Δύο επτανησιακές όπερες στο φως μετά από δεκαετίες
Όπερα
30 Σεπτεμβρίου 2021
/ 16:34
ΚΕΡΚΥΡΑ. Δύο έως πρόσφατα λανθάνουσες όπερες Επτανησίων μουσουργών θα έχει την ευκαιρία να ακούσει το κοινό της Αθήνας το προσεχές διάστημα,
επ’ ευκαιρία και της επετείου των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, καθόσον αμφότερα τα έργα έχουν άμεσες αναφορές στον ξεσηκωμό των Ελλήνων. Ο λόγος για την όπερα «Μάρκος Μπότσαρης» του Κεφαλλονίτη συνθέτη Νικόλαου Τζανή-Μεταξά (1825-1907) και την όπερα «Ανδρονίκη» του Κερκυραίου, Αλέξανδρου Γκρεκ (1876-1959).
Η αρχή θα γίνει με τις παραστάσεις της όπερας «Μάρκος Μπότσαρης», η οποία θα παρουσιαστεί σε πλήρη σκηνική μορφή στις 7 και 8 Οκτωβρίου 2021 στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιά, σε μια συνεργασία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (ΤΜΣ) του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), με την Αντιπεριφέρεια Πολιτισμού Αττικής και την Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών. Η τρίπρακτη αυτή όπερα γράφτηκε το 1854, κάτι που την καθιστά ένα από τα παλαιότερα ελληνικά λυρικά έργα. Θεωρείτο χαμένη έως πρόσφατα, οπότε και εντοπίστηκε σε ιδιωτικό αρχείο.
Μελετήθηκε και αποκαταστάθηκε μουσικολογικά από το Εργαστήριο Μελέτης της Ελληνικής Μουσικής του ΤΜΣ του ΕΚΠΑ. Μάλιστα, πιστεύεται πως ουδέποτε παρουσιάστηκε ολοκληρωμένο στο κοινό, συνεπώς πρόκειται για την πρώτη φορά που αυτό θα λάβει χώρα.
Τους βασικούς χαρακτήρες θα ερμηνεύσουν οι Γιάννης Σελητσανιώτης (Μάρκος Μπότσαρης), Ελένη Καλένος (Χρυσή), Σταμάτης Μπερής (Χάγκο Βασσιάρ), Διονύσης Μελογιαννίδης (Κώστας Μπότσαρης), Γιώργος Παπαδημητρίου (Οδυσσέας), Βαρβάρα Μπιζά (Σοφία), Μιχάλης Καλαμπόκης (Αφηγητής). Θα τους πλαισιώσουν τετραμελής χορευτική ομάδα η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών και η Μικτή Χορωδία του ΤΜΣ της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Μαλιάρα.
Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ισίδωρος Σιδέρης, τα σκηνικά/κοστούμια ο Γιάννης Κατρανίτσας, τις χορογραφίες ο Διονύσης Τσαφταρίδης, τους φωτισμούς ο Κώστας Μπλουγουράς, τα γραφικά και γραφιστικά οι Κλεάνθης Καραπιπέρης και Ανδρέας Βακαλιός, τη μουσική προετοιμασία ο Δημήτρης Βεζύρογλου, τη μουσικολογική έρευνα ο Θανάσης Τρικούπης και την οργάνωση παραγωγής η Τζωρτζίνα Μερεντίτη.
Στις 28 Νοεμβρίου 2021, στο Θέατρο «Ολύμπια», θα παρουσιαστεί η επίσης τρίπρακτη (αρχικώς τετράπρακτη) «Ανδρονίκη», που αποτελεί και την πρώτη όπερα του Αλέξανδρου Γκρεκ. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1905, σε λιμπρέτο του ποιητή και λογοτέχνη Ανδρέα Βρανά, βασισμένο στο ιστορικό μυθιστόρημα του Στέφανου Ξένου «Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από το 1821 – 1827».
Αποσπάσματα του λυρικού αυτού έργου είχαν πρωτοπαρουσιαστεί στα τέλη του 1906 στην Αθήνα και το 1908 στην Κέρκυρα, για να παιχτεί ολόκληρο το 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου εν τω μεταξύ είχε μετοικίσει ο Γκρεκ. Έκτοτε τα ίχνη της εν λόγω όπερα εν πολλοίς χάνονται, μέχρι πριν λίγα χρόνια οπότε κι εντοπίστηκε ένα χειρόγραφο σπαρτίτο της στο Αρχείο του Ωδείου Αθηνών. Ωστόσο, η παρτιτούρα με την πλήρη ενορχήστρωση παραμένει ανεντόπιστη.
