Σ. Τριανταφύλλου: Τα ΜΜΕ της περιφέρειας θεωρούνται από τα πιο αξιόπιστα μέσα
Σωτήρης Τριανταφύλλου
08 Ιουνίου 2023
/ 10:22
Η «Ενημέρωση» και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο συνδιοργανώνουν την παρουσίαση του βιβλίου του Πρόεδρου της ΠΟΕΣΥ Σωτήρη Τριανταφύλλου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την συμπλήρωση των 40 χρόνων από την έκδοση του πρώτου φύλλου της εφημερίδας.
ΚΕΡΚΥΡΑ. Η αλλαγή που έχει σημειωθεί στη δημοσιογραφία και την εργασία των δημοσιογράφων στην ψηφιακή εποχή περιγράφεται στο βιβλίο «Τα ΜΜΕ και η δημοσιογραφία σε μετάβαση. Οι μεταβαλλόμενες συνθήκες εργασίας των δημοσιογράφων στην ψηφιακή εποχή» του δημοσιογράφου, Προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ) και μέλους του ΠΣΑΤ, Σωτήρη Τριανταφύλλου.
Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψή του στην Κέρκυρα για την παρουσίαση του βιβλίου του, το Σάββατο 10 Ιουνίου στις 8 μ.μ. στο ιστορικό κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την συμπλήρωση των 40 χρόνων από τη έκδοση του πρώτου φύλλου της εφημερίδας «Ενημέρωση» μιλήσαμε μαζί του για το νέο τοπίο που διαμορφώνεται από τις δυνατότητες της τεχνολογίας, τις επιπτώσεις των αλλαγών για τους δημοσιογράφους που εργάζονται στην Περιφέρεια αλλά και τους κινδύνους που επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη για την διατήρηση των θέσεων εργασίας.
Το βιβλίο σας περιγράφει την αλλαγή που έχει σημειωθεί στη δημοσιογραφία και την εργασία των δημοσιογράφων στην ψηφιακή εποχή. Τελικά οι δυνατότητες της τεχνολογίας λειτουργούν προς όφελος των δημοσιογράφων ή μετατρέπονται σε παγίδα στην άσκηση του έργου τους;
Και τα δυο, ανάλογα πως χρησιμοποιείς την τεχνολογία κάθε φορά και ανάλογα πως υιοθετείς τις εξελίξεις. Λειτουργούν και σε όφελος των δημοσιογράφων, διευκολύνουν κατά πολύ την εργασία μας, μας έχουν δώσει νέα εργαλεία αλλά από την άλλη πλευρά έχουν δημιουργήσει και ζητήματα, τα οποία έχουν αλλάξει εντελώς τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε. Έχουν αλλάξει αυτό που λέμε, το περιεχόμενο της εργασίας μας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή και στις εργασιακές σχέσεις των δημοσιογράφων προς το χειρότερο, προς πιο ευέλικτες μορφές.
Πώς αποκωδικοποιούνται οι επιπτώσεις των αλλαγών και του νέου επικοινωνιακού τοπίου για τους δημοσιογράφους που απασχολούνται στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης σε σχέση με αυτούς που εργάζονται στα κεντρικά ΜΜΕ;
Με τους δημοσιογράφους της Περιφέρειας η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια απόσταση σε σχέση με τους δημοσιογράφους των κεντρικών μέσων. Μισθολογική κυρίως απόσταση. Οι αλλαγές επηρεάζουν το ίδιο και τους δημοσιογράφους των κεντρικών μέσων.
Η διαφορά είναι κυρίως στα μισθολογικά τους ζητήματα. Οι διαφορές έχουν να κάνουν με τα ΜΜΕ. Είναι άλλα τα ΜΜΕ της Περιφέρειας, άλλα τα κεντρικά ΜΜΕ, έχουν άλλα έσοδα. Οι αλλαγές όμως επηρεάζουν το ίδιο τους δημοσιογράφους της Περιφέρειας. Απλά υπάρχει ένα άνοιγμα στην ψαλίδα των οικονομικών αποδοχών τους σε σχέση με των μεγάλων κεντρικών μέσων, όπως διαπιστώνεται και στην έρευνα του διδακτορικού μου. Έχουν πάρει μέρος σε αυτή 307 δημοσιογράφοι, μέλη των Ενώσεων που ήταν εργαζόμενοι την περίοδο της έρευνας, αρκετοί εξ αυτών είναι από μέσα της Περιφέρειας.
Προκύπτει κυρίως ότι οι χειρότερες συνθήκες εργασίες και οι πιο χαμηλοί μισθοί είναι στα site και οι πιο καλά αμειβόμενοι δημοσιογράφοι είναι στην τηλεόραση. Αυτό φαίνεται μέσα από την έρευνα και την επεξεργασία των στοιχείων που έγινε στη συνέχεια.
