Στη μνήμη του πρώην Αντιπρύτανη, συνθέτη και μουσικολόγου Χ. Ξανθουδάκη

Ήταν πραγματικά αιφνίδια η απώλεια του αγαπημένου μας Ομότιμου Καθηγητή, πρώην Αντιπρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου, συνθέτη και μουσικολόγου Χάρη Ξανθουδάκη και βαριά για όλους αυτούς που τον γνώρισαν και συναναστράφηκαν μαζί του.

Ο Χάρης Ξανθουδάκης υπήρξε συνθέτης, θεωρητικός και μουσικολόγος, ερευνητής και υπέρμαχος της έντεχνης νεοελληνικής μουσικής στη διαχρονία της. Ίδρυσε το Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής στο Τμήμα μας το οποίο έχει μέχρι σήμερα να επιδείξει σημαντικό έργο ως προς την προώθηση της νεοελληνικής μουσικής με εκδόσεις μουσικών παρτιτουρών, μονογραφιών και συλλογικών τόμων, εκδόσεις μουσικολογικών περιοδικών, διοργανώσεις συνεδρίων, σεμιναρίων, κοκ. Το τελευταίο επίτευγμα του Ξανθουδάκη, το οποίο είναι συλλογικό, είναι μία τρίτομη μουσικολογική μελέτη της ιστορίας της νεοελληνικής μουσικής. Πρόλαβε και είδε την έκδοση του πρώτου τόμου.

Υπήρξε υπέρμαχος της εξωστρέφειας, ανοίγοντας το τμήμα μας ‒και, ευρύτερα, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο ως Αντιπρύτανης‒ στην τοπική κοινωνία της Κέρκυρας και δημιουργώντας ισχυρούς δεσμούς με την πλούσια μουσική παράδοση του νησιού. Μέσα από συνεργασίες με πολιτιστικούς τοπικούς φορείς, οι οποίοι διατηρούνται ισχυροποιημένοι μέχρι σήμερα, αναδείχθηκε σε όλο της το εύρος, ερευνητικό και καλλιτεχνικό, η μουσική των Επτανήσων.

Ο Χάρης Ξανθουδάκης ήταν αυτός που έθεσε τα θεμέλια του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και με πολλούς κόπους και επιμονή έδωσε στο τμήμα μας τη φυσιογνωμία που το έκανε μοναδικό στον Ελληνικό χώρο. Σε αυτόν οφείλουμε τον ιδεώδη και μοναδικό συνδυασμού Πανεπιστημίου και Μουσικής Ακαδημίας του τμήματός μας καθώς συνέβαλε αποφασιστικά στην εισαγωγή των καλλιτεχνικών μουσικών αντικειμένων στο Πανεπιστήμιο, παράλληλα με την καλλιέργεια των μουσικών επιστημών. Έτσι, με δική του πρωτοβουλία το τμήμα μας ήταν το πρώτο τμήμα Μουσικών Σπουδών στην Ελλάδα που απέκτησε τρεις θεσμοθετημένες κατευθύνσεις (Μουσική Σύνθεση, Μουσική Εκτέλεση και Μουσικές Επιστήμες) οι οποίες συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν μέχρι σήμερα. Η δική του φιλοσοφία για τις μουσικές σπουδές θα ορίζει τις κατευθύνσεις του τμήματος μας για πολύ καιρό ακόμα.

Ο συνθέτης και μουσικολόγος Χάρης Ξανθουδάκης σπούδασε μουσική, φιλολογία, ιστορία της τέχνης και σημειολογία στην Αθήνα και το Παρίσι. Κατείχε πτυχίο ελληνικής και αγγλικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και μεταπτυχιακό μουσικής και αισθητικής των Μουσικών Τεχνών και διδακτορικό μουσικής του Πανεπιστημίου Pantheon-Sorbonne. Υπήρξε καθηγητής ανώτερων θεωρητικών και σύνθεσης του Τμήματος Μουσικών Σπουδών Ιονίου Πανεπιστημίου και αντιπρύτανης του ίδιου Πανεπιστημίου. Επίσης, ήταν μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανώτατων Μουσικών Σχολών (A.E.C.). Οι μουσικολογικές του μελέτες έχουν δημοσιευθεί στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά και ρωσικά.

Έχει συνθέσει πολλών ειδών έργα σε όλες σχεδόν τις μουσικές φόρμες: φωνητικά, για μεικτά μέσα, ορχηστρικά, μουσική δωματίου, ηλεκτρονική μουσική, χορωδιακά και μουσική για τον κινηματογράφο. Στη συνθετική του πορεία έχει υιοθετήσει ποικίλους τρόπους γραφής, ξεκινώντας με τον σειραϊσμό (Όργκανουμ, 1971) και την ηλεκτρονική μουσική (Σπουδές Ι και ΙΙ, 1972 και 1973), διευρύνοντας διαρκώς την τεχνική του με ψηφιακές μεθόδους (Waste Land, 1980 κ.α.) και την υιοθέτηση της «μεταμοντέρνας» αισθητικής (Παραλλαγές κοντσερτάντε, 1981). Σε μεταγενέστερα έργα του συνδυάζει τεχνική σειραϊσμού με ύφος ρομαντικό (Tango plus-minus, 1986), όπως και τονικό (Terra Dove, 1989), σε διαφορετικά επίπεδα διαδοχικών μετασχηματισμών, μεταμορφώσεων και αναδιορθώσεων των μοτίβων (Παλίμψηστο, 1987). Συνθέτης διεθνούς κύρους, έχει λάβει σημαντικές διακρίσεις, όπως αυτή στον διαγωνισμό σύνθεσης του Ελληνικού Συγκροτήματος Σύγχρονης Μουσικής (με το έργο Όργκανουμ). Οι συνθέσεις του, οι οποίες διακρίνονται για την ευφυία και ευρηματικότητά τους, έχουν παιχτεί επανειλημμένα σε πολλά διεθνή Φεστιβάλ και Ραδιοφωνίες.

Ο Χάρης Ξανθουδάκης ήταν ένας εξαιρετικά καλλιεργημένος, πολυδιάστατος, με παιδεία, και με ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ άνθρωπος, ο οποίος με αποφασιστικό και έντονο τρόπο σημάδεψε όχι μόνο το μουσικό τοπίο της χώρας μας αλλά και τις δικές μας συμμετοχές σε αυτό. Γι αυτό τον αποχαιρετούμε με απέραντη θλίψη αναγνωρίζοντας το βάθος της απώλειας στο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών και, πάνω από όλα, στις καρδιές μας.

Εκ μέρους του Τμήματος Μουσικών Σπουδών,

Η Πρόεδρος, Καθηγήτρια Αναστασία Σιώψη