Το Φαινόμενο της Εξαφάνισης Γλωσσών
Πολιτισμός
08 Ιουνίου 2016
/ 11:33
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολούθησε το κερκυραϊκό κοινό την ομιλία του καθηγητή Χρήστου Κλαίρη για το φαινόμενο της εξαφάνισης γλωσσών την Τρίτη το βράδυ στο Μουσείο Σολωμού, χάρη στην πρωτοβουλία του εργαστηρίου «Γλώσσα και Πολιτική» του Τμήματος Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου και του Δ.Σ. της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολούθησε το κερκυραϊκό κοινό την ομιλία του καθηγητή Χρήστου Κλαίρη για το φαινόμενο της εξαφάνισης γλωσσών την Τρίτη το βράδυ στο Μουσείο Σολωμού, χάρη στην πρωτοβουλία του εργαστηρίου «Γλώσσα και Πολιτική» του Τμήματος Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου και του Δ.Σ. της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών.
Η σημασία της πολυγλωσσίας
Ο επίτιμος καθηγητής της Σορβόννης, στενός συνεργάτης του Γάλλου δομιστή γλωσσολόγου André Martinet αλλά και του έλληνα γλωσσολόγου Γ. Μπαμπινιώτη, και ένας από τους πρωτεργάτες της λειτουργικής γλωσσολογίας, ξεκίνησε την ομιλία του με την αριστοτελική ρήση «Το ον λέγεται πολλαχώς», με άλλα λόγια η πολυγλωσσία είναι η φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας. Κάθε γλώσσα αντανακλά τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο ο λαός που την μιλά προσεγγίζει και οργανώνει τον κόσμο. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αποτελεί μνημείο όπου αποθησαυρίζεται η πολιτισμική καταβολή ενός λαού και επομένως η πολιτισμική κληρονομιά της ίδιας της ανθρωπότητας. Όταν για παράδειγμα οι Γάλλοι ονόμασαν το δίτροχο μέσο μετακίνησης του 1817, bicyclette, πρόσεξαν κυρίως τους δύο τροχούς του, ενώ στη λέξη ποδήλατο οι Έλληνες είδαν πρώτα απ’ όλα το σύστημα μετάδοσης της κίνησης.
Το φαινόμενο της εξαφάνισης γλωσσών
Το παρελθόν του φαινομένου της εξαφάνισης γλωσσών κρύβει εφιαλτικές αγριότητες, γενοκτονίες, κοινωνικό μαρασμό, αλλά και την επικράτηση διαδεδομένων γλωσσών με γραπτή μορφή σε βάρος προφορικών γλωσσών ή την ομαλή εξέλιξη μιας γλώσσας σε μια νέα, τόνισε ο κ. Κλαίρης και πρόσθεσε ότι κάθε γλώσσα που απειλείται με εξαφάνιση εμφανίζει χαρακτηριστικά σημάδια φθοράς σε επίπεδο μορφολογίας, σύνταξης, φωνολογίας. Με την παγκοσμιοποίηση να απλώνεται σαν χυλός σε ολόκληρο τον πλανήτη και την απειλή του γλωσσικού ηγεμονισμού της Αγγλικής στην ΕΕ -τον οποίο κοντόφθαλμα υποστηρίζουν πολλοί στο όνομα της εξοικονόμησης πόρων- να κερδίζει έδαφος, το ζήτημα της γλωσσικής οικολογίας, της καταγραφής και διατήρησης των γλωσσών της ανθρωπότητας, παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ.
