Τα 10+1 γεγονότα που σημάδεψαν το 2023

1. Γάζα

Σε μια έκταση σαν την μισή Κέρκυρα ζουν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι. Πώς; Με τα επιδόματα της Χαμάς. Και η Χαμάς; Με τα επιδόματα των «δικών μας» (με σπίτι στο Πυργί) εμίρηδων του Κατάρ. Και με τα όπλα του Ιράν. Τώρα, μετά την κτηνώδη ενέργεια της Χαμάς της 7/10, το Ισραήλ ισοπεδώνει την Γάζα. Εμείς, σε ζωντανή μετάδοση, παρακολουθούμε μια γενοκτονία. Στείλαμε προχθές μια φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα, εναντίον των (εξοπλιζόμενων πάλι από το Ιράν) Χούτι της Υεμένης, οι οποίοι παρενοχλούν την εκεί ναυτιλία. (Θυμίζουμε: Από 15 Οκτωβρίου 2021, έχουμε μέτωπο κατά των Χούτι, εγκαθιστώντας στην Σαουδ. Αραβία μια πυροβολαρχία Patriot και 150 Έλληνες αξιωματικούς! Χωρίς μέχρι σήμερα ενημέρωση της Ελληνικής Βουλής και χωρίς αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτή που, το 2017, πρώτη προμήθευσε την Σαουδ. Αραβία με πυρομαχικά και ενώ εμαίνετο ο πόλεμος κατά των Χούτι.)

2. Ουκρανία

Η Ουκρανία μετράει εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και θα μετρήσει κι άλλες, αν δεν υπάρξει άμεση ειρήνη. (Οι νεκροί Ρώσοι δεν ενδιαφέρουν την Δύση, η οποία, όπως έχει ειπωθεί, θα μάχεται μέχρι του τελευταίου Ουκρανού!) Η Ουκρανία είχε πληθυσμό 52 εκ. το 1991, 43 εκ. το 2021, 36 εκ. το 2023. Η φυγή και ξενιτιά από την πιο διεφθαρμένη χώρα της Ευρώπης ήταν γεγονός πριν τον πόλεμο. (Κανείς δεν πιστεύει σήμερα ότι τα 150 δισ. πολεμικής βοήθειας στην Ουκρανία πάνε όλα στον πόλεμο και όχι στο παράνομο εμπόριο όπλων – περιλαμβανομένων στα 150 και των Ελληνικών, όπως μάθαμε προχθές από την ίδια την Ουκρανία που μας ευχαρίστησε για τα Ελληνικά Stingers!) Εν καιρώ πολέμου, ο κ. Ζελένσκι παραβρέθηκε στο μακρινό Μπουένος Άιρες, στην προχθεσινή ορκωμοσία του Μίλεϊ; Του επικίνδυνου ακροδεξιού που έκανε προεκλογική εκστρατεία με ένα πριόνι! (Εμείς σε δεχθήκαμε εδώ, κ. Ζελένσκι, μαζί με δύο εκπροσώπους της ναζιστικής Αζόφ και είπαμε ότι δεν ήξερες. Τώρα;)

3. BRICS

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον κόσμο των G7: το φάντασμα των BRICS, η ένωση Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας, Νότιας Αφρικής. Τον Αύγουστο, στο Γιοχάνεσμπουργκ, κλήθηκαν από τους BRICS Ιράν, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Αργεντινή, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία. Αν για το διεθνές παίγνιο ισχύος και ηγεμονίας αυτό σημαίνει κάτι, το συνολικό ΑΕΠ των διευρυμένων BRICS είναι μεγαλύτερο του αντίστοιχου των G7. Από την άλλη, Ρωσία και Ιράν είναι χώρες υπό καθεστώς κυρώσεων ΗΠΑ. Η παραβίασή των κυρώσεων οδηγεί σε διατάραξη των σχέσεων ΗΠΑ και Δύσης με τις λοιπές χώρες των διευρυμένων BRICS. (Κι εμείς; Σύμμαχοι της Σαουδ. Αραβίας, που κάνει ανοίγματα σε Ιράν και Ρωσία με μεσολάβηση Κίνας!) Το πιο επικίνδυνο: Συζητήθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ η επιτάχυνση της χρήσης τοπικών νομισμάτων στο μεταξύ τους εμπόριο και η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από το δολάριο.

