Σκόπια, το τελευταίο πιόνι της Γερμανίας στη σκακιέρα των Βαλκανίων

Μετά τους πρώτους πανηγυρισμούς οι πάντες συνέβαλαν, με αδικαιολόγητη βιασύνη, στην επανένωση της Γερμανίας. Πολλοί πίστευαν ότι η ενσωμάτωση και της Ανατολικής Γερμανίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα απέτρεπε τον κίνδυνο του παγγερμανισμού. Σήμερα, σημαντικές είναι οι ενδείξεις ότι η Γερμανία θα είναι το πρόβλημα της Ευρώπης. Οσο προσεκτικά και διακριτικά κινήθηκε στις διαπραγματεύσεις για την επανένωση, τόσο απροκάλυπτα και προκλητικά δραστηριοποιείται για την εγκαθίδρυση μιας πολιτικής και οικονομικής Αυτοκρατορίας, η οποία θα αρχίζει από την Βαλτική και θα καταλήγει στην Αδριατική». Και δύο μήνες αργότερα (20 Δεκεμβρίου 1990) στο «Βήμα της Κυριακής» πρόσθετα: «Η διάλυση της Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας δεν ήταν, ίσως, αναπόφευκτη, αλλά σίγουρα ήταν "απαραίτητη" για την πολιτική και οικονομική ηγεμόνευση της Γερμανίας των περιοχών της άλλοτε κραταιής Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Απροκάλυπτα πλέον η Γερμανία επιδιώκει να θωρακίσει την οικονομική ηγεμονία με πρωταγωνιστικό πολιτικό ρόλο. Αφού οι άλλοι έντεκα εταίροι δεν είχαν την κοινή βούληση να θεσμοθετήσουν την πολιτική ολοκλήρωση, η Ενωμένη Γερμανία κινείται πλέον ανεξάρτητα και ελεύθερα, διεκδικώντας και τον ρόλο της "πολιτικής ατμομηχανής" της Κοινότητας».

ΕΥΡΩΖΩΝΗ. Μετά την επανένωση και την επικύρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ η Γερμανία βρέθηκε σε ένα προνομιακό, γι' αυτήν, πεδίο, εντός του οποίου μπορούσε να ασκεί την επιρροή και την ισχύ της δίχως να κινδυνεύει να ενεργοποιήσει τα ιστορικά αντανακλαστικά των ευρωπαίων εταίρων. Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, η εξαγωγική κατεύθυνση της γερμανικής οικονομίας επωφελήθηκε τα μέγιστα από τη συγκρότηση της ευρωζώνης, την Εσωτερική Αγορά της ΕΕ και τις αναδυόμενες ασιατικές αγορές.

Η Γερμανία εξελισσόταν σε μια ισχυρή γεωοικονομική δύναμη στην καρδιά της Ευρώπης, θέτοντας σε ανισορροπία όχι μόνο τον ιστορικό γαλλογερμανικό άξονα, που είχε αποτελέσει τη στρατηγική η οποία θεμελίωσε τη μεταπολεμική ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά και το σύνολο της ευρωζώνης, κατά συνέπεια και το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπό αυτό το πρίσμα, το κρισιμότερο ιστορικό ζήτημα της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας - ο ρόλος μιας εκ νέου ισχυρής Γερμανίας στο κέντρο της Ευρώπης - βρέθηκε και πάλι στο προσκήνιο.

Πέρα, όμως, από την πολιτική και οικονομική (δομική) ασυμμετρία της ευρωζώνης, τις συνέπειες που είχε αυτή η ασυμμετρία μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και τον κυρίαρχο ρόλο της Γερμανίας, η Ευρωπαϊκή Ενωση βρέθηκε με μεγέθυνση του προβλήματος της πολιτικής διακυβέρνησης.

ΕΠΕΚΤΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Βασική επιδίωξη: ενίσχυση του πολιτικού ρόλου μέσα και έξω από την Ευρώπη. Σύνθημά της: ο πολιτικός της λόγος να γίνει ισοδύναμος της οικονομικής της δύναμης. Στην Ευρώπη, επιδιώκει να κυριαρχήσει με τη διεύρυνση σε «συγγενείς» χώρες (Αυστρία κ.ά.) και την αλλαγή των δομών ασφάλειας, ώστε να περιοριστεί ο ρόλος των ΗΠΑ και να αναβαπτιστεί ο δικός της. (Προωθείται αναθεώρηση του Συντάγματος για να νομιμοποιηθεί η συμμετοχή του γερμανικού στρατού σε επιχειρήσεις πέραν του γερμανικού εδάφους).

Γεωπολιτικές και γεωοικονομικές επιδιώξεις: Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, Δημοκρατίες Βαλτικής, Βαλκάνια, Κεντρική Ασία και Τουρκία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα Σκόπια. Μέσα: προσφορά know-how, όπλων, χρηματοδοτήσεων και πολιτική υποστήριξη.

