Η τιμωρία της Γάζας

Συνέβη κάποια στιγμή τη δεκαετία του 1990, ύστερα από πολλά χρόνια επισκέψεων στη Γάζα. Στεκόμασταν εκεί οι τρεις μας: ο Παλαιστίνιος ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Μπάσεμ Εΐντ, ο λαμπρός και μόνιμος εικονολήπτης μου Μίκι Κράτσμαν κι εγώ – καθώς βγαίναμε από το φυλάκιο, που τότε, όπως και τώρα, έλεγχε την είσοδο και την έξοδο από τη Λωρίδα. Ήταν οι χαρούμενες μέρες του Όσλο, και εμείς (πόσο ανόητοι; πόσο εύπιστοι;) νομίζαμε ότι όλα είχαν τελειώσει, ότι η κατοχή είχε λήξει, ότι η Γάζα ήταν ελεύθερη.

Σε μια σπάνια και αξέχαστη στιγμή, στραφήκαμε όλοι μαζί, οι τρεις, και με μια χειρονομία βγαλμένη από τον κινηματογράφο, αποχαιρετίσαμε τη Γάζα. Αντίο, κατεχόμενη Γάζα! Δεν θα ξανασυναντηθούμε ποτέ σε κατάσταση κατοχής. Δεν θα ερχόμαστε πια να καταγράφουμε τα βάσανά σου, το μάταιο αιματοκύλισμα και την καταστροφή, τον εξευτελισμό, τη φτώχεια, τη στέρηση και το πένθος που ήταν η μοίρα σου επί τόσα χρόνια. Η Γάζα ακολουθεί έναν νέο δρόμο, σκεφτήκαμε, καθώς κατευθυνόμασταν προς το Τελ Αβίβ.

Η χειρονομία μας ήταν εσφαλμένη. Πολύ σύντομα επιστρέψαμε στη Γάζα, στις καθημερινές ιστορίες ζωής και θανάτου. Η κατοχή δεν τελείωσε. Αντιθέτως, είναι πιο σκληρή, εγκληματική και απάνθρωπη σήμερα παρά ποτέ. Δέκα χρόνια αργότερα, το 2005, όταν το Ισραήλ αποσύρθηκε από τη Γάζα, ήμασταν σοφότεροι: αυτή τη φορά ξέραμε πως η κατοχή απλώς άλλαξε μορφή. Ναι, η Γάζα ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη φυλακή στη γη, ένα φρικτό πείραμα πάνω σε ζωντανούς ανθρώπους.

Γάζα, αγαπημένη μου. Πάντα λάτρευα να έρχομαι εδώ – μια δήλωση που για τους περισσότερους Ισραηλινούς ακούγεται παρανοϊκή. Από εκείνον τον αποχαιρετισμό, έχω επιστρέψει δεκάδες φορές.

Κάποτε μας συνόδευσε ένας ρεπόρτερ του γαλλικού καναλιού TF1. Στη Ράφα, όπου μια παράλυτη Παλαιστίνια μητέρα έχασε το μοναδικό της παιδί από ισραηλινό πύραυλο, είπα στον Γάλλο συνάδελφο: «Αυτές είναι οι στιγμές που ντρέπομαι που είμαι Ισραηλινός. Ο φρικτός αυτός πύραυλος εκτοξεύτηκε και στο όνομά μου». Την επόμενη μέρα με πήρε τηλέφωνο: «Δεν θα μπορέσουμε να μεταδώσουμε το τελευταίο σου σχόλιο. Είναι υπερβολικό. Το κοινό μας μπορεί να προσβληθεί». Ένιωσα βαθιά θλίψη. Αυτό ακριβώς προσπαθούσα να προκαλέσω όλα αυτά τα χρόνια: αγανάκτηση για όσα κάνει το Ισραήλ σε ενάμισι εκατομμύριο (σ.τ.μ.: σήμερα δύο εκατομμύρια) απελπισμένους, δυστυχείς ανθρώπους που ζουν στη Λωρίδα.

