Ψάχνοντας τους κρυμμένους θησαυρούς των βιβλιοπωλείων
Πέπη Γιάννου
26 Ιουλίου 2016
/ 10:23
Μια άποψη για τη σύγχρονη λογοτεχνία, με αφορμή την έκθεση βιβλίου που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Πάνω Πλατεία και θα διαρκέσει μέχρι και τις 6 Αυγούστου.
Το βιβλίο για τους εραστές του αποτελεί αναμφισβήτητα ένα φετίχ, όπου στη θέα του πυροδοτούνται ακριβώς όπως και στην ερωτική σχέση η όραση, η οσμή και η αφή. Τα τελευταία χρόνια της ελληνικής παρακμής ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό εμπορικών βιβλίων μεγάλων εκδοτικών οίκων παρατάσσονται με αδιάλειπτο ρυθμό στοιχισμένα αρμονικά σε προθήκες «ενημερωμένων» βιβλιοπωλείων.
Ευτελή περιεχόμενα εσωκλείονται σε ανάγλυφα εξώφυλλα με τριαντάφυλλα, πουλάκια και νερά ή δάκρυα, καθότι το ρευστόν υποδηλώνει δραματικές αλλαγές τρέφοντας αδιακόπως το φαντασιακό των γυναικών. Αντίστοιχα με τα πόκετ άρλεκιν των εφηβικών μας χρόνων- τα οποία σαφέστατα στο είδος τους ήταν κατά πολύ ανώτερα σε περιεχόμενο- οι υποθέσεις τους είναι πάντα κλασικής διάρθρωσης, πανομοιότυπες στο θέμα και το περιεχόμενο, μεταμορφωμένες ελάχιστα κάθε φορά, πάντα όμως με στόχο την επίκληση στο ρηχό συναίσθημα, βασισμένες σε διηγήσεις του στυλ «η γιαγιά μου στη μικρασιατική καταστροφή», ειπωμένες στον καναπέ μετά από το κυριακάτικο τραπέζι , που τελικά θα ξεδιπλωθούν δραματικά στο χαρτί του μπακάλη, ένα στρατσόχαρτο που σου γδέρνει τα χέρια με γιγάντιες, άκομψες γραμματοσειρές που σου θυμίζουν ότι είσαι ακόμα στο δημοτικό. Με βάναυσα κακοποιημένη την ελληνική γλώσσα, με επίπεδο συναίσθημα που επιχειρεί να ισορροπήσει αδέξια με έναν χυδαίο ερωτισμό ή με γελοίους αστεϊσμούς, ανόητους συναισθηματισμούς, όλοι αυτοί οι σωροί χαρτομάζας θα εναλλάσσονται με εξαιρετικά γοργούς ρυθμούς στο συρτάρι του κομοδίνου.
Τα χείλια τα μελιτζανιά
Πασάρονται με καταιγιστική διαφήμιση στη μέση απογοητευμένη νοικοκυρά κυρίως, και όχι μόνο, με βαρύγδουπα γλυκερούς τίτλους, που τα καταναλώνει λαίμαργα, ώστε μόλις τελειώνει το πρωινάδικο και τα τούρκικα να περιλάβει τη δακρύβρεχτη ιστορία. Και όλη αυτή η ογκώδης και διαρκώς αυξανόμενη trash λογοτεχνία σπαρμένη με ιστορικές πινελιές και κατάλληλα διορθωμένη από επιμελητές τζιμάνια ρίχνεται στην αγορά αποκομίζοντας τεράστια κέρδη.
Φυσικά, δεν είναι μεμπτό ότι υφίσταται και αυτού του είδους η λογοτεχνία, μεμπτό και απογοητευτικό είναι ότι κατέχει τα σκήπτρα, υποδηλώνοντας τη σημειολογία ενός ολοένα εκπιπτόμενου επιπέδου, με μεσήλικες κυρίες με γαμψό αετίσιο πορφυρό νύχι και μελιτζανιά χείλια να παλεύουν να πιάσουν το στυλό , μη προλαβαίνοντας να υπογράφουν αυτόγραφα. Να μη μιλήσουμε για ποίηση με ατάκες κακέκτυπα της Αλκυόνης Παπαδάκη, γιατί εκεί οι ορμόνες της εμμηνόπαυσης στήνουν χορό και άντε να τις τιθασεύσεις.
