LEE DURRELL «Το μαγικό νησί με νέα ματιά, του Gerald»

ΓΝΩΡΙΣΑ για πρώτη φορά την Lee Durrell ακριβώς στο μέρος που έπρεπε: στο μεγάλο, παλιό σπίτι της, στο δάσος. Η απέραντη πράσινη φύση που το περιτριγυρίζει, θα χωρούσε μια παράφραση των στίχων του Ελύτη για το μπλε. Η παράφραση θα ανήκε στην Κέρκυρα, αλλά και στην Lee, που «έδεσε» τη ζωή της τόσο σφιχτά και παντοτινά με τη φύση...

ΔΕ ΒΡΕΘΗΚΑ τυχαία σε αυτό το σπίτι. Αιτία, η θεατρική παράσταση «My Family and Other Animals» («Η οικογένειά μου και άλλα ζώα»), που ανεβαίνει στην Κέρκυρα, για τέσσερις παραστάσεις, τον Σεπτέμβριο. Η παράσταση βασίζεται στο ομώνυμο, πολυαγαπημένο βιβλίο του συζύγου της, Gerald Durrell και παρουσιάζεται στο αγαπημένο του μέρος, την Κέρκυρα, στην επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του.

Η ΑΝΕΠΙΤΗΔΕΥΤΗ ευγένεια και η ζεστή φιλοξενία της Lee και του συντρόφου της, Colin, το εξαιρετικό δείπνο που ετοίμασε ο Colin στο μπαλκόνι, με κάδρο το ανοικονόμητο πράσινο της κερκυραϊκής φύσης, τα βιβλία τους, τα σκυλιά και οι γάτες τους, δημιούργησαν το τέλειο περιβάλλον για τη συνέντευξή μας. Η συζήτηση κύλισε ελεύθερα, όπως ελεύθερη έζησε η Lee δίπλα στον Gerald και τη φύση κι όπως ελεύθερα αγάπησε την Κέρκυρα, το μέρος όπου ξεκίνησαν όλα...

Ο ΤΖΕΡΑΛΝΤ, H ΛH ΝΤΑΡΕΛ KAI H ΚΕΡΚΥΡΑ

• Ο μικρός Gerry έφτασε στην Κέρκυρα σε ηλικία 10 ετών. Εκείνη η συγκεκριμένη στιγμή, σ’ εκείνο το συγκεκριμένο μέρος του κόσμου, διαμόρφωσε την υπόλοιπη ζωή του. Πώς ερμηνεύετε αυτή τη μαγική επίδραση που είχε η Κέρκυρα στη ζωή και την ψυχή του δεκάχρονου αγοριού;

«Ο Gerry γεννήθηκε στην Ινδία και, παρόλο που έφυγε μόλις στα δύο του χρόνια, οι εικόνες, οι ήχοι, οι μυρωδιές και η πολύχρωμη ζωντάνια της Ινδίας άφησαν μέσα του βαθύ αποτύπωμα. Έλεγε συχνά ότι η ζωή του στην Αγγλία, από δύο έως δέκα ετών, ήταν μουντή και άχρωμη και ότι, μόλις έφτασε στην Κέρκυρα, ήταν σαν... η Dorothy να έμπαινε στον πολύχρωμο κόσμο του Oz! Η Κέρκυρα, όχι μόνο αναζωπύρωσε τις μνήμες της Ινδίας, αλλά τροφοδότησε και την αγάπη του για τα ζώα και το πάθος του για τη φύση, στοιχεία που καθόρισαν όλη του τη ζωή».

• Μέσω του βιβλίου «My Family and Other Animals» και της σειράς «The Durrells», το κοινό γνώρισε καλά τον Gerald, τον Dr. Στεφανίδη και την οικογένεια. Τι ακολούθησε, όμως, στη ζωή του Gerald με το ξέσπασμα του B’ Παγκόσμιου Πολέμου, που η οικογένεια έφυγε από το νησί και πώς έφτασε η αγάπη του για τη φύση να δημιουργήσει κάτι τόσο μεγάλο,  το «Durrell Wildlife Conservation Trust»;

«Ο 15χρονος Gerry ήξερε ήδη ότι ήθελε να αφιερώσει τη ζωή του στα ζώα. Έτσι, αρχικά εργάστηκε σ’ ένα pet shop στο Λονδίνο και στη συνέχεια στο Ζωολογικό Κήπο “Whipsnade”, όπου απέκτησε εμπειρία με μεγαλύτερα ζώα απ’ αυτά που είχε γνωρίσει στην Κέρκυρα, όπως λιοντάρια και καμηλοπαρδάλεις.  

