Όλγα Παπαδάτου - Η λύτρωση

Τελευταίες μέρες του σχολείου πριν τις διακοπές  των Χριστουγέννων  του 1964. Με πόση λαχτάρα τις περιμέναμε όλοι!!!  Όχι τόσο για  τη  λάμψη, τη  χαρά  των ημερών ή την  προσμονή  των δώρων- γιατί τέτοια  δεν  υπήρχαν μέσα  στη φτώχεια της δεκαετίας του '60- όσο για την απαλλαγή από τα μαθήματα  και  τον αυταρχισμό του σχολείου. Τώρα, βέβαια, δεκαετίες  μετά, έχει μείνει η γλυκιά ανάμνηση και νοσταλγία που όσο μεγαλώνουμε, τόσο εκείνη  φουντώνει.

Τότε ο εκκλησιασμός ήταν  υποχρεωτικός!

Ο δάσκαλος, ως ψάλτης, παρών και εμείς οι μαθητές, φυσικά, που μόνο σε περίπτωση  βεβαιωμένης  ασθένειας  μπορούσαμε να ξεφύγουμε. Ο δάσκαλος ανέθετε σε δύο μαθητές να πουν κάθε  Κυριακή  το "Πιστεύω" και  το  "Πάτερ  ημών ". Και βέβαια  "από στήθους " και αν η απόδοση δεν ήταν καλή, αν δεν την ενέκρινε, την επομένη στο σχολείο υπήρχε η τιμωρία ...να το γράψεις είκοσι  φορές...ή  έπεφτε και η " αγία ράβδος".

 Έτσι και τη χρονιά εκείνη. Δυο μέρες πριν κλείσει το σχολείο ο δάσκαλος έκανε την  ανάθεση.

  - Γιάννη, θα πεις το  "Πάτερ  ημών" τη μέρα των Χριστουγέννων, εσύ, Νίκο  το  "Πιστεύω".

Τη δεύτερη  μέρα, Γιώργο..Σπύρο...όριζε ο δάσκαλος τη διανομή.

 - Ω , Κύριε, όλο  εμάς τ' αγόρια βάζετε, διαμαρτυρήθηκε ο Τάσος.

Ο δάσκαλος  αγρίεψε- δεν ήθελε  και  πολύ άλλωστε - και σηκώθηκε με τη βέργα στο χέρι.

Μα η αντίδραση των αγοριών ήταν άμεση. Μεμιάς άνοιξαν  πόρτες και παράθυρα- οι αίθουσες ήταν ισόγειες- και τ' αγόρια της πέμπτης και της έκτης που τότε κάναμε συνδιδασκαλία, διθέσιο ήταν  το σχολείο, ξεχύθηκαν στον ελαιώνα γύρω απ' το σχολείο, να γλυτώσουν την οργή του. Εμείς τα κορίτσια τρομαγμένα λουφάξαμε. Ούτε η ανάσα μας  δεν ακουγόταν. Είχαμε σκύψει τα κεφάλια τρομοκρατημένα για ό,τι θ' ακολουθούσε.

Μα απίστευτο! Ο δάσκαλος αν και κατακκόκινος, στεκόταν  ακίνητος, ανέκφραστος, ίσως  έκπληκτος  από την πράξη των αγοριών.

 -Μαρία, πήγαινε να τους βρεις. Πες  τους να γυρίσουν στην τάξη!!

 Η Μαρία  σηκώθηκε και τρέχοντας βγήκε από  την ανοιχτή ακόμη πόρτα. Λίγα λεπτά αργότερα έφερε  την  απάντηση.

- Κύριε, δε γυρίζουν. Φοβούνται, λένε, την  τιμωρία!!

- Πήγαινε πάλι.Πες τους πως δε θα τους τιμωρήσω τέτοιες μέρες που' ρχονται, το υπόσχομαι.