4. Εκλογές 2023

Ενώ συνήθως, μετά από εκλογές, παρατηρείται δυσκολία σχηματισμού κυβέρνησης, εμείς εδώ, στην Ελλάδα, έχουμε δυσκολία σχηματισμού αντιπολίτευσης. Η τεράστια ακρίβεια στα σούπερ-μάρκετ δεν κλονίζει το κυρίαρχο αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο «δεν υπάρχει εναλλακτική» πέραν της ΝΔ και της σημερινής της ηγεσίας. Το άνοιγμα του κόμματος στο Κέντρο (ΠΑΣΟΚ Σημίτη) ήταν επιτυχές, ο δε ακροβολισμός Βορίδη, Σαμαρά προς την Ακροδεξιά απεδείχθη ικανός να ανακόψει διαρροές. Έχει την ευχέρεια η σημερινή κυβέρνηση να περάσει τα πιο αμφιλεγόμενα νομοσχέδια, να διχάσει αντιπάλους και να εμφανισθεί ως το πολυσυλλεκτικό κόμμα της μετα-πολιτικής της νέας εποχής. (Η όποια αντιπολίτευση γίνεται εντός των κομματικών τειχών και είναι ανώδυνη.) Η επικοινωνιακή πολιτική της ΝΔ, με την στήριξη των ΜΜΕ, βασίζεται στον φόβο και την συντήρηση. Ο Έλληνας πολίτης σήμερα φοβάται περισσότερο από όσο το 2015. Στην διαχείριση του φόβου η Δεξιά πάντα υπερέχει.

5. Φαινόμενο Κασσελάκη

Έρχεται ένας ευειδής νέος για διακοπές, με τον σύντροφό του και το συμπαθέστατο σκυλάκι τους, και με όρους παιχνιδιού ριάλιτι κερδίζει ένα κόμμα. Μόνο που το κόμμα αυτό είναι το κόμμα της «κυβερνώσας» Αριστεράς. Οι δε ανθυποψήφιοι είναι τα μπαρουτοκαπνισμένα παλληκάρια του κυβερνήσαντος αριστερού κόμματος, που τώρα ως αξιωματική αντιπολίτευση θα διαλέξει τον νέο του αρχηγό. Domine, quo vadis? Δηλωμένος οπαδός του Μπάιντεν και του Δημοκρατικού Κόμματος, ουδέποτε ερωτήθηκε ο κ. Κασσελάκης από τους συντρόφους του αν συμφωνεί με την πολιτεία Μπάιντεν και τους πολέμους που διαχειρίσθηκε το Δημοκρατικό Κόμμα επί Ομπάμα και Μπάιντεν. Ούτε καν για τον Τζούλιαν Ασάνζ δεν ερωτήθηκε. Αλλά από ποιον να ερωτηθεί; Αφού αυτό υπήρξε ο ΣΥΡΙΖΑ: ένα Δημοκρατικό Κόμμα. Και, μάλιστα, χωρίς τον ριζοσπάστη ανεξάρτητο Μπέρνι Σάντερς.