Χρηματοδότησε την πρώτη του αποστολή με μια μικρή κληρονομιά, ταξιδεύοντας στο Βρετανικό Καμερούν, απ’ όπου συνέλεξε ζώα και τα πούλησε σε ζωολογικούς κήπους της Βρετανίας, ώστε να χρηματοδοτήσει την επόμενη αποστολή και -ελπίζοντας- να αρχίσει να συγκεντρώνει χρήματα, για να ιδρύσει το δικό του ζωολογικό κήπο. Απογοητεύτηκε, όμως, από τους ζωολογικούς κήπους της εποχής, που ήταν απλώς θηριοτροφεία για διασκέδαση και κέρδος, χωρίς ενδιαφέρον για τη διατήρηση των ειδών. Έτσι, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα ζωολογικό κήπο αφιερωμένο στη διάσωση των ζώων από την εξαφάνιση.

Η συγγραφική του καριέρα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950, γεγονός που του επέτρεψε να βάλει στην άκρη αρκετά χρήματα, για να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Έτσι, ύστερα από μια δύσκολη περίοδο αναζήτησης χώρου στην Αγγλία, βρήκε το κατάλληλο μέρος στο Jersey, ένα νησί στη Μάγχη, που υποδέχθηκε θερμά τον ίδιο και τα ζώα του. 

Ο Ζωολογικός Κήπος του Jersey άνοιξε το 1959 και το 1963 ιδρύθηκε το “Jersey Wildlife Preservation Trust”, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός για τη διαχείριση του κήπου και την εφαρμογή της φιλοσοφίας του Gerald για τη διατήρηση των ειδών παγκοσμίως. Ο οργανισμός μετονομάστηκε προς τιμήν του ιδρυτή του, σε “Durrell Wildlife Conservation Trust” το 1999.

Σήμερα, ο Ζωολογικός Κήπος του Jersey και το Trust σώζουν δεκάδες σπάνια είδη, έχουν εκπαιδεύσει χιλιάδες νέους επιστήμονες σε όλο τον κόσμο και υλοποιούν προγράμματα προστασίας στη Βραζιλία, την Ινδία, την Ινδονησία, τη Μαδαγασκάρη, τον Μαυρίκιο, την Καραϊβική και τα Γκαλαπάγκος. Είναι υπέροχο που όλα ξεκίνησαν εδώ, στην Κέρκυρα, το μέρος που ενέπνευσε το μικρό Gerry ν’ αφιερώσει τη ζωή του στα ζώα!».

• Στα 1960 ο Gerald επιστρέφει στην Κέρκυρα, κυκλοφορεί, βιώνει την πόλη και την εξοχή μαζί με τους ντόπιους φίλους του, αλλά ανησυχεί για την αλλαγή του νησιού εξαιτίας του τουρισμού. Και παρά ταύτα, στα 1983 που γνωρίζεστε, επιθυμεί να σας δείξει το αγαπημένο του μέρος. Πώς θυμάστε σήμερα τη γνωριμία σας με το νησί;