Πώς μπορεί να διαμορφωθεί ένα πιο ευνοϊκό εργασιακό περιβάλλον για τους δημοσιογράφους της Περιφέρειας; Τι είδους πολιτικές χρειάζεται να παρθούν;
Κάθε φορά έχει να κάνει με το γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο δρουν και υπάρχουν τα μέσα ενημέρωσης και οι εργοδότες τους. Υπάρχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που πρέπει να το δούμε στις επιχειρήσεις των μέσων ενημέρωσης στην Περιφέρεια. Δεν είναι ίδιες με της Αθήνας, έχουν ένα ιδιαίτερο ποιοτικό χαρακτηριστικό όσον αφορά την ιδιοκτησία τους. Οι ιδιοκτήτες τους κατά κύριο λόγο είναι παραδοσιακοί εκδότες ή οικογενειακές επιχειρήσεις που σημαίνει ότι δεν έχουν την οικονομική επιφάνεια των ιδιοκτητών της Αθήνας. Δεν έχουν τις δυνατότητες των ΜΜΕ της Αθήνας , όμως θεωρώ ότι αυτό συν την σύνδεση των περιφερειακών μέσων με την τοπική κοινωνία ίσως είναι ένας από τους λόγους που τα μέσα της Περιφέρειας θεωρούνται από τα πιο αξιόπιστα μέσα. Το να έρθουν μέσα της Περιφέρειας στο ίδιο επίπεδο από πλευράς εσόδων με τα μέσα της Αθήνας έχει να κάνει και με το κοινό που απευθύνονται. Ένας ιδιωτικός σταθμός της Περιφέρειας δεν έχει άδεια πανελλαδικής εμβέλειας αρά δεν είναι το ίδιο πράγμα, το κοινό είναι περιορισμένο.
Μια περιφερειακή εφημερίδα είναι προφανές ότι δεν απευθύνεται στο ίδιο κοινό, γι’ αυτό και είναι χαμηλότερα τα κόστη και οι μισθοί συνήθως. Υπάρχουν όμως και μεγάλα περιφερειακά μέσα, τηλεοπτικοί σταθμοί και εφημερίδες που είναι στο επίπεδο των Αθηνών. Το τι μπορεί να γίνει όμως δεν μπορώ να το απαντήσω, εξαρτάται πάντα από τους νόμους της αγοράς. Πόσο καλά θα πάει ένα μέσο και πόσο επιτυχημένο θα είναι.
Οι νέες μορφές εργασίας, όπως επισημαίνεται στο βιβλίο σας θέλουν τον δημοσιογράφο πολυεργαλείο. Με ποιον τρόπο απειλούν το επάγγελμα;
Ο δημοσιογράφος δεν κάνει μόνο αυτό που έκανε παλιά, δηλαδή να γράφει. Ο δημοσιογράφος κάνει πλέον πάρα πολλά πράγματα. Γράφει, μοντάρει, ενδεχομένως φωτογραφίζει, ανεβάζει βίντεο, μοντάρει. Μπορεί ο δημοσιογράφος κάποιες φορές με την αλλαγή στο περιεχόμενο εργασίας να μην είναι τώρα πια μέρος της εκδοτικής διαδικασίας. Να μπορεί αυτά τα πράγματα να τα κάνει κάποιος άλλος και απλά να γίνεται μια αντιγραφή κειμένων ή παραγωγή κειμένων από αλγόριθμο και να καταργούνται θέσεις εργασίας δηλαδή. Αυτή είναι η απειλή της τεχνολογίας. Μια από τις απειλές.
Τώρα η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζει μια πολύ μεγάλη ανάπτυξη και αύξηση. Υπάρχουν μέχρι και παρουσιαστές δελτίων ειδήσεων και στην Ελλάδα προσφάτως. Η πρώτη ίσως εμφάνιση παρουσιαστή δελτίου ειδήσεων ρομπότ είναι το 2018 στην Κίνα, στο Κινεζικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Και στην Ελλάδα όμως έχει επεκταθεί και από την κρατική τηλεόραση και από ιστοσελίδες στην Ελλάδα υπάρχει δελτίο ειδήσεων τεχνητής νοημοσύνης. Έχει μπει για τα καλά στην Ελλάδα.
Απειλείται το επάγγελμα του δημοσιογράφου;
Βεβαίως και απειλείται όπως και οι εργασιακές σχέσεις γενικότερα. Υπάρχουν μεγάλοι κίνδυνοι. Εδώ είναι που πρέπει να δούμε πως πρέπει να υιοθετηθούν οι αλλαγές να μην είναι σε βάρος των δημοσιογράφων της ενημέρωσης, γιατί υπάρχουν και ζητήματα ενημέρωσης. Τι είδους περιεχόμενο παράγει μια μηχανή, ένα ρομπότ σε σχέση με τον άνθρωπο, υπάρχουν και τέτοια ζητήματα. Πόσο αξιόπιστο είναι το περιεχόμενο . Από την άλλη βεβαίως μια μηχανή λύνει κάποια θέματα που έκανε παλιότερα ο άνθρωπος, και μας βγάζει από την δύσκολη θέση όπως κάποια γραφικά, κάποιους πίνακες που τα κάνει μια μηχανή. Απαιτείται προσοχή.
