Η «επαναφορά της κανονικότητας» και τα νερά στο ΧΥΤΑ

Με αυτή λοιπόν την ευκαιρία κρίθηκε σκόπιμο να ξαναδούμε την  υδρογεωλογική κατάσταση του χώρου μέσα από τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα.

Υπάρχουν 3 μελέτες που βεβαιώνουν την ύπαρξη υδροφόρου ορίζοντα στην περιοχή:

1-Ο γεωλόγος Χρ. Μηλίγγος (Πανεπ. Αθηνών &  Technische Universität Clausthal) στην ¨Τεχνική υδρολογική έκθεση αυτοψίας περιοχής κατασκευής ΧΥΤΑ Λευκίμμης» (Μάρτιος 2008), υποστηρίζει: « η περιοχή αποτελείται από στρώματα μη υδροπερατά, διασχίζεται όμως από μεγάλες ρηξιγενείς ζώνες  που μπορεί να επιτρέπουν την κυκλοφορία υπογείων υδάτων και δικαιολογούν την ύπαρξη υδροφορίας σε πηγές και σε παραγωγικά φρεάτια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ». 

2-Ο γεωλόγος Κ. Κάντας ( Πανεπ. Αθηνών, DEA Πανεπ. Grenoble, τ. Δ/ντής Υπ. Γεωργίας, Καθηγητής ΤΕΙ, Ερευνητής Πανεπ. Πατρών) στην «Τεχνική έκθεσή για το χώρο του ΧΥΤΑ Νοτ. Κέρκυρας»   (Μάιος 2009) μεταξύ των άλλων γράφει:

«Τα στοιχεία από επιτόπιες παρατηρήσεις του υπογράφοντος …. διαπιστώνουν ότι υπάρχει υδροπερατότητα μικρή ή μεγάλη κατά τόπους, η οποία είναι καθοριστική για την κακή και επικίνδυνη λειτουργία του ΧΥΤΑ. 

Υπάρχει υπόγεια επικοινωνία των υπόγειων νερών (φρεάτιο υδροφόρο στρώμα) με τα γειτονικά υδροφόρα στρώματα στις κοιλάδες κατάντη του χώρου του ΧΥΤΑ».

Τα στοιχεία από τις γεωτρητικές έρευνες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευής του έργου τα χαρακτηρίζει  «ανακριβή, ανεπαρκή και κατά τούτο αναξιόπιστα». Και καταλήγει με μια γενικότερη αλλά και  πολύ  «καυστική» παρατήρηση: «Τέτοια προχειρότητα στη διερεύνηση της θέσεως του εν λόγω ΧΥΤΑ δεν συνάντησα κατά την επί δεκαετίες    ενασχόλησής μου για επιλογή θέσεων ΧΥΤΑ ανά την Ελλάδα και τον έλεγχο λειτουργίας αυτών». 

3-Το Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών  Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) είναι Ν.Π.Ι.Δ. εποπτευόμενο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενεργείας. Είναι ο θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος της πολιτείας σε θέματα γεωεπιστημών. Βασικός σκοπός του, μεταξύ άλλων,  είναι και  η έρευνα και η αξιολόγηση των υπόγειων νερών. Σε μελέτη που πραγματοποίησε ο ερευνητής του ΙΓΜΕ Γ. Ζαχαριουδάκης, υδρογεωλόγος M.Sc., στο χώρο του ΧΥΤΑ, (Μάιος 2008), διαπιστώνει υδροφορία «που είναι σημαντική για τις τοπικές αρδευτικές ανάγκες των κατοίκων». Και καταλήγει  «Δεδομένης της υδραυλικής επικοινωνίας του χώρου εκσκαφής για την κατασκευή Χ.Υ.Τ.Α., με τα πηγάδια περιμετρικά της εκσκαφής, οποιαδήποτε ποιοτική επιβάρυνση των υπογείων υδάτων στο χώρο εκσκαφών, θα επιβαρύνει και την ποιότητα των υπόγειων υδάτων στα πηγάδια ». 

Προφανώς, για να αντικρούσει τα παραπάνω, η Περιφέρειας Ι.Ν. παρουσίασε έκθεση που  συντάχτηκε από τοπικό ιδιωτικό μελετητικό γραφείο. 