«Για μένα ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά! Οι σελίδες των μαγευτικών βιβλίων του Gerry ζωντάνεψαν ξαφνικά, καθώς μου έδειχνε τους ελαιώνες, που γνώριζε από παιδί, τα δάση με τα κυπαρίσσια, τα λιβάδια με τα αγριολούλουδα και τα πλάσματα, που τα κατοικούσαν. Βρισκόμασταν εδώ για τα γυρίσματα του πρώτου επεισοδίου μιας τηλεοπτικής σειράς που γράψαμε μαζί, με τίτλο “The Amateur Naturalist”, γιατί ο Gerry ήθελε να ξεκινήσει τη σειρά από την Κέρκυρα, όπου ο μέντοράς του, ο Dr. Θεόδωρος Στεφανίδης, τον δίδαξε τόσα πολλά για τη φυσική ιστορία του νησιού. Για τη σειρά αυτή ταξιδέψαμε σε όλον τον κόσμο, από τη Νότια Αφρική έως τη Σκωτία και από τον Παναμά έως τη Γαλλία. Aλλά η Κέρκυρα παρέμεινε παντοτινά ο πιο αγαπημένος μου τόπος γυρισμάτων».

• Lee, εσείς που «δέσατε» τη ζωή σας τόσο απόλυτα με τον Gerald και τα ζώα, είχατε από πριν σχέση με τη φύση; 

«Βεβαίως. Όπως ο μικρός Gerry, έτσι κι εγώ περιβαλλόμουν από κατοικίδια από μικρή ηλικία. Θυμάμαι τον παππού μου να φτιάχνει ένα “κουτί για βατράχια”, όταν ήμουν μόλις τριών και από τότε μια ατελείωτη παρέλαση από παπαγαλάκια, ινδικά χοιρίδια, σκύλους και χελώνες, μέχρι που πήγα στο Πανεπιστήμιο. Εκεί σπούδασα τη συμπεριφορά των ζώων και έζησα δύο χρόνια στη Μαδαγασκάρη, κάνοντας διδακτορική έρευνα για την επικοινωνία των ζώων του δάσους... Το πρώτο βιβλίο του Gerald που διάβασα, ήταν με το φως ενός λυχναριού παραφίνης, στη σοφίτα του σπιτιού ενός ιεραπόστολου όπου έμενα - τότε “κόλλησα”!  Γνώρισα τον Gerald λίγα χρόνια αργότερα - και ξέρετε, δεν είναι συχνό να συναντάς τον ήρωά σου, πόσω μάλλον να τον παντρεύεσαι!»

• Ζείτε, πια, μεγάλο μέρος του χρόνου εδώ.  Ποια πράγματα σας κρατούν δεμένη με την Κέρκυρα;

«Πάντα ένιωθα δεσμούς με την Κέρκυρα μέσα από τα βιβλία του Gerry. Μετά από εκείνη, την πρώτη επίσκεψη, επέστρεψα με τον Gerry μόνο μία φορά. Μείναμε σε μια παλιά βίλα, δίπλα στη θάλασσα, στο όμορφο Μπαρμπάτι, πολύ πριν αναπτυχθεί τουριστικά.

Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του 2000 επέστρεφα πολλές φορές, για να συμμετέχω, μαζί με φίλους, στην “Εβδομάδα Gerald Durrell”, όταν άνθρωποι απ’ όλον τον κόσμο έρχονταν, για να ακολουθήσουν τα βήματα του Gerry. Προσκαλούσαμε ειδικούς στα φυτά, τις πεταλούδες, τα αμφίβια, τα ερπετά και τα πουλιά της Κέρκυρας και περνούσαμε υπέροχα, εξερευνώντας την ύπαιθρο και μελετώντας τη φυσική ιστορία του νησιού.

Το 2018 αποφασίσαμε -μαζί με τον σύντροφό μου, Colin -να αγοράσουμε εδώ ένα παλιό σπίτι. Σκοπός μας ήταν να ζούμε κυρίως στο Jersey (στο διαμέρισμά μου, μέσα στον Ζωολογικό Κήπο του Jersey) και να ερχόμαστε στην Κέρκυρα λίγες φορές τον χρόνο, αλλά η πανδημία άλλαξε τα πάντα. Μείναμε σε καραντίνα εδώ το 2020 για ενάμιση χρόνο, διάστημα στο οποίο “υιοθέτησαμε” δύο σκυλιά και τρεις γάτες! Τώρα περνώ το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μου εδώ, φροντίζοντας τα ζώα, τον κήπο και το παλιό σπίτι κι επιστρέφω στο Jersey λίγες φορές τον χρόνο. Όπως είπε κάποτε ένας καλός μου φίλος για την Κέρκυρα, “γιατί να θέλω να φύγω απ’ τον Παράδεισο;”»

