Μικρό αφιέρωμα στη Ρεβέκκα Ααρών

Ένα μικρό αφιέρωμα, σε ένα αγαπημένο πρόσωπο, στη Ρεβέκκα Ααρών, που πρόσφατα και πλήρης ημερών έφυγε από τη ζωή με σκληρές, όμως, τις αναμνήσεις των στρατοπέδων του ναζισμού. Εκεί όπου, σε νεαρή ηλικία, υπέφερε, μαζί με άλλους εξακόσιους συμπατριώτες μας Εβραίους, τον εξευτελισμό και τα βασανιστήρια και επέζησε ενώ οι περισσότεροι οδηγήθηκαν στα κρεματόρια… 

Το απόσπασμα είναι από το τρίτο στη σειρά από πέντε διηγήματα που αναφέρονται σε παιδιά λαών που υποφέρουν δίχως να έχουν φταίξει σε τίποτε. Ο τίτλος του διηγήματος «ΥΒΟΝΗ», με αναφορά σε ένα κορίτσι που έρχεται στην Κέρκυρα με το χορευτικό συγκρότημα του Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και ξυπνάει μνήμες στους ηλικιωμένους Εβραίους που κατόρθωσαν και επέζησαν της φασιστικής-ναζιστικής θηριωδίας -όπως ο Σάμης ή ο Αρμάνδος που μου αφηγήθηκε το συγκεκριμένο κομμάτι… Είναι αφιερωμένο:  «Στη Μπέκα Ααρών, την Κερκυραία-Εβραία που έζησε τα βασανιστήρια στα στρατόπεδα του Νταχάου και Μπεργκενάου». Το Διήγημα περιλαμβάνεται στη Συλλογή Διηγημάτων με τίτλο «Μικροί Άγιοι-Διηγήματα» - Εκδόσεις ΑλΔε (2003).

 

 

Η αφήγηση του συζύγου της, Αρμάνδου

 

«... Η Κέρκυρα ήταν ο τόπος τους, ο τόπος που γεννήθηκαν αυτοί και οι πατεράδες τους. Πατρίδα όμως του έθνους τους, της φυλής τους είναι το Ισραήλ. Ο γερο-Σάμης, παλιό μέλος της ισραηλιτικής κοινότητας, έσερνε με δυσκολία τα βήματά του στο ανηφορικό πέτρινο δρομάκι. Σίγουρα γι’ αυτόν δεν υπήρχε η χαρά της αίσθησης του χώρου. Το τοπίο δεν τον συγκινούσε, ούτε η ωραία βραδιά ήταν αυτή που τον έφερνε στο παλιό Βενετσιάνικο Κάστρο. Ίσα - ίσα την ιστορία της Κέρκυρας δεν ήθελε να τη θυμάται. Δεν του ήταν ευχάριστη. 

Ήταν κι αυτός ένα κομμάτι της ιστορίας αυτού του τόπου. Όσο όμως και αν δεν το θέλει, θυμάται τακτικά εκείνη πως εκείνη την Παρασκευή το βράδυ, στις έντεκα του Ιούνη του ’44, οι Γερμανοί τον φόρτωσαν σε ένα στρατιωτικό μεταγωγικό πλοίο με άλλους συμπατριώτες Εβραίους και τους πήραν «αποστολή» για Ηγουμενίτσα. 

Τρεις τέσσερις μέρες πριν είχαν πάρει εντολή όλοι οι εβραϊκής καταγωγής Κερκυραίοι να παρουσιαστούν στην Πλατεία μπροστά από το Φρούριο. 

Είχε προηγηθεί καταγραφή που έγινε με τη βοήθεια των ντόπιων διορισμένων αρχών και των καταδοτών και κανένας δεν μπορούσε να ξεφύγει. Εκεί μέσα στο φρούριο οι Γερμανοί κατακτητές, τους κράτησαν και τους κακομεταχειρίστηκαν πολύ. Δυο νύκτες μετά, τους πέρασαν από το μικρό λιμάνι της Μαντρακίνας σε πλοίο, που τους μετέφερε από την Ηγουμενίτσα στη Λευκάδα και από κει στην Πάτρα… Θυμάται αυτό το ταξίδι βλέποντας φωταγωγημένο απέναντί του το μικρό λιμανάκι. 

Στο νου του έρχεται ένα τραγούδι της θλίψης, που τραγούδησαν εκείνο το βράδυ οι Κερκυραίοι Εβραίοι βλέποντας να απομακρύνονται από τον τόπο τους. 