Στα Βαλκάνια η Γερμανία έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αποσύνθεση της Γιουγκοσλαβίας. Πρωτοστάτησε στην κοινοτική απόφαση να μη χαρακτηριστεί το Σερβικό Κράτος κληρονόμος της Γιουγκοσλαβίας.

(Η σύντομη περιγραφή της επεκτατικής στρατηγικής της Γερμανίας περιλαμβάνεται σε συνοπτικό ενημερωτικό σημείωμα, το οποίο συντάχθηκε τον Νοέμβριο 1992 - πριν από 26 χρόνια - έπειτα από αίτημα του Ανδρέα Παπανδρέου. Περιλαμβάνεται και η στρατηγική και των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ. Και τα πεδία αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ, οι δασμοί και η Συμφωνία για το περιβάλλον).

Η ΑΦΕΤΗΡΙΑ. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, η Ευρώπη δεν είχε ενιαία πολιτική. Η Γερμανία θα σπεύσει, το φθινόπωρο του 1991, να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Κροατίας και της Σλοβενίας. Μετά τέσσερα χρόνια, τον Νοέμβριο 1995, στο Dayton του Ohio, θα οριστικοποιηθεί η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας σε έξι αυτόνομα κράτη: η Σερβία με το Μαυροβούνιο και Κόσοβο και Βοϊβοντίνα, Κροατία, Σλοβενία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη και FYROM (Σκόπια). Το 2014, με καθοριστική παρέμβαση της Γερμανίας και των ΗΠΑ, θα καταγραφεί στην ιστορία της ΕΕ (επί ελληνικής προεδρίας) η μεγαλύτερη διεύρυνση με την Κροατία και τη Σλοβενία και οκτώ κράτη της πρώην Σοβιετικής Ενωσης: Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Τσεχία.

Η Βουλγαρία εντάχθηκε το 2007. Σήμερα λειτουργούν 5.000 γερμανικές εταιρείες και 1.200 έχουν αντιπροσωπείες. Οι επενδύσεις πλησιάζουν τα τρία δισ. ευρώ και οι εμπορικές συναλλαγές τα έξι δισ. ευρώ. Το 2016 είχε επισκεφθεί τη Σόφια ο πρόεδρος της Γερμανίας και επέδωσε στον πρόεδρο της Βουλγαρίας το υψηλότερο γερμανικό αριστείο για τη συμβολή του στη διμερή συνεργασία.

Η Αλβανία είναι στο στάδιο ολοκλήρωσης των προϋποθέσεων για την ένταξη στην ΕΕ. Εμφανής η υποστήριξη της Γερμανίας. Τον Απρίλιο του 2018 η καγκελάριος Μέρκελ επισκέφθηκε τα Τίρανα και σε κοινή εμφάνιση με τον πρωθυπουργό Ράμα δήλωσε ότι η Γερμανία θα στηρίξει την ένταξη, όταν ολοκληρωθούν οι προϋποθέσεις.

Είχε, ήδη, προσφέρει δύο εκατ. ευρώ για βελτίωση του συστήματος παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Το ενδιαφέρον της Γερμανίας για την Αλβανία άρχισε το 1991 με αντιπάλους τις ΗΠΑ και την Ιταλία. Τον Μάιο, ο υπουργός Εξωτερικών θα υποδεχθεί στο Βερολίνο τον υπουργό Εξωτερικών της Αλβανίας για να του ανακοινώσει ότι οι 34 υπουργοί της ΔΑΣΕ (Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη) έκαναν δεκτή την ένταξη της Αλβανίας στον Οργανισμό, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νέα αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Αυτό ήταν και το πρώτο μεγάλο άλμα της Αλβανίας προς την Ευρώπη. (Θυμάμαι τον εκπρόσωπο της Αλβανίας στη συνάντηση της ΔΑΣΕ στο Παρίσι, στην οποία μετείχα ως εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).

Σερβία και Μαυροβούνιο είναι στο στάδιο της προενταξιακής διαδικασίας. Τα Σκόπια είναι σε αναμονή «λευκού καπνού» από το ελληνικό Κοινοβούλιο με την έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών… Προφανής και ο σκοπός της επίσκεψης της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ στην Αθήνα. Είναι η διασφάλιση της έγκρισης της συμφωνίας με στήριξη του Αλέξη Τσίπρα. Παιχνίδι της Ιστορίας. Από το «Go back, madam Merkel» του Αλέξη Τσίπρα το 2014 στο «Welcome, madam Merkel» το 2019. Με την έγκριση της συμφωνίας η Γερμανία ολοκληρώνει τη στρατηγική διείσδυση στα Βαλκάνια και ο Αλέξης Τσίπρας ολοκληρώνει την «ιστορική» στροφή από την Αριστερά στον Σοσιαλισμό με την ένταξη του ΣΥΡΙΖΑ στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα.

(Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ την Πέμπτη 10/1/19)