6. Τέμπη

57 νεκροί. Καταλάβαμε, εκ των υστέρων, ότι δεκάδες χιλιάδες ταξιδιώτες των Ελληνικών τρένων ταξίδευαν επί χρόνια με το ρίσκο του «πάμε κι όπου βγει!». Άνθρωποι, που τοποθετούντο σε θέση ευθύνης με κομματικά-πελατειακά κριτήρια, θα έστελναν στον θάνατο τον ανθό της νεολαίας μας. Ο υπουργός, που λίγες μέρες πριν, οργίλος στην Βουλή, βεβαίωνε ότι όλα έχουν καλώς στα τρένα μας, παραιτήθηκε με λυγμούς μετά το δυστύχημα, για να επανεκλεγεί πανηγυρικά, δύο μήνες μετά, από τον λαό των Σερρών. Το όνομα απεδείχθη ισχυρότερο της ηθικής απαξίωσης. Κάποιος νεοδημοκράτης είχε πει εκείνες τις μέρες, με δραματικό τόνο, ότι αν δεν θα ήταν υποψήφιος ο εν λόγω, θα ήταν η πρώτη φορά από το 1974 που δεν θα είχαμε Καραμανλή στην πολιτική! Στην εξεταστική της Βουλής απέκλεισαν την (πάντα κουραστική, ενίοτε χρήσιμη) Κωνσταντοπούλου, με το αιτιολογικό ότι είναι δικηγόρος των θυμάτων, εξισώνοντας έτσι θύτες και θύματα. Καμία φωνή από την λοιπή αντιπολίτευση επί του αποκλεισμού.

7. Διπλωματία των Σεισμών

Τελικά, αντί να έλθουν αυτοί «μια νύχτα» καταδρομικώς, όπως έλεγε ο Ερντογάν, πήγαμε εμείς, μέρα, ανθρωπιστικώς. Και ο Ερντογάν μαλάκωσε. Ή έτσι φάνηκε στην προ ημερών συνάντησή του με τον «φίλο Μητσοτάκη», που κάποτε ήταν «Μητσοτάκης-γιοκ». Ο σεισμός έφερε πιο κοντά τους δυο λαούς, για άλλη μια φορά. Μετακινηθείσα δε η γεωλογική πλάκα της Τουρκίας, λόγω του σεισμού, κατά 3 μέτρα δυτικά, έθεσε ζήτημα στους γεωγράφους και χαρτογράφους της συμφοράς. Τι θα γίνει τώρα με τον περιορισμό της ΑΟΖ μας κατά 3 μέτρα; (Έστω, 1,5.) Μας ρώτησε εμάς ο Εγκέλαδος; «Βάστα γιε μου!» φώναζε ένας Τούρκος στον εγκλωβισμένο γιο του στα ερείπια του σεισμού κι αυτός ήταν ο κύριος τίτλος σε μια μεγάλη εφημερίδα των Αθηνών εκείνες τις μέρες. Από κάτω η φωτογραφία του απελπισμένου Τούρκου που θα μπορούσε να είναι Έλληνας. Το Αιγαίο μας ενώνει και σεισμικά.

8. Σαχέλ

Τα τελευταία Γαλλικά στρατεύματα αποχώρησαν από τον Νίγηρα προ ημερών, σηματοδοτώντας το τέλος των Γαλλικών αντι-τζιχαντιστικών επιχειρήσεων στο Σαχέλ. Η Γαλλία αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τρεις χώρες της περιοχής μέσα σε 18 μήνες, μετά τα στρατιωτικά πραξικοπήματα που απομάκρυναν Νίγηρα, Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο από τον πρώην αποικιακό ηγέτη τους. (Οι ντόπιοι προτιμούν τώρα την Ρωσική Βάγκνερ εναντίον των τζιχαντιστών.) Μάλλον το ίδιο θα συμβεί και στο Τσαντ. Το Σαχέλ ήταν Γαλλικό, παρέμεινε και μετά την από-αποικιοποίηση εξαρτημένο οικονομικά και χρηματο-πιστωτικά από την Γαλλία, και μιλάει Γαλλικά. Επειδή η Γαλλία προμηθεύεται πρώτες ύλες της πυρηνικής της βιομηχανίας από το Σαχέλ, έπεται συνέχεια σ’ αυτή την ταραγμένη από αυτοφυή ή έξωθεν υποκινούμενα πραξικοπήματα περιοχή. (Το ότι υπερ-πατριώτες σχολιαστές πρότειναν να στείλουμε στρατιώτες μας στο Σαχέλ στο πλαίσιο της Ελληνο-Γαλλικής συμφωνίας είναι ενδεικτικό άγνοιας της περιοχής ή της γνωστής ανευθυνότητάς τους.)