Και ξαναπήγε η Μαρία, ο διαπραγματευτής, που όμως δεν τους έπεισε. Τα αγόρια δεν πίστευαν πως η επανάστασή τους θα μείνει ατιμώρητη. Κι επειδή είχαν δοκιμάσει κι άλλες φορές το ξέσπασμα  της οργής του, προτίμησαν να διευρύνουν τις μέρες των διακοπών τους και να τον αντιμετωπίσουν με τη νέα χρονιά που ίσως θα είχε καταλαγιάσει κι ο θυμός του.

 -Να πεις του δασκάλου πως θα μας δει μετά τις διακοπές!! έφερε την οριστική τους απάντηση η Μαρία.

 Φύσαγε και ξεφύσαγε ο δάσκαλος σκοτεινιασμένος κι εμείς τρέμαμε για τη συνέχεια. Κάποια στιγμή ξαναπήρε τη βέργα στο χέρι, τη χτύπησε με δύναμη  στην έδρα και άρχισε τη νέα διανομή των ρόλων.

 -Σπυριδούλα, θα πεις το «Πιστεύω» εσύ και η Χριστίνα το "Πάτερ ημών".Ιωάννα, Ευγενία...

Εγώ η άμοιρη είχα την ατυχία να μου αναθέσει το "Πιστεύω" την Πρωτοχρονιά. Με προσπάθεια κράτησα τα δάκρυά μου τότε, όπως και  όλα τα άλλα  κορίτσια, γιατί ξέραμε πως η παραμικρή μας αντίδραση θα είχε δυσάρεστη για μας εξέλιξη. Φύγαμε στενοχωρημένες και φοβισμένες χωρίς  να πούμε κουβέντα.

Ως τότε τα περισσότερα  κορίτσια  συμμετείχαμε στη χορωδία, ψέλναμε στην εκκλησία  και είχαμε γλυτώσει από  τη συγκεκριμένη  υποχρέωση.  Τώρα αναστατωθήκαμε, γιατί έπρεπε να είμαστε άψογες στους νέους μας ρόλους..

Όλη την εβδομάδα ήμουν σε ψυχική αναστάτωση. Διάβαζα και  ξαναδιάβαζα το κείμενο και με αγωνία πήγαινα στη μάνα μου

 -Έλα , μαμά, να σου πω το "Πιστεύω ". Μα σ' ένα  σημείο πηδούσα στο κείμενο

 -Πρόσεχε, κόρη μου, "Και αναστάντα τη τρίτη ημέρα..." με διόρθωνε. Κι έβαζα τα κλάματα και νευρίαζα, γιατί  πίστευα πως ούτε λέξη δε θα κατάφερνα να πω. Μια και  μοναδική φορά είχα δοκιμάσει τη βίτσα του δασκάλου στην πρώτη κιόλας τάξη. Το λόγο που προκάλεσε την οργή του δεν τον θυμάμαι, Θυμάμαι όμως τις δικαιολογίες που πρόβαλα τις επόμενες μέρες, για να μην πάω σχολείο. Βέβαια, οι γονείς μου κατάλαβαν πως κάτι είχε συμβεί στο χαϊδεμένο τους μοναχοπαίδι και με τον τρόπο τους μ' έκαναν να τους αποκαλύψω το λόγο της στάσης μου. Όπως έμαθα χρόνια αργότερα, ο πατέρας μου έγινε θηρίο. Πήγε και βρήκε το δάσκαλο και  του ξεκαθάρισε  την παιδαγωγική του θέση.

-Κύριε... δε θα ξανασηκώσεις χέρι  στο παιδί μου. Στο σπίτι μου δε χρησιμοποιούμε τέτοιες μεθόδους. Αν έχει παραβατική  συμπεριφορά, θα με ενημερώσεις κι έχω εγώ τον τρόπο να το επαναφέρω στο σωστό..