Κατ’ αρχήν, είναι περίεργο  γιατί η Περιφέρεια ασχολήθηκε αποκλειστικά μόνο με ένα από τους λόγους που κάνουν το έργο παράνομο. Γιατί π.χ. δεν ερευνά και την περίπτωση καταστροφής δασικών εκτάσεων ή /και του ελαιώνα ή τη γειτνίαση με οικισμούς και τουριστικές περιοχές, ή την χωροθέτηση του έργου σε ζώνη γης υψηλής παραγωγικότητας και τόσα άλλα. 

Από την άλλη είναι δύσκολο να κατανοήσει  κανείς γιατί οι θέσεις μιας  έκθεσης ενός ιδιώτη μελετητή, έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα και αξιοπιστία, από τις θέσεις αντίστοιχης μελέτης ενός κατ’ εξοχήν αρμόδιου κρατικού ερευνητικού ιδρύματος, του ΙΓΜΕ. 

Η «Έκθεση Διερεύνησης Υδρογεωλογικών Συνθηκών στη θέση ΧΥΤΥ Νοτ. Κέρκυρας» (2017), δόθηκε στη δημοσιότητα τον Οκτώβρη 2017, συντάχτηκε από το μελετητικό γραφείο της γεωλόγου Σπυριδ. Μουζακίτη και υπογράφεται από την ίδια. Είναι το ίδιο μελετητικό γραφείο που, την ίδια περίοδο, συνέταξε (για λογαριασμό του ΣΥΔΙΣΑ) τη Μελέτη Ανανέωσης & Τροποποίησης Περιβαλλοντικών Όρων του βιολογικού της Λευκίμμης. 

Στην  έκθεση αυτή, αναφέρεται ότι όλες οι παρατηρήσεις  πραγματοποιήθηκαν σε τρεις (3)συνολικά  ημερομηνίες και  μόνον η «τελευταία αυτοψία (15/5/17) είχε σκοπό την λήψη εκ νέου μετρήσεων, την άντληση νερών από τη υπολεκάνη Α2 και από τη δεξαμενή εξισορρόπησης αλλά και την παρακολούθηση του φαινομένου». 

Από όσα αναφέρονται στην έκθεση, η ενασχόληση των τεχνικών με την αντλητική διαδικασία, ήταν για χρονικό διάστημα  μίας (1) ώρας και 15 λεπτά για την άντληση 5,4 κυβ. μέτρων νερού  και δύο (2) ώρες αναμονής για τον έλεγχο αναπλήρωσης, δηλ.  συνολικά τρεις (3) ώρες και δέκα πέντε (5) λεπτά. Ο αντίστοιχος χρόνος που αφιερώθηκε από τον μελετητή του  ΙΓΜΕ ήταν, 23 ώρες και 5 λεπτά για την άντληση 230 κυβ. μέτρων νερού  και εννέα (9) ώρες αναμονή για τον έλεγχο αναπλήρωσης, δηλ.  συνολικά τριάντα δύο(32) ώρες και πέντε (5) λεπτά. Αξίζει να αξιολογήσει κανείς τους χρόνους που διατέθηκαν για τις παρατηρήσεις σε κάθε μια από τις περιπτώσεις. 

Αν και η μελέτη της κας Μουζακίτη διαπιστώνει «ύπαρξη υδροφορίας» και μάλιστα σε περισσότερα από ένα σημεία, χωρίς πειστική επιχειρηματολογία, υποβαθμίζει τη σημασία της και τη χαρακτηρίζει «χωρίς ιδιαίτερη  υδρογεωλογική αξία».

Συμπερασματικά υποστηρίζεται ότι « το νερό που βρίσκεται στο κύτταρο δεν προέρχεται από τα υπόγεια ύδατα αλλά από το βρόχινο νερό με συγκεντρώσεις χημικών παραμέτρων αυξημένες  … λόγω της σύστασης του υλικού διάστρωσης με το οποίο έρχεται σε  επαφή ».

Ο γεωλόγος, πρώην ερευνητής του ΙΓΜΕ, Μπάμπης Κουρής, σχολιάζοντας τις δύο μελέτες (ΙΓΜΕ και ΠΙΝ), παρατηρεί: «Όπως είναι γνωστό το νερό της βροχής έχει ηλεκτρική αγωγιμότητα πολύ χαμηλή. Από την χημική ανάλυση του νερού στο κύτταρο η ηλεκτρική αγωγιμότητα του δείγματος ήταν 761 μS/cm (μελέτη ΙΓΜΕ), αυτό μας κάνει να σκεφτούμε ότι είναι αδύνατο το νερό αυτό να χαρακτηριστεί αποκλειστικά βρόχινο νερό». ( Σημειώνεται ότι και η έκθεση της κας Μουζακίτη την προσδιορίζει σε υψηλά επίπεδα, 325 μS/cm). Και συνεχίζει: «Το ότι  δεν είναι αποκλειστικά βρόχινο το νερό του κυττάρου, εκτός από την αγωγιμότητα, που είναι υψηλή και ο λόγος Na/K το αποδεικνύει. Ο λόγος αυτός στο βρόχινο νερό είναι μικρότερος του 10, ενώ από τις αναλύσεις του ΙΓΜΕ είναι 37 και από πρόσφατες αναλύσεις (εννοεί την έκθεση της ΠΙΝ) είναι 12,73 επομένως δεν είναι δυνατό το νερό να  προέρχεται αποκλειστικά από την βροχή. 

Όσο για τις συγκεντρώσεις των ιόντων ασβεστίου και μαγνησίου, είναι δύσκολο  να αποδεχτεί κανείς ότι  προέρχονται από την παρουσία  του αδιαβάθμητου ανθρακικού επιστρώματος που έχει τοποθετηθεί στον πυθμένα του κυττάρου ( «υλικού διάστρωσης»  όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΠΙΝ). Είναι γνωστό ότι ο χρόνος που το νερό διατρέχει  την ανθρακική επίστρωση είναι μικρός και δύσκολα μπορεί να ασκεί χημική διαβρωτική δράση για να συμπαρασύρει ιόντα ασβεστίου και μαγνησίου». 

Τέλος σε  συμπληρωματική έκθεση του, ο Χρ. Μηλίγγος, από παρατηρήσεις υπαίθρου που έγιναν το διάστημα  Δεκέμβρης 2017-Ιανουάριος 2018, μεταξύ άλλων, αναφέρει :

«Συνολικά εντοπίστηκαν και μετρήθηκαν 13 φρέατα (ένα μικρό τμήμα του συνόλου) περιμετρικά του ΧΥΤΑ.» (Σημ.: Σε αντίθεση με τη έκθεση της κας Μουζακίτη που σημειώνει (με νόημα; ) ότι «Από το σύνολο των έξι πηγαδιών τα οποία αναφέρονται στη μελέτη ( του ΙΓΜΕ) εντοπίστηκε μόνο το ένα. ……Τα υπόλοιπα δεν εντοπίστηκαν παρόλο που ήταν γνωστές οι συντεταγμένες τους»).

Στα συμπεράσματα, ο κ. Μηλίγγος υπογραμμίζει: «Η περιοχή του ΧΥΤΑ Λευκίμμης, παρότι δομείται από θεωρητικά, μη διαπερατά πετρώματα, εν τούτοις εμφανίζει έντονη επιφανειακή υδροφορία (φρεάτια), ἡ οποία κυμαίνεται αναλόγως του υψομέτρου του ανάγλυφου. ….. Το επίπεδο του υδροφόρου ορίζοντα ακολουθεί την μορφολογία του εδάφους…..…. λόγω σαφώς, της παρουσίας πλήθους ρηγμάτων και διακλάσεων, μέσω των οποίων κυκλοφορεί το νερό». 

Όλα τα παραπάνω, για την «εξουσία»  και όσους άλλους επιμένουν να τα αγνοούν και για  να φανταστεί κανείς, τι μπορεί να περιμένει από την προγραμματισμένη συνάντηση της Πέμπτης 26 Ιουλίου.

* Γεωπόνος -Μέλος ΓΕΩΤΕΕ