20 Σεπτεμβρίου 2025: Τα 185 χρόνια της Παλαιάς Φιλαρμονικής στο Ηρώδειο

ΑΘΗΝΑ (ΠΑΛΑΙΑ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ). 12 Σεπτεμβρίου 1840: Εννέα Κερκυραίοι συγκεντρώνονται το απόγευμα της ημέρας εκείνης στην οικία Ριβέλη επί της σημερινής οδού Θεοδοσίου και αποφασίζουν την επίσημη ίδρυση της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας («Παλαιάς»). Ο νέος τότε φορέας, που ως συναυλιακός οργανισμός λειτουργούσε ήδη αρκετούς μήνες νωρίτερα, στο ιδρυτικό πρακτικό του έκανε λόγο για την πρόθεσή του να δημιουργήσει κατά πρώτον έναν μουσικό οργανισμό με συναυλιακούς και εκπαιδευτικούς στόχους, και κατά δεύτερον μια μπάντα «για να λαμπρύνει την πόλη».

Το καταστατικό και οι αντίστοιχες αποφάσεις της διοικητικής και καλλιτεχνικής ηγεσίας εξειδίκευαν τα παραπάνω στη διδασκαλία εγχόρδων, πνευστών, πιάνου, φωνητικής, χορωδίας, μελοδραματικής και μουσικών θεωρητικών (από την απλή θεωρία έως και τη μουσική σύνθεση). Μάλιστα, ήδη από τις πρώτες μέρες οργανώθηκαν συναυλίες εγχόρδων και φωνής, ενώ από τον Νοέμβριο ξεκίνησε η δημιουργία της μπάντας του ιδρύματος, η οποία θα έκανε την επίσημη εμφάνισή της μερικούς μήνες αργότερα, στις 11/23 Αυγούστου 1841. Η άμεση μεταφορά των δραστηριοτήτων της Παλαιάς Φιλαρμονικής στην περιοχή της Πίνιας οδήγησε ήδη από το 1850 στη μετονομασία της οδού όπου στεγαζόταν το ίδρυμα έως το 1901 στην ακόμη υπάρχουσα Οδό Φιλαρμονικής.

Κάπως έτσι, και υπό τη μακρόχρονη καλλιτεχνική ηγεσία του Νικόλαου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου μέχρι τον θάνατό του το 1872, η Κέρκυρα και ο νεότερος ελληνισμός απέκτησαν το πρώτο πλήρες μουσικό εκπαιδευτήριό τους, τρεις και πλέον δεκαετίες πριν την ίδρυση του Ωδείου Αθηνών. Το μεγάλο επίτευγμα, όμως, εκ της ιδρύσεως της Παλαιάς Φιλαρμονικής έγκειται στο ότι κατέστησε για πρώτη φορά στη νεοελληνική ιστορία τη μουσική κοινό και αυτονόητο κοινωνικό αγαθό χωρίς κανενός είδους αποκλεισμούς, τόσο ως ακροαματική εμπειρία όσο και ως ερμηνευτική πράξη.

Με άλλα λόγια, άλλαξε τα δεδομένα στη σχέση του συνόλου της κερκυραϊκής κοινωνίας με τη μουσική ως συλλογικού βιώματος, δημιουργώντας πολιτισμικές συνθήκες, οι οποίες σήμερα ορθώς θεωρούνται αυτονόητα κεκτημένα. Τις βασικές αυτές συνισταμένες ακολούθησαν και όλα τα αντίστοιχα σωματεία που ιδρύθηκαν τις επόμενες δεκαετίες εντός και εκτός Κερκύρας, διευρύνοντας τη σημασία της μουσικής πράξης μέσα στην κοινωνία, πάντοτε, όμως, ακολουθώντας τις σκέψεις των αρχικών ιδρυτών της Παλαιάς Φιλαρμονικής εκείνο το απόγευμα του 1840.

12 Σεπτεμβρίου 2025: 185 έτη μετά η Παλαιά Φιλαρμονική συνεχίζει να υπηρετεί και να αυξάνει το κοινωνικό, εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό αποτύπωμα της μουσικής ως πράξης και ως βιώματος, κοιτώντας δυναμικά προς το μέλλον, αλλά τιμώντας παράλληλα και τη μακρά ιστορική πορεία της. Την ιδιαίτερη αυτή στιγμή στην μακρόχρονη ιστορία της η Παλαιά Φιλαρμονική θα την εορτάσει με μια μοναδική συναυλία στην Αθήνα στις 20 Σεπτεμβρίου 2025, στον εμβληματικό χώρο του Ηρωδείου. Σε αυτή συμμετέχουν μουσικά κορυφαίοι λυρικοί καλλιτέχνες και συμπράττουν για ακόμη μια φορά οι καταξιωμένοι «Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος», προσδίδοντας έτσι στο γεγονός έναν ευρύτερα επτανησιακό χαρακτήρα.

 Πέρα από τα 185 χρόνια συνεχούς δραστηριότητας η συναυλία τιμά και τα 230 έτη από τη γέννηση του Νικόλαου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου (εμπνευστή της Παλαιάς Φιλαρμονικής και καλλιτεχνικού διευθυντή της έως τον θάνατό του το 1872), καθώς και τα 160 έτη από την καθιέρωση του Ελληνικού Εθνικού Ύμνου (1865), τον οποίο ατύπως απέδιδε η Παλαιά Φιλαρμονική ήδη από το 1841. Για τον λόγο αυτό η συναυλία τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, το οποίο και ευχαριστούμε. Η συναυλία έχει και εξόχως κοινωνικό αποτύπωμα, αφού τα έσοδά της θα διατεθούν για φιλανθρωπικό σκοπό.

Καλούμε, λοιπόν, το φιλόμουσο κοινό να συμμετέχει σε αυτή την από πάσης απόψεως ξεχωριστή και μοναδική συναυλία, συνεορτάζοντας τη μουσική δυναμική δύο σχεδόν αιώνων. Εισιτήρια: www.more.com

ΦΩΤΟ@stigmes Photography