Την αποκατάσταση και νέα ενορχήστρωση του έργου έφερε εις πέρας ο Νίκος Αθηναίος, χάρη και στην υποστήριξη του Ιδρύματος Ι. Κωστόπουλου. Στην παράσταση της 28ης Νοεμβρίου, που θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία του Ωδείου Αθηνών και του Δήμου Αθηναίων στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 1821 – 2021», τους βασικούς χαρακτήρες θα ερμηνεύσουν οι Βάσια Αλάτη, Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Κώστας Μαυρογένης, Μάιρα Μηλολιδάκη, Τάσος Αποστόλου και Αγγελική Καθαρίου. Θα τους πλαισιώσουν η Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων, καθώς και η Χορωδία των Μικρών Μουσικών του Ωδείου Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Αθηναίου.
Η αρχή θα γίνει με τις παραστάσεις της όπερας «Μάρκος Μπότσαρης», η οποία θα παρουσιαστεί σε πλήρη σκηνική μορφή στις 7 και 8 Οκτωβρίου 2021 στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιά, σε μια συνεργασία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (ΤΜΣ) του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), με την Αντιπεριφέρεια Πολιτισμού Αττικής και την Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών. Η τρίπρακτη αυτή όπερα γράφτηκε το 1854, κάτι που την καθιστά ένα από τα παλαιότερα ελληνικά λυρικά έργα. Θεωρείτο χαμένη έως πρόσφατα, οπότε και εντοπίστηκε σε ιδιωτικό αρχείο.
Μελετήθηκε και αποκαταστάθηκε μουσικολογικά από το Εργαστήριο Μελέτης της Ελληνικής Μουσικής του ΤΜΣ του ΕΚΠΑ. Μάλιστα, πιστεύεται πως ουδέποτε παρουσιάστηκε ολοκληρωμένο στο κοινό, συνεπώς πρόκειται για την πρώτη φορά που αυτό θα λάβει χώρα.
Τους βασικούς χαρακτήρες θα ερμηνεύσουν οι Γιάννης Σελητσανιώτης (Μάρκος Μπότσαρης), Ελένη Καλένος (Χρυσή), Σταμάτης Μπερής (Χάγκο Βασσιάρ), Διονύσης Μελογιαννίδης (Κώστας Μπότσαρης), Γιώργος Παπαδημητρίου (Οδυσσέας), Βαρβάρα Μπιζά (Σοφία), Μιχάλης Καλαμπόκης (Αφηγητής). Θα τους πλαισιώσουν τετραμελής χορευτική ομάδα η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών και η Μικτή Χορωδία του ΤΜΣ της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Μαλιάρα.
Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ισίδωρος Σιδέρης, τα σκηνικά/κοστούμια ο Γιάννης Κατρανίτσας, τις χορογραφίες ο Διονύσης Τσαφταρίδης, τους φωτισμούς ο Κώστας Μπλουγουράς, τα γραφικά και γραφιστικά οι Κλεάνθης Καραπιπέρης και Ανδρέας Βακαλιός, τη μουσική προετοιμασία ο Δημήτρης Βεζύρογλου, τη μουσικολογική έρευνα ο Θανάσης Τρικούπης και την οργάνωση παραγωγής η Τζωρτζίνα Μερεντίτη.
Στις 28 Νοεμβρίου 2021, στο Θέατρο «Ολύμπια», θα παρουσιαστεί η επίσης τρίπρακτη (αρχικώς τετράπρακτη) «Ανδρονίκη», που αποτελεί και την πρώτη όπερα του Αλέξανδρου Γκρεκ. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1905, σε λιμπρέτο του ποιητή και λογοτέχνη Ανδρέα Βρανά, βασισμένο στο ιστορικό μυθιστόρημα του Στέφανου Ξένου «Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από το 1821 – 1827».
Αποσπάσματα του λυρικού αυτού έργου είχαν πρωτοπαρουσιαστεί στα τέλη του 1906 στην Αθήνα και το 1908 στην Κέρκυρα, για να παιχτεί ολόκληρο το 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου εν τω μεταξύ είχε μετοικίσει ο Γκρεκ. Έκτοτε τα ίχνη της εν λόγω όπερα εν πολλοίς χάνονται, μέχρι πριν λίγα χρόνια οπότε κι εντοπίστηκε ένα χειρόγραφο σπαρτίτο της στο Αρχείο του Ωδείου Αθηνών. Ωστόσο, η παρτιτούρα με την πλήρη ενορχήστρωση παραμένει ανεντόπιστη.
Την αποκατάσταση και νέα ενορχήστρωση του έργου έφερε εις πέρας ο Νίκος Αθηναίος, χάρη και στην υποστήριξη του Ιδρύματος Ι. Κωστόπουλου. Στην παράσταση της 28ης Νοεμβρίου, που θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία του Ωδείου Αθηνών και του Δήμου Αθηναίων στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 1821 – 2021», τους βασικούς χαρακτήρες θα ερμηνεύσουν οι Βάσια Αλάτη, Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Κώστας Μαυρογένης, Μάιρα Μηλολιδάκη, Τάσος Αποστόλου και Αγγελική Καθαρίου. Θα τους πλαισιώσουν η Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων, καθώς και η Χορωδία των Μικρών Μουσικών του Ωδείου Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Αθηναίου.
