Η μαύρη επέτειος της Γκερνίκα

Θα διαβάσετε για την επέτειο του βομβαρδισμού της Γκουέρνικα στις 26 Απριλίου του 1937. Θα διαβάσετε, αναλύσεις για τον Ισπανικό Εμφύλιο που θα είναι δακρύβρεχτες, θα υπογραμμίζουν τον αδελφοκτόνο σπαραγμό, τη φρίκη που βιώνουν τα έθνη όταν δοκιμάζονται μέσα από εμφύλιους πολέμους και, ενδεχομένως, να δείτε και κάποιους που θα καλούν σε ενότητα, στο πλαίσιο του ενιαίου αδιαίρετου έθνους. 

Ωστόσο, επιτρέψτε μου να επισημάνω δυο, τρία πράγματα που δεν θα τα διαβάσετε σ’ αυτές τις αναλύσεις:

1. Την πόλη της Γκουέρνικα τη βομβάρδισε η αεροπορία του Χίτλερ, δηλαδή οι ναζί. Ο Φράνκο δεν είχε δική του πολεμική αεροπορία.

2. Η Ισπανία ήταν η πρώτη χώρα στην οποία δοκιμάστηκαν αεροπορικοί βομβαρδισμοί. Η Γκουέρνικα ήταν η πρώτη πόλη που ισοπεδώθηκε με αυτό τον τρόπο.

3. Ο Ισπανικός Εμφύλιος ήταν ένας Πολιτικός πόλεμος, ένας Ταξικός πόλεμος, δεν ήταν ένας πόλεμος μεταξύ φυλών. Προσωπικά διαφωνώ με τον όρο «εμφύλιος». Πρώτον, διότι ήταν διεθνής και δεύτερον, διότι εκεί συγκρούστηκαν οι δύο κυρίαρχες ιδεολογίες, ο εθνικισμός και ο Κομμουνισμός (μην περιμένετε να γράψω με κεφαλαίο τον «εθνικισμό» για να είμαι πολιτικά ορθή… προτιμώ να είμαι ουσιαστική).

4. Στον Ισπανικό Εμφύλιο συγκρούστηκαν οι Δημοκρατικοί με τους φρανκιστές (δηλαδή τους εθνικιστές). Για να δούμε τί ήταν ο καθένας:

Οι Δημοκρατικοί ήταν η νόμιμη κυβέρνηση της Ισπανίας από την άνοιξη του 1936. Τον Φεβρουάριο του 1936 οι αριστερές δυνάμεις έκαναν μια συμφωνία, που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κόμματος, του Λαϊκού Μετώπου. Το Λαϊκό Μέτωπο συγκροτούνταν από τις δυνάμεις του Κομμουνιστικού Κόμματος, του Σοσιαλιστικού, της Κομμουνιστικής και της Σοσιαλιστικής Νεολαίας, της Δημοκρατικής Αριστεράς, της Δημοκρατικής Ένωσης, της Καταλονικής Αριστεράς, της Γενικής Ένωσης Εργαζομένων και άλλων. Στις εκλογές του ’36 κέρδισαν με 268 έδρες, έναντι 205 εδρών των αντίπαλων δεξιών και κεντρώων δυνάμεων. 

Μετά από πέντε μήνες στην κυβέρνηση, το Λαϊκό Μέτωπο και ο ισπανικός λαός βρέθηκαν αντιμέτωποι με το πραξικόπημα των «αφρικανιστών», επί κεφαλής των οποίων ήταν ο Φράνκο. «Αφρικανιστές» λέγονταν διότι προέρχονταν από τα στρατεύματα που είχε η Ισπανία στο Μαρόκο. Από εκεί ξεκίνησαν για να πραγματοποιήσουν το στρατιωτικό πραξικόπημα. Μάλιστα, επειδή έπρεπε να βιαστούν για να μην δώσουν χρόνο στους Δημοκρατικούς να συνταχθούν, ζήτησαν άμεσα τη βοήθεια του Χίτλερ, ο οποίος έστειλε αεροπλάνα για να μεταφέρουν τους αφρικανιστές, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, στην Ισπανία. Αυτή ήταν η πρώτη αεροπορική μεταγωγή στρατευμάτων στην Ιστορία.

5. Οι ναζί του Χίτλερ και οι φασίστες του Μουσολίνι βοήθησαν καθοριστικά τον εθνικιστή Φράνκο να κερδίσει στέλνοντάς του: 

- 1.650 αεροπλάνα

- 1.150 τανκς και τεθωρακισμένα

- 2.630 κανόνια

- 8.800 βαριά και ελαφρά πολυβόλα

- 1.430 όλμους, 

- πάνω από 500.000 ντουφέκια 

- και τεράστιες ποσότητες πυρομαχικών

Ερώτηση: Τι έκαναν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι συντηρητικές κυβερνήσεις, όπως της Βρετανίας, όταν οι Δημοκρατικοί Ισπανοί ζήτησαν βοήθεια για να κερδίζουν τους ενωμένους εθνικιστές (φρανκιστές, ναζί και φασίστες);

Απάντηση: Επέλεξαν την "ενεργή ουδετερότητα". 

Όταν επιλέγεις αυτή τη στάση είναι σαν να περπατάς στο δρόμο, να βλέπεις έναν ενήλικα να σκοτώνει στο ξύλο ένα παιδί και εσύ να επιλέγεις να τηρήσεις ίσες αποστάσεις. Δηλαδή, δεν παρεμβαίνεις, αλλά αφήνεις το θάνατο του παιδιού να επέλθει σιγά-σιγά. Ειδικότερα, απαντά στην αυτοβιογραφία του ο ίδιος ο Τσόρτσιλ (ο γνωστός φιλελεύθερος Ουίστον Τσόρτιλ, αυτός που ανακατεύτηκε λίγα χρόνια μετά στον δικό μας «εμφύλιο»): 

«...Όταν ο στρατηγός Franco ύψωσε τη σημαία της επαναστάσεως είχε την υποστήριξη ολόκληρου του στρατού, αξιωματικών και ανδρών. Η εκκλησία καθώς και όλα σχεδόν τα στοιχεία της Δεξιάς και του Κέντρου προσχώρησαν σ’ αυτόν και ο στρατηγός Franco έγινε αμέσως κύριος αρκετών σημαντικών επαρχιών… Στη διένεξη αυτή ήμουν ουδέτερος. Φυσικά δεν ήμουν υπέρ των κομμουνιστών. Πώς ήταν δυνατόν αυτό;… η ισπανική κυβέρνηση βρέθηκε στη θέση να μην έχει το δικαίωμα ούτε να αγοράσει εκείνα τα όπλα που είχε παραγγείλει και που θα πλήρωνε με το χρυσό που είχε στα θησαυροφυλάκιά της...»