Παλαιά Φιλαρμονική: Νέα συλλογική επιστημονική έκδοση αφιερωμένη στον Κερκυραίο μουσικολόγο Σπύρο Μοτσενίγο

Ως γνωστόν, ο Σπύρος Μοτσενίγος ξεκίνησε τη μουσική πορεία του στην Παλαιά Φιλαρμονική και από το 1928 βρέθηκε στην Αθήνα σπουδάζοντας ανώτερα θεωρητικά και διεύθυνση μπάντας στο Ωδείο Αθηνών. Συνέπραξε με τις δημοτικές μπάντες της πρωτεύουσας και του Πειραιά, δραστηριοποιήθηκε επί χρόνια ως καθηγητής του Ελληνικού Ωδείου, και από το 1943 έως το 1968 υπήρξε τρομπετίστας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών συνεργαζόμενος σε τακτική βάση και με την Εθνική Λυρική Σκηνή.

Ωστόσο, την ημέρα του θανάτου του ο Μοτσενίγος δεν κατέλειπε μόνο την παραπάνω σημαντική καλλιτεχνική και παιδαγωγική πορεία, αλλά και ένα ρηξικέλευθο για την εποχή ερευνητικό έργο, το οποίο συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς στον χώρο της ελληνικής μουσικολογίας.

Άφησε επίσης και το κληροδοτημένο σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος Αρχείο Νεοελληνικής Μουσικής, το οποίο πρωτοποριακό τότε στη σύλληψη, εμπλουτιζόμενο μέχρι την τελευταία στιγμή από τον ιδιοκτήτη του και εντυπωσιακό σε όγκο ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα, συνεχίζει να αποτελεί εφαλτήριο για τους ερευνητές της μουσικής της Ελλάδος των Νεωτέρων Χρόνων.

50 έτη
Με αφορμή, λοιπόν, τη συμπλήρωση 50 ετών από τον θάνατο του Σπύρου Μοτσενίγου και επιχειρώντας την ανάδειξη της δυναμικής που έχει λάβει τις τελευταίες δεκαετίες η συστηματική έρευνα στον χώρο της Νεοελληνικής Μουσικής, το Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής και η Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας συνδιοργάνωσαν το επιστημονικό συνέδριο «Νεοελληνική Μουσική.
Ζητήματα Ιστορίας και Ιστοριογραφίας», το οποίο ορίστηκε να πραγματοποιηθεί στην Κέρκυρα από 13 έως και 15 Μαρτίου 2020.

Ωστόσο, τα δεδομένα σε σχέση με την πανδημία Covid-19 στη χώρα μας οδήγησαν στη ματαίωση του συνεδρίου μόλις έξι ημέρες πριν την έναρξή του. Η εξέλιξη αυτή δεν πτόησε τους διοργανωτές και άμεσα αποφασίστηκε η έκδοση ενός συλλογικού τόμου, ο οποίος θα περιείχε τα πονήματα που είχαν ήδη ετοιμαστεί για να παρουσιαστούν στο συνέδριο. Αποτέλεσμα είναι ο συγκεκριμένος τόμος, ο πέμπτος των εκδόσεων του Μουσείου Μουσικής της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας.

Η έκδοση
Στις 400 σελίδες του συγκεντρώνονται εικοσιτέσσερα πρωτότυπα μελετήματα νέων και παλαιότερων εκλεκτών ερευνητών με ποικιλία θεμάτων που χρονικά εκτείνονται από τον 16ο αιώνα έως τις παρυφές του 21ου.

Η έκδοση διατίθεται από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας στην τιμή των 20 Ευρώ. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθευτούν αντίτυπα από το Μουσείο Μουσικής του ιδρύματος (Νικηφόρου Θεοτόκη 10, α΄ όροφος) από Δευτέρα έως και Σάββατο, 9.30-13.30 (τηρούνται όλοι οι κανόνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας). Οι εκτός Κερκύρας ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν απευθείας με τη Φιλαρμονική μέσω του email <[email protected]> και να θέσουν την παραγγελία τους.
 