Για χρόνια σκεφτόμουν τη σκηνή, το ύφος του πατέρα μου, ενός δίμετρου λεβέντη, και τη θέση του δασκάλου που σίγουρα ένιωσε έκπληξη, γιατί ως τότε μάλλον δεν είχε αντιμετωπίσει τέτοια αντίδραση  από γονιό. Εκείνες πάντως τις ξυλιές στις παλάμες μου  τις ένιωσα ως προσβολή και από τότε δεν του ξανάδωσα την ευκαιρία να τις επαναλάβει. Τώρα όμως είχα φόβο κι αγωνία. Ο πατέρας μου που παρακολουθούσε την προσπάθειά μου, την αναστάτωση και τα κλάματά  μου, νευρίαζε

 -Κοίτα, θέλεις ν' αρρωστήσεις; Μια χαρά θα το πεις, με διαβεβαίωνε και ταυτόχρονα  εξέφραζε την αντίδρασή του με τα σχετικά... γαλλικά.

Παρόλο που κατάφερα να το μάθω, χωρίς λάθη και παραλείψεις, η αγωνία είχε γίνει συνοδός "στον ύπνο και στον ξύπνιο μου"

 -Έφτασε η παραμονή της Πρωτοχρονιάς κι ενώ τ' άλλα παιδιά  ετοιμάζονταν για τα κάλαντα, εγώ αρνούμουν πεισματικά. Λίγο πριν  πέσει το φως της μέρας, με φώναξε η θεία μου να πάρω λουκουμάδες που έφτιαχνε. Πήγα χωρίς όρεξη- είναι  αλήθεια-, γιατί ούτε η γλύκα των λουκουμάδων μπορούσε να με απομακρύνει  από τις  βασανιστικές μου σκέψεις .Άνοιξα την πόρτα της κουζίνας και ...παφ! έσκασε ένας λουκουμάς και δέχτηκα το καυτό λάδι στο δεξί μου μάγουλο. Πόνοι αφόρητοι, μα ταυτόχρονα και χαρά μεγάλη. Τώρα είχα δικαιολογία να μην πάω στην εκκλησία!!! Αναστατωμένες  η μάνα και η θεία μου, γιατί το έγκαυμα φαινόταν σοβαρό, με κοιτούσαν έκπληκτες που δεν έκλαιγα, αλλά γελούσα, καθησυχάζοντάς τες.

 -Θα περάσει, μη φοβάστε

 -Όχι, παιδάκι μου, πρέπει να πάμε στο γιατρό και γρήγορα μάλιστα.

 - Όπου θέλεις πάμε, έλεγα με άνεση ,παρόλο που με τους γιατρούς δεν τα πήγαινα και πολύ καλά.

Στο νοσοκομείο  ο δερματολόγος χαρακτήρισε το έγκαυμα 2ου βαθμού και  αφού μου το  περιποιήθηκε μας διαβεβαίωσε πως σε τρεις βδομάδες θα είμαι καλά. Η μάνα μου στενοχωριόταν που πόναγα, που πιθανόν θα μου έμεναν σημάδια στο πρόσωπο. Μα εμένα δε με ενοχλούσε τίποτε πια.

Είχα απαλλαγεί από τη  δοκιμασία, είχα  εύσχημη δικαιολογία για την απουσία μου από την εκκλησία, είχα γλυτώσει από την κριτική του δασκάλου και των συγχωριανών, είχα λυτρωθεί από την ψυχολογική πίεση τόσων ημερών!!!

Τώρα, δεκαετίες μετά, γελώ με την αντίδρασή μου, σκέφτομαι πόσο έχουν αλλάξει οι εκπαιδευτικές διαδικασίες και μέθοδοι, πόσο σκληρή ήταν η δική μας σχολική εμπειρία! Όμως είμαι σίγουρη πως όλων η μνήμη με συγκίνηση γυρνάει σ' αυτά τα χρόνια  της νιότης μας που θα θέλαμε να ξαναζήσουμε!!

28/12/24

Όλγα  Μανάτου - Παπαδάτου

Αφιερωμένο στους συμμαθητές  μου με ευχές για την επόμενη χρονιά. Να έχετε υγεία, αγάπη και ηρεμία !!! Να χαίρεστε την κάθε στιγμή της ζωής σας κοντά στους αγαπημένους σας!!!

Καλή και δημιουργική νέα χρονιά!!!