα αλλά και τον παντοδύναμο έρωτα.
Ο Γκρεκ ως συνθέτης ακολούθησε την μουσική γλώσσα της εποχής του, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική μουσική, όπως αναφέρει ο ίδιος: μολονότι είμαι ποτισμένος με τα νάματα του Βάγνερ και την μελωδίαν της Γαλλικής και Ιταλικής μουσικής, επροσπάθησα εις την σύνθεσιν της Ανδρονίκης να αποφύγω όσον το δυνατόν την ξενικήν χροιάν, συνάμα δέ αφ' ενός μέν να εγχύσω την Ελληνικήν μουσικήν εις το καλούπι της σημερινής αρμονίας, αφ' ετέρου δέ να μή βλάψω διόλου τον χρωματισμόν της εθνικής μελωδίας με τον πλούτον της νέας ενορχηστρώσεως την οποίαν ηκολούθησα εις το έργον μου.
Αποσπάσματα από την όπερα παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά σε μία μεγάλη συναυλία τον Δεκέμβριο του 1906 στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο. Ακολούθησε μία δεύτερη αποσπασματική παρουσίαση στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας το 1908, αυτή την φορά με ορχήστρα, ενώ ολόκληρη η όπερα φαίνεται να παίχτηκε για πρώτη φορά το 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σποραδικές και ανεπιβεβαίωτες μόνο πληροφορίες υπάρχουν για άλλες εκτελέσεις, κυρίως στην Αίγυπτο, τα επόμενα χρόνια.
Το χειρόγραφο σπαρτίτο βρέθηκε το 2014 στο αταξινόμητο αρχειακό υλικό του Ωδείου Αθηνών. Ωστόσο, η ενορχηστρωμένη παρτιτούρα δεν εντοπίστηκε ποτέ και την νέα ενορχήστρωση για την αναβίωση και ολοκληρωμένη παρουσίαση της όπερας σε συναυλιακή μορφή, ανέλαβε ο Νίκος Αθηναίος.
Η αποκατάσταση της ενορχήστρωσης αλλά και η πρώτη δημόσια παρουσίασή της στο κοινό 110 χρόνια μετά την τελευταία καταγεγραμμένη παράσταση, κατέστη εφικτή στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821 - 2021 της ΕΤΕ χάρη στη γενναιόδωρη στήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου”.
Οι συντελεστές
Ανδρονίκη: Βάσια Αλάτη (σοπράνο)
Θρασύβουλος: Δημήτρης Πακσόγλου (τενόρος)
Βάρθακας: Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος)
Διαμάντω: Μάιρα Μηλολιδάκη (σοπράνο)
Λάμπρος: Κώστας Μαυρογένης (βαρύτονος)
Καραλής: Δημήτρης Κασιούμης (μπάσος)
Οδαλίσκη: Αγγελική Καθαρίου (μεσόφωνος)
Συμφωνική Ορχήστρα & Μικτή Χορωδία Δήμου Αθηναίων
Παιδική Χορωδία «ΜΙΚΡΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ» του Ωδείου Αθηνών
Διεύθυνση χορωδίας Δήμου Αθηναίων: Σταύρος Μπερής
Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Χριστίνα Μιχαλάκη
Ενορχήστρωση, Μουσική Διεύθυνση: Νίκος Αθηναίος
ΜΑΚΗΣ ΜΑΡΤΙΝΗΣ
Το έργο επρόκειτο να παρουσιαστεί σε αποκατεστημένη και ολοκληρωμένη μορφή τον περασμένο Νοέμβριο στην Αθήνα. Ωστόσο οι συνθήκες δεν το επέτρεψαν και ως νέα ημερομηνία της πολυαναμενόμενης πρώτης σύγχρονης παρουσίασής του στο κοινό, ορίστηκε η ερχόμενη Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» (ώρα έναρξης: 20.00).
Η εκδήλωση αποτελεί συμπαραγωγή του Ωδείου Αθηνών και του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού & Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ). Στη σχετική ανακοίνωσή τους, αναφέρεται χαρακτηριστικά:
“Στο πλαίσιο των δράσεων της Πρωτοβουλίας 1821-2021 η «Ανδρονίκη» του Αλέξανδρου Γκρεκ, μια χαμένη όπερα για την Ελληνική Επανάσταση θα αναβιώσει μετά από έναν αιώνα και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα την Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022.
