«Ενοχλητικές» ή «ασήμαντες» λεπτομέρειες;

Σε τοπικό κανάλι προβλήθηκε πρόσφατα ντοκυμανταίρ με θέμα την Εβραϊκή κοινότητα  της Κέρκυρας και την ιστορία της συνοικίας η οποία  μέχρι σήμερα είναι γνωστή ως «Εβραϊκή».
Κατά το γύρισμα έγινε ευρεία αναφορά στις σχέσεις των Κερκυραίων Ισραηλιτών με την Αντίσταση και το Ε.Α.Μ. στην Κατοχή. Δυστυχώς, το σημαντικότατο αυτό τμήμα των συνεντεύξεων «εξαφανίστηκε» κατά την εκπομπή δημιουργώντας ένα ερωτηματικό:
«Εξαφανίστηκε» από πολιτική επιλογή του σταθμού ή από … έλλειψη χρόνου; Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για απαράδεκτη στάση και ασέβεια προς την ιστορία και τους ανθρώπους στους οποίους αναφέρθηκε η εκπομπή.
Μετά από αυτό το γεγονός, θεωρώ υποχρέωσή μου  να αναφέρω κάποια πράγματα και ονόματα που έχουν σχέση με την Ισραηλιτική Κοινότητα και την Αντίσταση. Όσο και αν αυτό «ενοχλεί» κάποιους, οι νεότεροι πρέπει να μαθαίνουν.
Οι Ιταλοί κατάλαβαν την Κέρκυρα τον Απρίλη του 1941 και αρχές του 1942 δημιουργήθηκαν οι πρώτοι πυρήνες  του Ε.Α.Μ.
Σύντομα  όλοι οι πυρήνες συνδέθηκαν υπό ενιαία καθοδήγηση και παράλληλα δημιουργήθηκε η «Αλληλεγγύη». Αργότερα, πολλοί κερκυραίοι Εβραίοι θα είχαν σωθεί αν φυγαδεύονταν ακολουθώντας τις οδηγίες του Ε.Α.Μ. (αρκετοί είχαν προωθηθεί στην ακτή των Αγίων Σαράντα μέσω της οργάνωσης του Βαλανειού). Σύντομα άρχισε να λειτουργεί παράνομο τυπογραφείο σε μια σοφίτα της Εβραϊκής, ιδιοκτησίας του τυπογράφου ισραηλίτη Ιωσήφ Βεντούρα (Μπέμπη).
Το Σεπτέμβριο του 1942 η ιταλική Καραμπινιερία ανακάλυψε φύλλα των παράνομων εφημερίδων  του Ε.Α.Μ. και εξακρίβωσε ότι τα στοιχεία ανήκαν στο τυπογραφείο του Βεντούρα ο οποίος πιάστηκε μαζί με πολλά μέλη του Ε.Α.Μ.  Ο Βεντούρας ανέλαβε  την ευθύνη  και βασανίστηκε στις φυλακές. Δεν άντεξε τα βασανιστήρια και πέθανε χωρίς να αποκαλύψει το μυστικό της έκδοσης του παράνομου τύπου. Οι υπόλοιποι συλληφθέντες δικάστηκαν το Μάρτιο του 1943 και καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές.
Η γενναιότητα του Βεντούρα είχε σαν αποτέλεσμα να μην υπάρξουν συνέπειες για την οργάνωση. Το τυπογραφείο μεταφέρθηκε στο Μαντούκι όπου και συνέχισε να λειτουργεί ώσπου  χάρη σε μια δωσίλογο (το Δικαστήριο Δωσιλόγων την τιμώρησε τον Ιούνιο του 1945 με τρισήμιση χρόνια φυλακή) η Καραμπινιερία το ανακάλυψε και πραγματοποίησε συλλήψεις που παράλυσαν  προσωρινά τη δράση του Ε.Α.Μ.
Λίγο αργότερα ανασυντάχτηκαν οι δυνάμεις του Ε.Α.Μ. και στο ιταλικό τυπογραφείο «San Marco» δημιουργήθηκε μια ομάδα  με σκοπό την αναδιοργάνωση του παράνομου εκδοτικού μηχανισμού. Την ομάδα αποτελούσαν οι: Σπύρος Μπαλός, οι αθηναίοι λινοτύπες Μιχάλης Μιχαλόπουλος και Κώστας Γκιουζέπης και ο ισραηλίτης Σαλβατόρος Μινέρβος.  
Χάρη  σε αυτούς, τυπογραφικά στοιχεία, συνθετήρια, γραμμές κ.τ.λ. έφευγαν καθημερινά από το ιταλικό τυπογραφείο για να χρησιμοποιηθούν από τον παράνομο εκδοτικό μηχανισμό του Ε.Α.Μ. Κέρκυρας. Επιπλέον, ο Μινέρβος αποκτώντας τη εμπιστοσύνη της διεύθυνσης της «Εφημερίδας των Ιονίων» χρησιμοποιούσε το ραδιόφωνο της εφημερίδας για τη σύνταξη του καθημερινού μυστικού δελτίου ειδήσεων, που πριν το εξέδιδε ο Ηλίας Πολίτης.
Στα χειρόγραφα του Βασίλη Άνθη, γραμματέα της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας από το Σεπτέμβρη του 1943, σημειώνεται στα κεντρικά στελέχη του Ε.Α.Μ. ο Μιχαήλ Μπαλέστρας και στα κεντρικά στελέχη του Ε.Α.Μ. Πόλης-Προαστείων) ο Σαλβατόρ Μινέρβος ο οποίος συγκαταλέγεται και στα μέλη του Κ.Κ.Ε. στην πόλη της Κέρκυρας.
Τα παραπάνω πιθανόν αποτελούν για μερικούς «ενοχλητικές» ή «ασήμαντες» λεπτομέρειες.
 
Νίνα Σ. Βιτάλ