Ο Νοέμβριος του 2006 ήταν η τελευταία φορά που βρεθήκαμε στη Γάζα. Πήγαμε στο Νηπιαγωγείο Ίντιρα Γκάντι, ένα ιδιωτικό ίδρυμα που διηύθυνε μια δασκάλα με το όνομα της Ινδής πολιτικού. Φτάσαμε στη διάρκεια της κηδείας της Νατζουά Χαλίφ, μιας εικοσάχρονης νηπιαγωγού που σκοτώθηκε από άλλον έναν ισραηλινό πύραυλο. Το σχολικό λεωφορείο είχε χτυπηθεί ενώ μετέφερε τα παιδιά σε αυτό το όμορφα φροντισμένο νηπιαγωγείο. Η Χαλίφ σκοτώθηκε μπροστά σε είκοσι μαθητές της. Αυτή είναι η αιματοβαμμένη ανάμνηση των παιδιών του Νηπιαγωγείου Ίντιρα Γκάντι, κι αυτή είναι η δική μου τελευταία μνήμη από τη Γάζα. Δεν μου επιτράπηκε να ξαναπάω. Τον Νοέμβριο του 2006 το Ισραήλ έκλεισε κάθε επικοινωνία με τη Λωρίδα.

Με συντετριμμένη καρδιά και μάτια πλημμυρισμένα παρακολούθησα τον τελευταίο πόλεμο από μακριά. Ονομάστηκε «Συμπαγές Μολύβι» από το Ισραήλ. Ήταν πόλεμος που δεν ήταν πόλεμος, στον οποίο το Ισραήλ δεν συνάντησε ουσιαστικά καμία αντίσταση, καμία αντεπίθεση άξια λόγου. Ήταν απλώς μια άγρια επιδρομή εναντίον του πιο αβοήθητου πληθυσμού στον κόσμο, αποκλεισμένου και φυλακισμένου, χωρίς να έχει πού να τρέξει. Λευκός φώσφορος που καίει σάρκες, βλήματα με καρφιά που σκορπίζουν τον θάνατο, επανδρωμένα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτόξευαν πυραύλους, δυσανάλογοι βομβαρδισμοί.

Μίλησα στο τηλέφωνο με φίλους εκεί και ένιωσα την καρδιά μου να σπάει. Πάνω από 1.300 νεκροί, περισσότερες από εκατό φορές σε σχέση με τις ισραηλινές απώλειες. Πάνω από 5.000 τραυματίες, 2.400 κτίρια κατεστραμμένα – ανάμεσά τους 30 τζαμιά, 121 εργοστάσια και εργαστήρια, και 29 εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τα σπίτια 350.000 κατοίκων υπέστησαν ζημιές, κάποια πέρα από κάθε αναγνώριση. Οι αριθμοί δεν αποδίδουν τις πραγματικές διαστάσεις της φρίκης. Και πάνω απ’ όλα υπήρχε το νέο δόγμα του IDF. Πλέον σχεδόν τα πάντα θεωρούνται θεμιτά.

Καθώς ο πόλεμος μαινόταν και οι βόμβες έπεφταν στη Γάζα, μια αντιπροσωπεία αρχηγών της Ε.Ε. ήρθε στην Ιερουσαλήμ για να ενισχύσει τον ισραηλινό πρωθυπουργό Εχούντ Ολμέρτ. Ήταν ένα απαίσιο θέαμα, μια ντροπιαστική παρέλαση της Νέας Ευρώπης. Κανείς τους δεν μπήκε στον κόπο να επισκεφθεί τη Γάζα, για να μάθει από πρώτο χέρι τι θηριωδίες είχε διαπράξει το Ισραήλ εκεί. Αυτή είναι η ίδια Ευρώπη που συνεχίζει να συμμετέχει στον αποκλεισμό της Γάζας και στο μποϊκοτάζ της κυβέρνησής της. Η μόνη περίπτωση που γνωρίζω όπου η διεθνής κοινότητα μποϊκοτάρει τον κατεχόμενο και όχι τον κατακτητή.

Θεωρώ τον εαυτό μου Ισραηλινό πατριώτη. Θέλω να είμαι περήφανος για τη χώρα μου, κάτι που έχει γίνει ολοένα και πιο δύσκολο για όσους Ισραηλινούς μοιράζονται τις πεποιθήσεις μου. Πιστεύω ότι μόνο όσοι μιλούν εναντίον της πολιτικής του Ισραήλ – που καταγγέλλουν την κατοχή, τον αποκλεισμό και τον πόλεμο – είναι οι αληθινοί φίλοι του έθνους.

Σ.τ.μ.: O ισραηλινός δημοσιογράφος Γεδεών Λεβί (φωτο), τιμηθείς χθες από τον Δήμο Αθηναίων, δήλωσε στο κατάμεστο Δημοτικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας»: «Αφιερώνω το βραβείο σε αυτούς που πραγματικά το αξίζουν: στους δημοσιογράφους της Γάζας. Είναι οι πιο θαρραλέοι δημοσιογράφοι στον κόσμο σήμερα.» Το κείμενο, εδώ, είναι η εισαγωγή του Γεδεών Λεβί στο βιβλίο του τού 2010, The Punishment of Gaza.