Η «Ανδρονίκη» είναι η πρώτη όπερα του Κερκυραίου συνθέτη Αλέξανδρου Γκρεκ (1876-1959) και ολοκληρώθηκε το 1905, μετά από σύνθεση που διήρκεσε πάνω από δύο χρόνια.
Το λιμπρέτο έγραψε ο ποιητής Ανδρέας Βρανάς, σε στενή συνεργασία με τον συνθέτη, βασιζόμενος στο ιστορικό μυθιστόρημα του Στέφανου Ξένου «Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από το 1821-1827» (1861), ένα εμβληματικό έργο, που αφηγείται τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Η υπόθεση της όπερας εκτυλίσσεται γύρω από τρία φανταστικά πρόσωπα, την ηρωίδα Ανδρονίκη, τον αγωνιστή Θρασύβουλο και τον κακόβουλο Βάρθακα, που μέσα στις φλόγες της Επανάστασης αναδεικνύουν τα αιώνια ιδανικά της ελευθερίας και της αγάπης για την πατρίδα αλλά και τον παντοδύναμο έρωτα.
Ο Γκρεκ ως συνθέτης ακολούθησε την μουσική γλώσσα της εποχής του, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική μουσική, όπως αναφέρει ο ίδιος: μολονότι είμαι ποτισμένος με τα νάματα του Βάγνερ και την μελωδίαν της Γαλλικής και Ιταλικής μουσικής, επροσπάθησα εις την σύνθεσιν της Ανδρονίκης να αποφύγω όσον το δυνατόν την ξενικήν χροιάν, συνάμα δέ αφ' ενός μέν να εγχύσω την Ελληνικήν μουσικήν εις το καλούπι της σημερινής αρμονίας, αφ' ετέρου δέ να μή βλάψω διόλου τον χρωματισμόν της εθνικής μελωδίας με τον πλούτον της νέας ενορχηστρώσεως την οποίαν ηκολούθησα εις το έργον μου.
Αποσπάσματα από την όπερα παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά σε μία μεγάλη συναυλία τον Δεκέμβριο του 1906 στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο. Ακολούθησε μία δεύτερη αποσπασματική παρουσίαση στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας το 1908, αυτή την φορά με ορχήστρα, ενώ ολόκληρη η όπερα φαίνεται να παίχτηκε για πρώτη φορά το 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σποραδικές και ανεπιβεβαίωτες μόνο πληροφορίες υπάρχουν για άλλες εκτελέσεις, κυρίως στην Αίγυπτο, τα επόμενα χρόνια.
Το χειρόγραφο σπαρτίτο βρέθηκε το 2014 στο αταξινόμητο αρχειακό υλικό του Ωδείου Αθηνών. Ωστόσο, η ενορχηστρωμένη παρτιτούρα δεν εντοπίστηκε ποτέ και την νέα ενορχήστρωση για την αναβίωση και ολοκληρωμένη παρουσίαση της όπερας σε συναυλιακή μορφή, ανέλαβε ο Νίκος Αθηναίος.
Η αποκατάσταση της ενορχήστρωσης αλλά και η πρώτη δημόσια παρουσίασή της στο κοινό 110 χρόνια μετά την τελευταία καταγεγραμμένη παράσταση, κατέστη εφικτή στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821 - 2021 της ΕΤΕ χάρη στη γενναιόδωρη στήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου”.
Οι συντελεστές
Ανδρονίκη: Βάσια Αλάτη (σοπράνο)
Θρασύβουλος: Δημήτρης Πακσόγλου (τενόρος)
Βάρθακας: Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος)
Διαμάντω: Μάιρα Μηλολιδάκη (σοπράνο)
Λάμπρος: Κώστας Μαυρογένης (βαρύτονος)
Καραλής: Δημήτρης Κασιούμης (μπάσος)
Οδαλίσκη: Αγγελική Καθαρίου (μεσόφωνος)
Συμφωνική Ορχήστρα & Μικτή Χορωδία Δήμου Αθηναίων
Παιδική Χορωδία «ΜΙΚΡΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ» του Ωδείου Αθηνών
Διεύθυνση χορωδίας Δήμου Αθηναίων: Σταύρος Μπερής
Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Χριστίνα Μιχαλάκη
Ενορχήστρωση, Μουσική Διεύθυνση: Νίκος Αθηναίος
ΜΑΚΗΣ ΜΑΡΤΙΝΗΣ