Η Ζωή στην Άκρη του Κόσμου
Την ομιλία ακολούθησε σύντομος κύκλος ερωτήσεων όπου ο δρ. Κλαίρης έδωσε διευκρινίσεις σχετικά με την εμπειρία του και τη μεθοδολογία που ακολούθησε για την καταγραφή γλωσσών υπό εξαφάνιση στη Ν. Αμερική. Στη συνέχεια προβλήθηκε μέρος του ντοκιμαντέρ “La vie au Bout du Monde” (Η ζωή στην άκρη του κόσμου) του Ζακ Υβ Κουστώ. Το Μάρτιο του 1973 η ομάδα του Καλυψώ συνάντησε τον καθηγητή στα βάθη των παρθένων φιόρδ της Γης του Πυρός, όπου ζούσε μελετώντας τα Kawésqar, τη γλώσσα μιας μικροσκοπικής κοινωνίας 45 ατόμων.
Η σημασία της πολυγλωσσίας
Ο επίτιμος καθηγητής της Σορβόννης, στενός συνεργάτης του Γάλλου δομιστή γλωσσολόγου André Martinet αλλά και του έλληνα γλωσσολόγου Γ. Μπαμπινιώτη, και ένας από τους πρωτεργάτες της λειτουργικής γλωσσολογίας, ξεκίνησε την ομιλία του με την αριστοτελική ρήση «Το ον λέγεται πολλαχώς», με άλλα λόγια η πολυγλωσσία είναι η φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας. Κάθε γλώσσα αντανακλά τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο ο λαός που την μιλά προσεγγίζει και οργανώνει τον κόσμο. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αποτελεί μνημείο όπου αποθησαυρίζεται η πολιτισμική καταβολή ενός λαού και επομένως η πολιτισμική κληρονομιά της ίδιας της ανθρωπότητας. Όταν για παράδειγμα οι Γάλλοι ονόμασαν το δίτροχο μέσο μετακίνησης του 1817, bicyclette, πρόσεξαν κυρίως τους δύο τροχούς του, ενώ στη λέξη ποδήλατο οι Έλληνες είδαν πρώτα απ’ όλα το σύστημα μετάδοσης της κίνησης.
Το φαινόμενο της εξαφάνισης γλωσσών
Το παρελθόν του φαινομένου της εξαφάνισης γλωσσών κρύβει εφιαλτικές αγριότητες, γενοκτονίες, κοινωνικό μαρασμό, αλλά και την επικράτηση διαδεδομένων γλωσσών με γραπτή μορφή σε βάρος προφορικών γλωσσών ή την ομαλή εξέλιξη μιας γλώσσας σε μια νέα, τόνισε ο κ. Κλαίρης και πρόσθεσε ότι κάθε γλώσσα που απειλείται με εξαφάνιση εμφανίζει χαρακτηριστικά σημάδια φθοράς σε επίπεδο μορφολογίας, σύνταξης, φωνολογίας. Με την παγκοσμιοποίηση να απλώνεται σαν χυλός σε ολόκληρο τον πλανήτη και την απειλή του γλωσσικού ηγεμονισμού της Αγγλικής στην ΕΕ -τον οποίο κοντόφθαλμα υποστηρίζουν πολλοί στο όνομα της εξοικονόμησης πόρων- να κερδίζει έδαφος, το ζήτημα της γλωσσικής οικολογίας, της καταγραφής και διατήρησης των γλωσσών της ανθρωπότητας, παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ.
Η Ζωή στην Άκρη του Κόσμου
Την ομιλία ακολούθησε σύντομος κύκλος ερωτήσεων όπου ο δρ. Κλαίρης έδωσε διευκρινίσεις σχετικά με την εμπειρία του και τη μεθοδολογία που ακολούθησε για την καταγραφή γλωσσών υπό εξαφάνιση στη Ν. Αμερική. Στη συνέχεια προβλήθηκε μέρος του ντοκιμαντέρ “La vie au Bout du Monde” (Η ζωή στην άκρη του κόσμου) του Ζακ Υβ Κουστώ. Το Μάρτιο του 1973 η ομάδα του Καλυψώ συνάντησε τον καθηγητή στα βάθη των παρθένων φιόρδ της Γης του Πυρός, όπου ζούσε μελετώντας τα Kawésqar, τη γλώσσα μιας μικροσκοπικής κοινωνίας 45 ατόμων.