Ένα τόσο γνωστό τραγούδι της εποχής, που ωστόσο ο τόνος της φωνής τους το έκανε μονότονο και λυπητερό 
 

«Έτσι είν’ η ζωή μωρό μου 

Πάντα έτσι είν’ η ζωή 

κι όποιος δεν τη ζει,

σιγά φυλλορροεί».

Τραγούδαγαν μοιρολατρικά, ταξιδεύοντας σ’ άγνωστους γι’ αυτούς τόπους, σ’ άγνωστες καταστάσεις. Χωρίς να μπορούν να αντιδράσουν έβλεπαν να χάνεται από μπροστά τους η Κέρκυρα, ο τόπος που είχαν γεννηθεί, που έζησαν τόσο ωραία χρόνια και την αγάπησαν σαν πατρίδα τους. Ηγουμενίτσα, Λευκάδα, Πάτρα να στοιβάζονται οι ομόθρησκοί τους σαν ζώα επί σφαγή. Η φυλή του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ να ακολουθεί μία ακόμη φορά τη μοίρα της. Από κει στο Χαϊδάρι. 

Τόποι και μνήμες βαριές. Άθλια η μεταχείρισή τους, το τσουβάλιασμα στο τρένο για Γερμανία, που έγινε η διαλογή τους. Οι ικανοί για εργασία και νέοι στην ηλικία άνδρες από δεκαπέντε μέχρι πενήντα χρονών στα στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων. Οι γεροντότεροι και τα γυναικόπαιδα όλα, στα κρεματόρια του Άουσβιτς και του Νταχάου. Ο Σάμης ήταν είκοσι εφτά χρονών, μαζί με άλλους Κερκυραίους μεταφέρθηκε από κει στο στρατόπεδο του Μπεργκενάου στην Πολωνία. 

Τίποτ’ άλλο δεν είδε. Τίποτα δεν θέλει να θυμάται. Γύρισε στην Κέρκυρα τον Αύγουστο του σαρανταπέντε και ζει άλλα πενήντα τόσα χρόνια, βλέποντας να φυλλορροεί η κοινότητα των Εβραίων, που κάποτε ήταν ανθηρή και κραταιά. Έτσι είν’ η ζωή...» 

 

Ο συγγραφέας
 

Ο συγγραφέας Αντώνης Δεσύλλας, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του, που έγινε στη Συναγωγή της Κέρκυρας, κρατάει μια φόρμα Κερκυραίου Εβραίου που επέζησε των κακουχιών  και βασανιστηρίων κι’ επέστρεψε φορώντας την στον τόπο του 


Ο Αντώνης Δεσύλλας γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Σπούδασε Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως ανώτερο στέλεχος των Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και ως εκπαιδευτής κατάρτισης ενηλίκων. Ως συγγραφέας πρωτοεμφανίστηκε με το αφήγημά του ΒΟΛΤΑ ΣΤΗ ΣΠΙΑΝΑΔΑ (1997) το οποίο έχει επανεκδοθεί τρεις φορές. Έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί δεκατέσσερα βιβλία του, που καλύπτουν όλη σχεδόν την γκάμα του λογοτεχνικού πεζού λόγου:

- Ρίξε κάτι επάνω σου (μυθιστόρημα)

- Μικροί Άγιοι (διηγήματα) 

- Αντιβάντου (μυθιστόρημα) 

- Κερκυραϊκή Πασχαλιά (αφήγημα) 

- Το βιος του Μάρκου Λαοπόδη (μυθιστόρημα) 

- Σαν παλιό σινεμά (συλλογή διηγημάτων) 

- Μελωδία Κρυστάλλων (πεζογραφήματα)

- Το κίτρινο λουλούδι (συλλογικό με Αλεξ. Δεσύλλα)

- Είμαι Ερωτευμένος μαζί σου γιατί… (ερωτικές ατάκες) 

- Νικηφόρος Μαρνιέρι, χρονικογράφος του Αυτοκράτορα (ιστορική νουβέλα)

- Εκτός των τειχών (ιστορική νουβέλα)

- Τα στέφανα της Αγγελίνας (σπονδυλωτό μυθιστόρημα εποχής)

- Ο Απογραφέας (ιστορικό μυθιστόρημα) 

Είναι ιδρυτής και συντονιστής της Λέσχης Ανάγνωσης Κέρκυρας που λειτουργεί από το 2007.