Ποιός θυμάται την Εμπορική Σχολή;

Στο έργο «Οικονομική και Λογιστική Εγκυκλοπαίδεια » το 1903 εξεδόθη ο πρώτος νόμος «Περί συστάσεως εμπορικών σχολών» και ιδρύθη εν Αθήναις η πρώτη Δημόσια Εμπορική Σχολή… Δι’ ετέρου Διατάγματος της 9/7/1908 ιδρύθη, πρωτοβουλία του Εμπορικού Συλλόγου Κερκύρας η Δημοσία Εμπορική Σχολή Κερκύρας. Η Εμπορική Σχολή Κερκύρας ήταν η 5η Εμπορική Σχολή που ιδρύθηκε στην Ελλάδα με Βασιλικό Διάταγμα 9/7/1908, που δημοσιεύτηκε στο  ΦΕΚ 184, 12/7/1908 : 

 

Η στέγαση

 

Είναι άγνωστος  ο χώρος στον οποίο στεγάστηκε η σχολή από το 1908 μέχρι το 1910. Σε έγγραφο του 1913 φαίνεται ότι o Γ. Ασπιώτης είχε κάνει σύμβαση με το Δημόσιο και πλήρωνε το ενοίκιο της σχολής στο οίκημα της κ. Μ. Κορκοτσάκη. Από το 1912 μέχρι το 1945 το κτήριο της σχολής επιτάσσεται κατά διαστήματα για να χρησιμοποιηθεί για στέγαση στρατιωτών ή προσφύγων. Κάθε φορά που επιτάσσεται το κτήριο της σχολής, η Αστυνομία με τη σειρά της επιτάσσει το οίκημα Πέτροβιτς για να μεταφερθεί η Σχολή. Πιστεύουμε ότι πιθανόν η οικία Πέτροβιτς ήταν ο χώρος  όπου στεγαζόταν η Εμπορική πριν μεταφερθεί στο κτήριο Καρακαντά αλλά και σε κάθε επίταξή της.  Επίσης,  στεγάστηκε στα Ανάκτορα από  1924-25 μέχρι 1928-29. Το 1929 υπογράφεται το πρώτο συμβόλαιο με την οικογένεια Καρακαντά.  Από το 1930 η Σχολή στεγάζεται στο οίκημα Αντιόπης Καρακαντά. Διεύθυνση : Γωνία οδών Σαμάρα και Ι. Πολυλά.

 

Περίοδοι λειτουργίας

 

Η «Δημοσία Εμπορική Σχολή εν Κερκύρα» από το 1908 έως το 1910 υπαγόταν στο Υπουργείο Παιδείας. Όταν ιδρύθηκε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το  1910, πέρασε στη δική του αρμοδιότητα, όπου παρέμεινε έως το 1939, οπότε εντάχθηκε ξανά στο δυναμικό του Υπουργείου Παιδείας με τον ίδιο τίτλο. Το σχολικό έτος 1961-62 μετατράπηκε σε «μικτόν εξατάξιον Οικονομικόν Γυμνάσιον εν Κερκύρα» .

Πέντε τάξεις και έξι τάξεις: 

Από το 1908/09 έως το 1928/29 η Σχολή λειτούργησε ως 4τάξια. Το Σεπτέμβριο του 1930 αποφασίζεται η εξίσωση των Εμπορικών Σχολών με τα αντίστοιχα σχολεία της κλασικής Μέσης  Εκπαίδευσης και  από το σχ. έτ. 1932-33 η Εμπορική Σχολή Κερκύρας  μετατράπηκε σε 6τάξια. Προηγήθηκε μεταβατικό στάδιο 3 ετών, από το 1929-30, έως το  1931-32 κατά το οποίο ήταν 5τάξια. 

 

Και μαθήτριες

 

Η Εμπορική σχολή αρχικά είχε μόνο αγόρια μαθητές. Από το 1911 απέκτησε τις πρώτες δύο μαθήτριες και έκτοτε λειτούργησε ως  «μικτό» σχολείο. Η αναλογία αγοριών - κοριτσιών ήταν 70 προς 30. 

 

Αριθμός μαθητών

 

Η Σχολή ξεκινάει με μία Α΄ τάξη των 48 ατόμων, από τους οποίους στη Β΄ προχωράνε 34, ενώ η Α΄ του επόμενου έτους έχει 17! Κάθε χρόνο προστίθεται μία ακόμα τάξη μέχρι να γίνει 4τάξια και είναι πλήρης από το σχολ. έτος 1911-12, οπότε στη Σχολή φοιτούν συνολικά 60 μαθητές και στις 4 τάξεις.

