Εποχές μειωμένων ευρωπαϊκών προσδοκιών;

Οι ευρωεκλογές του Μάϊου σε αντίθεση με αυτές των προηγούμενων πενταετιών έχουν ένα πολύ σημαντικό διακύβευμα. Είναι εκλογές σύγκρουσης με τους εχθρούς του ευρωπαϊκού πνεύματος και ήθους, σύγκρουσης με την Ακροδεξιά. Αλλά αν πει κανείς μόνο κάτι τέτοιο και μείνει σ’ αυτό, τότε δεν λέει ουσιαστικά τίποτα περισσότερο από το προφανές. Χρειάζεται να δούμε πως φτάσαμε έως εδώ και τι μπορούμε να κάνουμε από εδώ και πέρα.
Σήμερα οι Ευρωπαίοι πολίτες αποστασιοποιούνται και αδιαφορούν από τα όσα συμβαίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί αισθάνονται πώς όλα όσα συμβαίνουν εκεί δεν τους αφορούν. Οι πολιτικές και οι οικονομικές ελίτ δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτούς ισχυρίζονται τα γαλλικά Κίτρινα Γιλέκα, αλλά και όσοι έφεραν τους Σαλβίνι, Όρμπαν, Κατσίνσκι στην εξουσία. 
Σήμερα όσο περισσότερο φαίνεται ότι οι συστημικές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις δεν έχουν απαντήσεις στα μείζονα θέματα της παγκοσμιοποίησης και της μετανάστευσης, όσο αυτές σέρνονται μονομερώς στην ατζέντα είτε των «ταυτοτικών» είτε των εθνικιστικών  πολιτικών, τόσο και δεν θα πείθουν κανένα ότι ενδιαφέρονται για τη μεσαία τάξη και τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα. Αυτό όμως που κάνει μεγαλύτερη την ανασφάλεια των πολιτών, η οποία είναι και ο μεγαλύτερος τροφοδότης των εχθρών της δημοκρατίας, είναι η αίσθηση απουσίας λογοδοσίας και οι μειωμένες προσδοκίες από την πολιτική των συστημικών κομμάτων.  
Βεβαίως αξίζει να τονίσουμε ότι το έλλειμα δημοκρατίας στην ΕΕ είναι πολύ μικρότερο απ’ αυτό σε πολλές άλλες χώρες και περιοχές. Από την άλλη όμως η σημερινή διακυβερνητική προσέγγιση των προβλημάτων φαίνεται να απαντά λίγο ή πολύ σε ζητήματα κεντρικών πολιτικών, δεν απαντά όμως στα θέματα που αφορούν το ποιος και πως αποφασίζει για τη χάραξη δημόσιων πολιτικών που αφορούν την καθημερινότητα.  
Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο βαθύ. Όσο μέχρι τα τέλη του 20^ου αιώνα οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις εγγυόνταν την ανοδική κινητικότητα των χαμηλών, των μεσαίων και των εισοδηματικά υψηλότερων ομάδων, ο εθνολαϊκισμός δεν έβρισκε έδαφος να πατήσει. Σήμερα όμως που φαίνεται η ανοδική κινητικότητα να γίνεται μακρινό όνειρο, το οποίο αντικαθίσταται από τον εφιάλτη της ανασφάλειας, τόσο πιο πολύ η απειλή των εχθρών της δημοκρατίας και του ευρωπαϊκού πνεύματος δυναμώνει. Οι προτάσεις για ενιαίο προϋπολογισμό στην ευρωζώνη, για ευρωστρατό για άμεση προώθηση της τραπεζικής ένωσης κλπ. είναι αξιόλογες, αλλά δεν αρκούν, ακόμα και αν πραγματοποιηθούν, να αλλάξουν ριζικά το κλίμα.
 
Η πρόκληση λοιπόν των προοδευτικών πολιτών, ενόψει των Ευρωεκλογών είναι η παρουσίαση ενός τολμηρού και ολοκληρωμένου οράματος για το πως θα μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να βγει από το αδιέξοδο  στο οποίο βρίσκεται. Θα πρέπει να μιλήσουμε για θέματα όπως η αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού,  εναρμόνιση των φορολογικών συντελεστών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την φορολογία των επιχειρήσεων για να αντιμετωπίσουμε τον αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ Κρατών Μελών. Μερικές φορές κάποιοι επικαλούνται ως «καλά παραδείγματα» χώρες που εντός της ΕΕ έχουν χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές. Θα έπρεπε να τις δίνουν ως κακό παράδειγμα λειτουργίας της ΕΕ, η οποία επιτρέπει σε μερικούς να προσπορίζονται τους πόρους της και την ίδια στιγμή τούς επιτρέπει με την πολιτική τους να στερούν πόρους και επενδύσεις από τις άλλες χώρες. Η δημοσιονομική πειθαρχία θα αποτυγχάνει αν δεν υπάρχει και φορολογική πειθαρχία.
Το πρόβλημα είναι οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις να προβληματιστούν σοβαρά για την έλλειψη ουσιαστικών δημοκρατικών αναπτυξιακών και κοινωνικών πολιτικών προτάσεων στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Όσο αυτό δεν συμβαίνει, τόσο αυτές θα απομονώνονται από ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας που είναι απογοητευμένα από τον τρόπο λειτουργίας της Ευρώπης. Αν στις ευρωεκλογές ενισχυθούν οι δυνάμεις και τα άτομα που στηρίζουν τις λελογισμένες προσδοκίες των πολιτών θα έχει δοθεί μια σοβαρή απάντηση στην Ακροδεξιά. 
Δεν θέλω να καλλιεργώ αυταπάτες. Όντως χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να απαντηθεί αρνητικά το ερωτηματικό του τίτλου του άρθρου. Όσο όμως  περνά από το χέρι μου ως υποψήφια για την Ευρωβουλή υπόσχομαι ότι θα συνεχίσω να αγωνίζομαι ώστε η Ευρώπη να ξαναγίνει όραμα για τους πολίτες που κατοικούν σ’ αυτήν και παράδειγμα για τους πολίτες που ζουν σε άλλα σημεία του πλανήτη.
 
Ισμήνη Μώρου
Υποψήφια Ευρωβουλευτής Κινήματος Αλλαγής