Το στίγμα στην αιωνιότητα
Το φαινόμενο διογκώθηκε τραγικά τα τελευταία χρόνια, όπου κάθε επώνυμος ή εν δυνάμει επώνυμος κατανόησε αίφνης το παροδικό της ζωής και θέλησε να αφήσει το στίγμα του στην αιωνιότητα ή απλώς να συμπληρώσει το εισόδημα του. Τι κι αν λείπει το πάθος, η εμπειρία της ζωής, το ταλέντο, ο σεβασμός στην απεραντοσύνη της ελληνικής γλώσσας, η γνώση του πραγματικού βάθους της ελληνικής ψυχής; Δυο τρεις καλές διασυνδέσεις, μια πιασάρικη διαφήμιση, επιστράτευση συγγενών και φίλων , πολλά λεφτά για πέταμα και έτοιμο το εισιτήριο στην υστεροφημία.
Οι κρυμμένοι θησαυροί
Οι μικροί πραγματικοί θησαυροί θα βρίσκονται ωστόσο πάντα κρυμμένοι με συστολή πίσω από τα ράφια "ψαγμένων" βιβλιοπωλείων, φοβούμενοι μην πέσουν σε λάθος χέρια και είναι κυρίως οι μικροί εκδοτικοί οίκοι που τους γεννάνε, με πραγματική φροντίδα και σεβασμό, με προσωπικό και υλικό κόστος, με μηδενικά κέρδη αλλά με μια επιμονή στο ωραίο και το τέλειο, που μόνο σεβασμό και ευγνωμοσύνη προκαλεί.
Είναι εκείνα τα βιβλία που σε ωθούν να τα χαϊδέψεις, που τα οσμίζεσαι αχόρταγα, που με μια πρώτη ματιά στις σελίδες τους η επιμελώς άρτια επιλογή και διάταξη των λέξεων θυμίζει έργο τέχνης, που η ίδια η μετάφραση, αν πρόκειται για ξενόγλωσσο, είναι από μόνη της ένα νέο αριστούργημα εφάμιλλο του πρωτότυπου. Ψάξτε τα, ανακαλύψτε τα και βοηθήστε τους καλλιτέχνες –εκδότες τους να μείνουν στην επιφάνεια, να μην αφανιστούν, γιατί όσο κι αν δεν είναι αισθητά ορατό ακόμη, η τέχνη του βιβλίου σβήνει, χάνεται…
Ευτελή περιεχόμενα εσωκλείονται σε ανάγλυφα εξώφυλλα με τριαντάφυλλα, πουλάκια και νερά ή δάκρυα, καθότι το ρευστόν υποδηλώνει δραματικές αλλαγές τρέφοντας αδιακόπως το φαντασιακό των γυναικών. Αντίστοιχα με τα πόκετ άρλεκιν των εφηβικών μας χρόνων- τα οποία σαφέστατα στο είδος τους ήταν κατά πολύ ανώτερα σε περιεχόμενο- οι υποθέσεις τους είναι πάντα κλασικής διάρθρωσης, πανομοιότυπες στο θέμα και το περιεχόμενο, μεταμορφωμένες ελάχιστα κάθε φορά, πάντα όμως με στόχο την επίκληση στο ρηχό συναίσθημα, βασισμένες σε διηγήσεις του στυλ «η γιαγιά μου στη μικρασιατική καταστροφή», ειπωμένες στον καναπέ μετά από το κυριακάτικο τραπέζι , που τελικά θα ξεδιπλωθούν δραματικά στο χαρτί του μπακάλη, ένα στρατσόχαρτο που σου γδέρνει τα χέρια με γιγάντιες, άκομψες γραμματοσειρές που σου θυμίζουν ότι είσαι ακόμα στο δημοτικό. Με βάναυσα κακοποιημένη την ελληνική γλώσσα, με επίπεδο συναίσθημα που επιχειρεί να ισορροπήσει αδέξια με έναν χυδαίο ερωτισμό ή με γελοίους αστεϊσμούς, ανόητους συναισθηματισμούς, όλοι αυτοί οι σωροί χαρτομάζας θα εναλλάσσονται με εξαιρετικά γοργούς ρυθμούς στο συρτάρι του κομοδίνου.