Η ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ

• Μας ενθουσιάζει η ιδέα ότι ανεβαίνει στην Κέρκυρα η θεατρική παράσταση «My Family and other Animals»! Έχει ξαναπαρουσιαστεί;

«Ναι, την είχαμε ανεβάσει στην Κέρκυρα το 2007, για πέντε ή έξι παραστάσεις, κάποιες από αυτές και σε σχολεία. Το βιβλίο είχε διασκευαστεί για το θέατρο από τον Daniel Austin, Διευθυντή του “Jersey Arts Centre”, το 2006,  με αφορμή τον εορτασμό της 50ής επετείου από την έκδοσή του. Το έργο παρουσιάστηκε σε τοπικά σχολεία, σε 60 με 70 παραστάσεις. Με τον Daniel είμαστε καλοί φίλοι. Μαζί αποφασίσαμε ότι το έργο πρέπει να επιστρέψει στην Κέρκυρα το 2025, τη χρονιά που ο Gerald Durrell θα έκλεινε τα 100 χρόνια από τη γέννησή του!»

• Φανταζόμαστε ότι το κοινό θα είναι πολύ μεγάλο και πιθανόν μια παράσταση δε θα είναι αρκετή! Πόσες παραστάσεις θα δοθούν;

«Θα πραγματοποιηθούν τέσσερις παραστάσεις: τρεις στο ανακαινισμένο αμφιθέατρο του Mon Repos και μία στο χωριό Δανίλια, όπου γυρίστηκε μεγάλο μέρος της τηλεοπτικής σειράς “The Durrells”». 

• Ποια ανάγκη, ποια επιθυμία σας κάνει να εργάζεστε με τόσο πάθος και να φέρνετε στην Κέρκυρα την παράσταση - και μάλιστα, δωρεάν; 

«Ελπίζω η παράσταση να εμπνεύσει τους Κερκυραίους, ιδιαίτερα τα παιδιά, να δουν το μαγικό τους νησί με καινούρια μάτια -με τα μάτια του Gerald Durrell, που το αγάπησε τόσο πολύ. Να εκτιμήσουν τη φυσική τους κληρονομιά και να θελήσουν να την προστατέψουν. Με λίγα λόγια, να σώσουν τον Παράδεισο!»

Lee, ανυπομονούμε να παρακολουθήσουμε στο θέατρο «Η Οικογένειά μου και άλλα ζώα»  στις 9, 10, 11 και 12 Σεπτεμβρίου, στην Κέρκυρα.

ΟΙ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ 

(είσοδος ελεύθερη)

•    10 Σεπτεμβρίου, 20:00, Θέατρο «Ρένα Βλαχοπούλου» (Mon Repos). 

•    11 Σεπτεμβρίου, 20:00, «Χωριό Δανίλια».

•    12 Σεπτεμβρίου, 20:00, Θέατρο «Ρένα Βλαχοπούλου» (Mon Repos). 

Η πρώτη παράσταση, στο Mon Repos, τελεί σε συνεργασία με το Corfu Literary Festival, το οποίο θα λάβει χώρα στο νησί, για όγδοη χρονιά, στο διάστημα 8-14 Σεπτεμβρίου. Μια εκδήλωση - θεσμός, υπό τη διεύθυνση των Άναμπελ Λούβρου και Άλεξ Πρέστον, μια συνάντηση - γιορτή για τις τέχνες καταμεσίς της φθινοπωρινής, κερκυραϊκής φύσης, με προσκεκλημένους σημαντικούς ομιλητές, συγγραφείς, λογοτέχνες και στοχαστές, Έλληνες και φιλέλληνες (Βρετανούς, κυρίως), περί λογοτεχνίας, φύσης, ιστορίας και πολιτικής, σε επιλεγμένα μέρη του νησιού. Εξ αυτών και η Lee Durrell. 

EN THE MAGAZINE ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2025

Της ΑΛΙΚΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΥ