Εδώ μένει κόσμος …
Γιώργος Ζούμπος
20 Απριλίου 2016
/ 11:41
Μια ξεχασμένη μελέτη (1)
Η εφαρμογή του εγκεκριμένου πλέον από το Κ.Α.Σ. «Κανονισμού αστικής λειτουργίας για της πόλη της Κέρκυρας» συνεπάγεται στο όχι μακρινό μέλλον περαιτέρω μείωση του πληθυσμού της Παλιάς Πόλης για λόγους που θα δούμε στα επόμενα σημειώματα.
Πριν όμως έλθουμε στα σημειώματα αυτά, θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε σε μια παλιά μελέτη υπό τον τίτλο «Αξιοποίηση και Ανάδειξη του Ιστορικού Κέντρου της Κέρκυρας». Εκπονήθηκε στα 1993 για λογαριασμό της ΑΝ.Ε.Δ.Κ.από τη Μελετητική Ομάδα «Ξωπόλι» την οποία αποτελούσαν: οι αρχιτέκτονες Δουκάκης Σπύρος και Λεβέντης Δημήτρης, οι πολιτικοί μηχανικοί Δημήτρης και Αλκίνοος Μπαλατσινός, η αρχαιολόγος Σταυρούλα Γαλιατσάτου-Λειβαδά και ο οικονομολόγος Φώτης Μάρτης. Δυστυχώς, ήδη εδώ ο όρος «Παλιά Πόλη» έχει αντικατασταθεί εν μέρει από τον όρο «Ιστορικό Κέντρο». Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε ότι ο νέος όρος ουδέποτε υιοθετήθηκε από τους κατοίκους της Παλιάς Πόλης και έμεινε μόνο σε γραφειοκρατική χρήση.
Τα σημερινά προβλήματα υπήρχαν ήδη, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό. Η μελέτη πρότεινε τη λήψη δέσμης μέτρων όπως και ο νέος Κανονισμός, αλλά παράλληλα και τρόπους υλοποίησης (χωρίς τα πρόστιμα και τις απειλές του «Κανονισμού»). Και αυτό σε μια εποχή που δεν υπήρχε η σημερινή οικονομική στενότητα και καχεξία.
Για να αντιληφθούν οι συμπολίτες το πνεύμα της μελέτης του 1993, αρκεί να παραθέσουμε δύο παραγράφους από την «Κοινωνιολογική μελέτη επιπτώσεων».
Σημειώνεται: «Σε περίπτωση αναβάθμισης του Ιστορικού Κέντρου το βασικό μέλημα είναι η διατήρηση του αυτόχθονος πληθυσμού και η παραμονή της νεολαίας του.
Εάν γίνει κτιριακή ανακαίνιση και παράλληλη “εκδίωξη” του πληθυσμού είναι σίγουρο ότι το ιστορικό κέντρο θα παραμείνει μόνο ένα όμορφο τουριστικό θέρετρο. Ο ανθρώπινος τοπικός παράγοντας είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει ζωή στην διαρκή πολιτιστική δραστηριότητα στα Φρούρια και στο ζωντανό θέατρο της παλιάς πόλης. Γι’ αυτό πρέπει να διατηρηθεί ο κόσμος που κληρονόμησε από τους δημιουργούς της την πόλη, που έχει άμεση σχέση με το περιβάλλον και τις ανάγκες της.»
Αυτές οι δύο παράγραφοι όφειλαν να είναι και ο άξονας γύρω από τον οποίο θα διαμορφώνονταν και ο «Κανονισμός». Δυστυχώς είναι εμφανές ότι μεσοπρόθεσμα η εφαρμογή του θα έχει τα αποτελέσματα που αναφέρουμε στην αρχή του σημειώματος.
Για να γίνουν κατανοητά τα μεγέθη στα οποία αναφερόμαστε, επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με τη μελέτη της Ομάδας «Ξωπόλι», η Παλιά Πόλη (στα 1993):
Περιλαμβάνει 1800 κτίρια (τα 450 εγκαταλειμένα) και μόνιμο πληθυσμό 15000 ατόμων που κατανέμοταν τότε σε 3800 νοικοκυριά περίπου. Ήδη, μέσα σε 23 χρόνια, ο πληθυσμός έχει πέσει στο μισό, γεγονός που είναι εμφανέστατο στο μαθητικό δυναμικό (Δημοτικό Παλιάς Πόλης – 2ο Γυμνάσιο – 2ο Γενικό Λύκειο).
Μεταφέρουμε ένα σημείο ακόμα από την παραπάνω μελέτη:
«… ο βασικός πυρήνας του πληθυσμού παραμένει σταθερός στις κατοικίες του. Οι οικογένειες της περιοχής ζουν επί δεκαετίες στο Ιστορικό Κέντρο και έχουν αναπτύξει κοινωνικές σχέσεις για μακρό χρονικό διάστημα. Χαρακτηρίζονται από την αγάπη για την περιοχή τους, είναι περήφανοι για τον τόπο που ζουν και από όπου κατάγονται και κάθε προσπάθεια αναβάθμισης θα έχει την αμέριστη συμπαράστασή τους.» Συμπληρώνουνε μόνο ότι η συμπαράσταση υπάρχει πάντα, αλλά σταματά όταν – παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα- η αναβάθμιση σημαίνει έμμεση προσπάθεια απομάκρυνσης των κατοίκων .
Πριν όμως έλθουμε στα σημειώματα αυτά, θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε σε μια παλιά μελέτη υπό τον τίτλο «Αξιοποίηση και Ανάδειξη του Ιστορικού Κέντρου της Κέρκυρας». Εκπονήθηκε στα 1993 για λογαριασμό της ΑΝ.Ε.Δ.Κ.από τη Μελετητική Ομάδα «Ξωπόλι» την οποία αποτελούσαν: οι αρχιτέκτονες Δουκάκης Σπύρος και Λεβέντης Δημήτρης, οι πολιτικοί μηχανικοί Δημήτρης και Αλκίνοος Μπαλατσινός, η αρχαιολόγος Σταυρούλα Γαλιατσάτου-Λειβαδά και ο οικονομολόγος Φώτης Μάρτης. Δυστυχώς, ήδη εδώ ο όρος «Παλιά Πόλη» έχει αντικατασταθεί εν μέρει από τον όρο «Ιστορικό Κέντρο». Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε ότι ο νέος όρος ουδέποτε υιοθετήθηκε από τους κατοίκους της Παλιάς Πόλης και έμεινε μόνο σε γραφειοκρατική χρήση.
Τα σημερινά προβλήματα υπήρχαν ήδη, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό. Η μελέτη πρότεινε τη λήψη δέσμης μέτρων όπως και ο νέος Κανονισμός, αλλά παράλληλα και τρόπους υλοποίησης (χωρίς τα πρόστιμα και τις απειλές του «Κανονισμού»). Και αυτό σε μια εποχή που δεν υπήρχε η σημερινή οικονομική στενότητα και καχεξία.
Για να αντιληφθούν οι συμπολίτες το πνεύμα της μελέτης του 1993, αρκεί να παραθέσουμε δύο παραγράφους από την «Κοινωνιολογική μελέτη επιπτώσεων».
Σημειώνεται: «Σε περίπτωση αναβάθμισης του Ιστορικού Κέντρου το βασικό μέλημα είναι η διατήρηση του αυτόχθονος πληθυσμού και η παραμονή της νεολαίας του.
Εάν γίνει κτιριακή ανακαίνιση και παράλληλη “εκδίωξη” του πληθυσμού είναι σίγουρο ότι το ιστορικό κέντρο θα παραμείνει μόνο ένα όμορφο τουριστικό θέρετρο. Ο ανθρώπινος τοπικός παράγοντας είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει ζωή στην διαρκή πολιτιστική δραστηριότητα στα Φρούρια και στο ζωντανό θέατρο της παλιάς πόλης. Γι’ αυτό πρέπει να διατηρηθεί ο κόσμος που κληρονόμησε από τους δημιουργούς της την πόλη, που έχει άμεση σχέση με το περιβάλλον και τις ανάγκες της.»
Αυτές οι δύο παράγραφοι όφειλαν να είναι και ο άξονας γύρω από τον οποίο θα διαμορφώνονταν και ο «Κανονισμός». Δυστυχώς είναι εμφανές ότι μεσοπρόθεσμα η εφαρμογή του θα έχει τα αποτελέσματα που αναφέρουμε στην αρχή του σημειώματος.
Για να γίνουν κατανοητά τα μεγέθη στα οποία αναφερόμαστε, επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με τη μελέτη της Ομάδας «Ξωπόλι», η Παλιά Πόλη (στα 1993):
Περιλαμβάνει 1800 κτίρια (τα 450 εγκαταλειμένα) και μόνιμο πληθυσμό 15000 ατόμων που κατανέμοταν τότε σε 3800 νοικοκυριά περίπου. Ήδη, μέσα σε 23 χρόνια, ο πληθυσμός έχει πέσει στο μισό, γεγονός που είναι εμφανέστατο στο μαθητικό δυναμικό (Δημοτικό Παλιάς Πόλης – 2ο Γυμνάσιο – 2ο Γενικό Λύκειο).
Μεταφέρουμε ένα σημείο ακόμα από την παραπάνω μελέτη:
«… ο βασικός πυρήνας του πληθυσμού παραμένει σταθερός στις κατοικίες του. Οι οικογένειες της περιοχής ζουν επί δεκαετίες στο Ιστορικό Κέντρο και έχουν αναπτύξει κοινωνικές σχέσεις για μακρό χρονικό διάστημα. Χαρακτηρίζονται από την αγάπη για την περιοχή τους, είναι περήφανοι για τον τόπο που ζουν και από όπου κατάγονται και κάθε προσπάθεια αναβάθμισης θα έχει την αμέριστη συμπαράστασή τους.» Συμπληρώνουνε μόνο ότι η συμπαράσταση υπάρχει πάντα, αλλά σταματά όταν – παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα- η αναβάθμιση σημαίνει έμμεση προσπάθεια απομάκρυνσης των κατοίκων .