Τα χείλια τα μελιτζανιά
Πασάρονται με καταιγιστική διαφήμιση στη μέση απογοητευμένη νοικοκυρά κυρίως, και όχι μόνο, με βαρύγδουπα γλυκερούς τίτλους, που τα καταναλώνει λαίμαργα, ώστε μόλις τελειώνει το πρωινάδικο και τα τούρκικα να περιλάβει τη δακρύβρεχτη ιστορία. Και όλη αυτή η ογκώδης και διαρκώς αυξανόμενη trash λογοτεχνία σπαρμένη με ιστορικές πινελιές και κατάλληλα διορθωμένη από επιμελητές τζιμάνια ρίχνεται στην αγορά αποκομίζοντας τεράστια κέρδη.
Φυσικά, δεν είναι μεμπτό ότι υφίσταται και αυτού του είδους η λογοτεχνία, μεμπτό και απογοητευτικό είναι ότι κατέχει τα σκήπτρα, υποδηλώνοντας τη σημειολογία ενός ολοένα εκπιπτόμενου επιπέδου, με μεσήλικες κυρίες με γαμψό αετίσιο πορφυρό νύχι και μελιτζανιά χείλια να παλεύουν να πιάσουν το στυλό , μη προλαβαίνοντας να υπογράφουν αυτόγραφα. Να μη μιλήσουμε για ποίηση με ατάκες κακέκτυπα της Αλκυόνης Παπαδάκη, γιατί εκεί οι ορμόνες της εμμηνόπαυσης στήνουν χορό και άντε να τις τιθασεύσεις.
Το στίγμα στην αιωνιότητα
Το φαινόμενο διογκώθηκε τραγικά τα τελευταία χρόνια, όπου κάθε επώνυμος ή εν δυνάμει επώνυμος κατανόησε αίφνης το παροδικό της ζωής και θέλησε να αφήσει το στίγμα του στην αιωνιότητα ή απλώς να συμπληρώσει το εισόδημα του. Τι κι αν λείπει το πάθος, η εμπειρία της ζωής, το ταλέντο, ο σεβασμός στην απεραντοσύνη της ελληνικής γλώσσας, η γνώση του πραγματικού βάθους της ελληνικής ψυχής; Δυο τρεις καλές διασυνδέσεις, μια πιασάρικη διαφήμιση, επιστράτευση συγγενών και φίλων , πολλά λεφτά για πέταμα και έτοιμο το εισιτήριο στην υστεροφημία.
Οι κρυμμένοι θησαυροί
Οι μικροί πραγματικοί θησαυροί θα βρίσκονται ωστόσο πάντα κρυμμένοι με συστολή πίσω από τα ράφια "ψαγμένων" βιβλιοπωλείων, φοβούμενοι μην πέσουν σε λάθος χέρια και είναι κυρίως οι μικροί εκδοτικοί οίκοι που τους γεννάνε, με πραγματική φροντίδα και σεβασμό, με προσωπικό και υλικό κόστος, με μηδενικά κέρδη αλλά με μια επιμονή στο ωραίο και το τέλειο, που μόνο σεβασμό και ευγνωμοσύνη προκαλεί.
Είναι εκείνα τα βιβλία που σε ωθούν να τα χαϊδέψεις, που τα οσμίζεσαι αχόρταγα, που με μια πρώτη ματιά στις σελίδες τους η επιμελώς άρτια επιλογή και διάταξη των λέξεων θυμίζει έργο τέχνης, που η ίδια η μετάφραση, αν πρόκειται για ξενόγλωσσο, είναι από μόνη της ένα νέο αριστούργημα εφάμιλλο του πρωτότυπου. Ψάξτε τα, ανακαλύψτε τα και βοηθήστε τους καλλιτέχνες –εκδότες τους να μείνουν στην επιφάνεια, να μην αφανιστούν, γιατί όσο κι αν δεν είναι αισθητά ορατό ακόμη, η τέχνη του βιβλίου σβήνει, χάνεται…