Τα περιεχόμενα του τόμου είναι τα παρακάτω:
     • Μαγδαληνή Καλοπανά, “Πρισματική μουσική ιστοριογραφία και διασυνδέσεις μουσικών αρχείων.  Όψεις της σκηνικής μουσικής του 20ού αιώνα με έμφαση στις ραδιοφωνικές θεατρικές παραγωγές του ΕΙΡ/ΕΡΑ (1954-2001)”
     • Μανώλης Σειραγάκης, Γεωργία Κονδύλη, “Παρουσίαση του Αρχείου του Τομέα Θεατρολογίας / Μουσικολογίας / Κινηματογράφου του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης”
     • Λοΐζος Παναγή, “Κρατικό Αρχείο Κύπρου: Αναφορά και σχολιασμός τεκμηρίων μουσικολογικού ενδιαφέροντος”
     • Χάρης Ξανθουδάκης, “Για την προϊστορία των ιστοριών της Νεοελληνικής Μουσικής”
     • Λάμπρος Ευθυμίου, “Η επίδραση των ιστορικών περιόδων από την ίδρυση του ελληνικού κράτους στη διδασκαλία του δημοτικού τραγουδιού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και η ένταξη πρόσθετων θεματικών ενοτήτων στο σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών”
     • Σπύρος Καρύδης, “Ψάλτες στην Κέρκυρα, 16ος-19ος αιώνες. Αρχειακά τεκμήρια”
     • Νάσος Βαγενάς, Κώστας Καρδάμης, “Ο ποιητής των Arie Greche: Για την ελληνόφωνη μελοθέτηση του πρώιμου 19ου αιώνα”
     • Γιώργος Ζούμπος, “Οι Ιταλοί αρχιμουσικοί της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος»”
     • Διονύσης Φλεμοτόμος, “Η εντός του ναού προσευχή της Φιλαρμονικής Ζακύνθου. «Η Preghiera του Αγίου Διονυσίου» και άλλες εθιμικές ή περιστασιακές περιπτώσεις”
     • Ναυσικά Τσιμά, “Ιδεολογικός προσανατολισμός και πολιτική ταυτότητα της πρώτης ελληνικής γραμματικής για την τονική μουσική (1830) μέσα από το χρονικό της διαμάχης μεταξύ Νικόλαου Φλογαΐτη και Jean Palairet”
     • Στέλλα Κουρμπανά, “Η μουσική εκπαίδευση στην Ερμούπολη κατά τον 19ο αιώνα”
     • Kωνσταντίνος Σαμπάνης, “Η ιστορική παράσταση της Aida του Giuseppe Verdi στο Παναθηναϊκό Στάδιο (21.4/4.5.1919) και ο φιλανθρωπικός της χαρακτήρας”
     • Κωνσταντίνος Σουέρεφ, “Η περιοδεία του Θιάσου Ολυμπίας Καντιώτη-Ιωσήφ Ριτσιάρδη- Σαμαρτζή στην Αίγυπτο το 1927: Μια απόπειρα αποτύπωσης”
     • Νίκος Τζιούμαρης, “Η ίδρυση και λειτουργία της πρώτης ελληνικής ραδιοφωνικής συμφωνικής ορχήστρας κατά την περίοδο του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου”
     • Γιώργος Σακαλλιέρος, “Τα Ωδεία ως φορείς ιδεολογικών και πολιτισμικών τάσεων της εποχής τους: Μια εισαγωγική κριτική επισκόπηση”
     • Θεοδώρα Ιορδανίδου, “Το φλάουτο στο Εθνικό Ωδείο και την Εθνική Μουσική Σχολή μέχρι το 1940”
     • Δέσποινα Αυθεντοπούλου, “Δελτία Εθνικού Ωδείου: Όψεις του «εθνικού» κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα”
     • Μαντώ Πυλιαρού, “Μουσικές εκδηλώσεις στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της δεύτερης και τρίτης δεκαετίας του 20ού αιώνα (1921-1934). Ο ρόλος των ωδείων”
     • Κωνστάντζα Γεωργακάκη, “Όψεις του αθηναϊκού μουσικού τοπίου το καλοκαίρι του 1941”
     • Μαρία Ντούρου, “Ο μελοποιημένος Καβάφης στο Αρχείο του Ωδείου Αθηνών. Συγκριτική ανάλυση των μουσικών αποδόσεων των ποιημάτων Φωνές και Ηδονή”
     • Πάρις Κωνσταντινίδης, “Αφομοιώνοντας τον Ψυχρό Πόλεμο: Οι συμφωνικές ορχήστρες των Θεοδωράκη – Χατζιδάκι στα μέσα της δεκαετίας του ’60”
     • Κατερίνα Τσιούκρα, “Το «πείραμα» του Μάνου Χατζiδάκι”
     • Δημήτριος Βασιλάκης, “Προς αναζήτηση ελληνικού μουσικού προσώπου:
Με αφορμή μια συνέντευξη του Ξενάκη στον Θεοδωράκη”
     • Γιώργος Μονεμβασίτης, “Βιωματικές εμπειρίες από τη δισκογράφηση λόγιας ελληνικής μουσικής στην Ελλάδα”