9. Κλιματική αλλαγή

Η φετινή διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP28) στο πετρελαιοπαραγωγό Ντουμπάι σήμανε επιτέλους την αρχή του τέλους για τα ορυκτά καύσιμα. Μάθαμε όμως ότι την επομένη το ίδιο το Ντουμπάι υπέγραψε μεγάλη συμφωνία για την εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Είπε το Ντουμπάι ότι οι εμιρατιανοί υδρογονάνθρακες είναι καθαρότεροι και ότι αυτό θα βοηθήσει τον στόχο που συνυπέγραψαν οι 200 χώρες για τον έλεγχο των ρυπογόνων εκπομπών. Εδώ, συναντιούνται πολιτικές άνισης κατανομής του κόστους της περιβαλλοντικής προσαρμογής και μετάβασης. Οι φτωχές χώρες, αυτές δηλαδή που δεν ρύπαναν, υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος της μετάβασης, δεχόμενες τις δυσμενέστερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, παρατεταμένη ξηρασία και ακραία καιρικά φαινόμενα. Το προβλεπόμενο ταμείο του ΟΗΕ για την σχετική στήριξη είναι ύψους μόνο 100 δισ. δολαρίων (όταν για τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουμε ως ανθρωπότητα, Δύση και Ρωσία, δαπανήσει τα διπλάσια).

10. Τεχνητή νοημοσύνη

Προ ημερών, σκηνή από το μέλλον: Παρακολουθώ ειδήσεις από ένα αγγλόφωνο Ινδικό κανάλι. Ένας νέος και μια εκπάγλου καλλονής νέα λένε τις ειδήσεις και τις λένε καλά. Ήταν τελικά άβαταρ και πίσω τους δεν είχαν δημοσιογράφους αλλά το ίδιο το διαδίκτυο. Οι ειδήσεις δεν ήταν copy-paste, αλλά επεξεργασμένες με πολλά φίλτρα διασταυρώσεων. Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη πήρε φέτος μεγάλη διεθνή δημοσιότητα λόγω κάποιων ηχηρών παραιτήσεων ανθρώπων, όπως αυτής του Τζέφρεϊ Χίντον (βραβείο Turing 2018) από την Google. Ευκαιρίες από την τεχνητή νοημοσύνη πολλές, αλλά και κίνδυνοι μεγάλοι. Πρώτος κίνδυνος: οι θέσεις εργασίας. Δεύτερος: η ίδια η δημοκρατία. Σύμφωνα με τον Χίντον, η νέα γενιά γλωσσικών μοντέλων τα καθιστά πολύ πιο έξυπνα απ’ ό,τι αρχικά πιστευόταν ενώ, σε αντίθεση με τα πυρηνικά, δεν υπάρχουν εδώ διεθνείς κανονισμοί που να εμποδίζουν τη μυστική χρήση από κυβερνήσεις και εταιρείες.

ΥΓ: Η Ακροδεξιά στην Ευρώπη

78 χρόνια μετά την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο φόβος για το αύριο κυριεύει την Ευρώπη. Και αν στην διαχείριση του φόβου η Δεξιά είναι καλύτερη από την Αριστερά, η Ακροδεξιά είναι ακόμη καλύτερη. (Το ξέρουμε αυτό από την δεκαετία του 1930.) Στην διαχείριση της ελπίδας το πλεονέκτημα το έχει πάντα η Αριστερά (μέχρι να γίνει εξουσία!), αλλά η ελπίδα στην Ευρώπη εξέλιπε. Οι μεταπολεμικές γενιές μεγάλωναν με την βεβαιότητα ότι κάθε αύριο θα είναι καλύτερο από το χθες. Η σημερινή γενιά διακατέχεται από το ακριβώς αντίθετο συναίσθημα. Φοβάται ότι το αύριο θα είναι χειρότερο από το χθες.

Αισιοδοξώντας για το μέλλον, χρόνια πολλά!