Κέρκυρα: Ένας σταυροδρόμι πολιτισμών με βλέμμα στον Κόσμο

ΚΕΡΚΥΡΑ. Η 21η Μαΐου δεν είναι απλώς μια ημερομηνία που καταγράφεται στη μνήμη του εθνικού ημερολογίου. Για την Κέρκυρα, η επέτειος της ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα λειτουργεί ως ένας ζωντανός υπενθυμιστής της φυσιογνωμίας της. Όχι μόνο ως ελληνικό νησί, αλλά ως σημείο γεωπολιτισμικής σύγκλισης, όπου η Ιστορία δεν είναι παρελθόν, αλλά διαρκές παρόν.

Η Κέρκυρα δεν γνώρισε ποτέ την οθωμανική κυριαρχία – και αυτό το «όχι» καθόρισε σε βάθος την εξέλιξή της. Αντίθετα, ενσωμάτωσε στον πολιτισμό της στοιχεία από τις βενετσιάνικες, γαλλικές, αγγλικές και ρωσοτουρκικές επιρροές, διαμορφώνοντας ένα ξεχωριστό μείγμα πολιτιστικής κληρονομιάς: οι στοές του Λιστόν, η φιλαρμονική παράδοση και το αστικό της ήθος δεν αποτελούν απλώς ιστορικές αναφορές, αλλά ζώσες εκφράσεις ταυτότητας.

Η γεωγραφική της θέση, στο σταυροδρόμι της Δύσης με τα Βαλκάνια, την καθιστούσε πάντα έναν ενεργό δέκτη πολιτισμικών και εμπορικών ανταλλαγών. Αυτή η διαρκής επαφή με τον έξω κόσμο καλλιέργησε μια βαθιά αίσθηση εξωστρέφειας, που σήμερα μεταφράζεται σε στρατηγικές συμμαχίες, διεθνείς σχέσεις και ένα δίκτυο αδελφοποιήσεων με πόλεις σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία.

Οι διεθνείς σχέσεις ως πολιτισμικός καθρέφτης

Πολλές από τις αδελφοποιήσεις της Κέρκυρας ξεκινούν από τη δεκαετία του ’80 – μια εποχή όπου η ιδέα της διαπολιτισμικής συνεργασίας δεν ήταν ακόμη mainstream. Από τη Ρόδο το 1984 και το Krusevac της Σερβίας το 1985, μέχρι το πρόσφατο άνοιγμα σε πόλεις της Κίνας όπως η Taian και η Jinan, διαγράφεται ένα διαχρονικό νήμα πολιτικής βούλησης για διεθνή παρουσία.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτών των δεσμών εξαρτάται από τη βιωσιμότητά τους. Πολλές συνεργασίες, όπως με το Brindisi ή τη Zemun, παραμένουν σήμερα ανενεργές, είτε λόγω έλλειψης πόρων είτε λόγω απουσίας πολιτικής βούλησης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αδελφοποίηση εκφυλίζεται σε σύμβολο χωρίς περιεχόμενο. Αντίθετα, οι ενεργές συνεργασίες –όπως με την Πάφο, τα Ιωάννινα, την Πάρμα ή το Meissen– αποδεικνύουν πως η πολιτιστική διπλωματία μπορεί να λειτουργήσει παραγωγικά σε τοπικό επίπεδο, μέσω κοινών δράσεων, φεστιβάλ, εκπαιδευτικών ανταλλαγών και επισκέψεων αντιπροσωπειών.

Μάλιστα, οι σχέσεις με πόλεις της Σερβίας (Βελιγράδι, Krusevac, ΝόβιΣαντ) και της Κύπρου (Πάφος, Αμμόχωστος, Ασσιά, Τρεμετουσιά) επιβεβαιώνουν έναν σταθερό βαλκανικό και ελληνοκυπριακό άξονα συνεργασίας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συνεργασίες παραμένουν μετέωρες λόγω θεσμικών εκκρεμοτήτων: συμφωνίες με το Bar του Μαυροβουνίου, ορισμένες πόλεις της Κίνας, ή την Αγία Πετρούπολη δεν έχουν επικυρωθεί ή προχωρήσει σε δεύτερο στάδιο. Η επανενεργοποίησή τους, με σαφή στόχευση σε τουρισμό, εκπαίδευση και πολιτισμό, θα μπορούσε να προσδώσει νέα ώθηση στην εξωτερική ταυτότητα του νησιού.

Δίκτυα πόλεων: Θεσμική αξιοποίηση της ταυτότητας

Η συμμετοχή της Κέρκυρας σε οργανωμένα δίκτυα όπως το «Δίκτυο Πάφου» (από το 1995) και το «Δίκτυο Πόλεων Ιωάννης Καποδίστριας» (από το 2007), ενισχύει τον θεσμικό χαρακτήρα των διεθνών της σχέσεων. Οι πρωτοβουλίες αυτές ξεπερνούν την εθιμοτυπία και αναδεικνύουν τον ρόλο της Κέρκυρας ως σημείο διαλόγου, μνήμης και συνεργασίας, αξιοποιώντας την ιστορική της θέση ως γενέτειρα του Καποδίστρια.

Ένα ανοιχτό νησί στον Κόσμο

Η εξωστρέφεια της Κέρκυρας δεν είναι καινούργιο φαινόμενο· είναι αναπόσπαστο στοιχείο της φυσιογνωμίας της. Στον εορτασμό της 21ης Μαΐου, το ζητούμενο δεν είναι μόνο η αναδρομή στην Ιστορία, αλλά η συνέχιση ενός προσανατολισμού προς τον κόσμο. Η Κέρκυρα δεν υπήρξε ποτέ απομονωμένη – και η πρόκληση σήμερα είναι να παραμείνει αυτό που πάντα ήταν: ένας τόπος ανοικτός, μια πύλη πολιτισμών, ένας ζωντανός κόμβος ευρωπαϊκής και διεθνούς σύνδεσης.

ΑΝΝΑ ΛΑΖΑΪ