Ωστόσο, από το 1912-13 παρατηρείται συνεχής άνοδος του αριθμού των φοιτώντων στη σχολή με αποκορύφωμα το σχολ. έτος 1925-26, που φοιτούν στις τέσσερις τάξεις 281 μαθητές και μαθήτριες, που είναι ο μεγαλύτερος αριθμός μαθητών που είχε ποτέ. 

Το διάστημα 1928-1933 σημειώθηκε κάμψη στον αριθμό. Σχετίζεται πιθανότατα με την οικονομική κατάσταση μετά το Μικρασιατικό πόλεμο και την οικονομική κρίση του 1929. Η φοίτηση στην Εμπορική Σχολή δεν ήταν πια εγγύηση επαγγελματικής αποκατάστασης. 

Από το 1932-33 αρχίζει πάλι η αύξηση των μαθητών μέχρι το 1938-39. Από το 1939-40 πάλι λιγοστεύουν οι μαθητές-προφανώς λόγω του πολέμου- κάτι που συμβαίνει μέχρι το 1942-43. 

Στη διάρκεια της ιταλικής κατοχής η Σχολή εξακολούθησε να λειτουργεί όπως πριν, αν και με άλλους καθηγητές. Τα αποτελέσματα που εκδόθηκαν αυτή την περίοδο ακυρώθηκαν το 1944. Με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας οι ανεξεταστέοι και οι στάσιμοι επανεξετάστηκαν και προήχθησαν.  

Τα χρόνια μετά το Β΄Π.Π. παρατηρούνται μικρές διακυμάνσεις στον αριθμό των φοιτώντων με λιγότερους μαθητές το 1944-45 (148) και περισσότερους το σχ. έτος 1960-61 (191). Από το 1961-62 η Εμπορική Σχολή παύει να υπάρχει μ’ αυτή τη μορφή και οι τελευταίοι αποφοιτήσαντες το σχολ. έτος 1963-64 ήταν 13.

 

Ηλικίες στην Α΄ τάξη  

 

Η σχολή (μέχρι το 1930) δεν ήταν αντίστοιχη σημερινού Γυμνασίου· ήταν επαγγελματική σχολή. Έτσι εξηγείται το ότι στην Α΄ τάξη υπήρχαν μαθητές από 12 μέχρι 16 αλλά και 18 και 20 ετών μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’50. Μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας (18-21) φοιτούν πριν το 1930. Είναι αγόρια και πολλά από αυτά εγκαταλείπουν. Στα επόμενα χρόνια υπάρχουν ελάχιστοι πάνω από 16 ετών 

 

Κερκυραίοι - μη Κερκυραίοι μαθητές 

 

Από τους μαθητές της σχολής ένα ποσοστό 15% δεν ήταν Κερκυραίοι. Οι περισσότεροι από τους μη Κερκυραίους ήταν Αλβανοί υπήκοοι, Ελληνικής καταγωγής και Χριστιανοί Ορθόδοξοι, όπως φαίνεται από τα Ενδεικτικά τους. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά ήταν οικότροφοι της Κερκυραϊκής σχολής και τους χορηγούσε υποτροφίες το Υπουργείο Εξωτερικών. 

 

Κοινωνική προέλευση

 

Οι μαθητές ήταν κυρίως παιδιά μεσαίας τάξης μέχρι το 1932, ενώ μετά το 1933 κυρίως παιδιά οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα. 

Η εκπαίδευση στη Σχολή -όπως και σε όλα τα σχολεία- μέχρι το 1964 δεν ήταν δωρεάν. Πολλοί μαθητές εγκατέλειπαν γιατί οι οικογένειες δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα δίδακτρα και τα τέλη για εγγραφή και για κάθε πιστοποιητικό που έπαιρναν. Στο Βιβλίο Γενικού Ελέγχου βρίσκουμε μαθητές που αποκλείστηκαν από τις εξετάσεις του Ιουνίου επειδή δεν είχαν πληρώσει την τελευταία δόση των διδάκτρων. 

Σημ.: Το παραπάνω άρθρο αποτελεί προδημοσίευση της ομότιτλης μελέτης που θα κυκλοφορήσει σε λίγες εβδομάδες.