Σημείωση: Το βιβλίο του κ. Τριανταφύλλου, αποτελεί πανεπιστημιακό σύγγραμμα, και διδάσκεται για δεύτερη χρονιά στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου στο Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού που εδρεύει στη Σπάρτη.
ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΖΔΡΙΓΙΑΝΝΗ
Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψή του στην Κέρκυρα για την παρουσίαση του βιβλίου του, το Σάββατο 10 Ιουνίου στις 8 μ.μ. στο ιστορικό κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την συμπλήρωση των 40 χρόνων από τη έκδοση του πρώτου φύλλου της εφημερίδας «Ενημέρωση» μιλήσαμε μαζί του για το νέο τοπίο που διαμορφώνεται από τις δυνατότητες της τεχνολογίας, τις επιπτώσεις των αλλαγών για τους δημοσιογράφους που εργάζονται στην Περιφέρεια αλλά και τους κινδύνους που επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη για την διατήρηση των θέσεων εργασίας.
Το βιβλίο σας περιγράφει την αλλαγή που έχει σημειωθεί στη δημοσιογραφία και την εργασία των δημοσιογράφων στην ψηφιακή εποχή. Τελικά οι δυνατότητες της τεχνολογίας λειτουργούν προς όφελος των δημοσιογράφων ή μετατρέπονται σε παγίδα στην άσκηση του έργου τους;
Και τα δυο, ανάλογα πως χρησιμοποιείς την τεχνολογία κάθε φορά και ανάλογα πως υιοθετείς τις εξελίξεις. Λειτουργούν και σε όφελος των δημοσιογράφων, διευκολύνουν κατά πολύ την εργασία μας, μας έχουν δώσει νέα εργαλεία αλλά από την άλλη πλευρά έχουν δημιουργήσει και ζητήματα, τα οποία έχουν αλλάξει εντελώς τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε. Έχουν αλλάξει αυτό που λέμε, το περιεχόμενο της εργασίας μας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή και στις εργασιακές σχέσεις των δημοσιογράφων προς το χειρότερο, προς πιο ευέλικτες μορφές.
Πώς αποκωδικοποιούνται οι επιπτώσεις των αλλαγών και του νέου επικοινωνιακού τοπίου για τους δημοσιογράφους που απασχολούνται στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης σε σχέση με αυτούς που εργάζονται στα κεντρικά ΜΜΕ;
Με τους δημοσιογράφους της Περιφέρειας η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια απόσταση σε σχέση με τους δημοσιογράφους των κεντρικών μέσων. Μισθολογική κυρίως απόσταση. Οι αλλαγές επηρεάζουν το ίδιο και τους δημοσιογράφους των κεντρικών μέσων.
Η διαφορά είναι κυρίως στα μισθολογικά τους ζητήματα. Οι διαφορές έχουν να κάνουν με τα ΜΜΕ. Είναι άλλα τα ΜΜΕ της Περιφέρειας, άλλα τα κεντρικά ΜΜΕ, έχουν άλλα έσοδα. Οι αλλαγές όμως επηρεάζουν το ίδιο τους δημοσιογράφους της Περιφέρειας. Απλά υπάρχει ένα άνοιγμα στην ψαλίδα των οικονομικών αποδοχών τους σε σχέση με των μεγάλων κεντρικών μέσων, όπως διαπιστώνεται και στην έρευνα του διδακτορικού μου. Έχουν πάρει μέρος σε αυτή 307 δημοσιογράφοι, μέλη των Ενώσεων που ήταν εργαζόμενοι την περίοδο της έρευνας, αρκετοί εξ αυτών είναι από μέσα της Περιφέρειας.
Προκύπτει κυρίως ότι οι χειρότερες συνθήκες εργασίες και οι πιο χαμηλοί μισθοί είναι στα site και οι πιο καλά αμειβόμενοι δημοσιογράφοι είναι στην τηλεόραση. Αυτό φαίνεται μέσα από την έρευνα και την επεξεργασία των στοιχείων που έγινε στη συνέχεια.
Πώς μπορεί να διαμορφωθεί ένα πιο ευνοϊκό εργασιακό περιβάλλον για τους δημοσιογράφους της Περιφέρειας; Τι είδους πολιτικές χρειάζεται να παρθούν;
Κάθε φορά έχει να κάνει με το γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο δρουν και υπάρχουν τα μέσα ενημέρωσης και οι εργοδότες τους. Υπάρχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που πρέπει να το δούμε στις επιχειρήσεις των μέσων ενημέρωσης στην Περιφέρεια. Δεν είναι ίδιες με της Αθήνας, έχουν ένα ιδιαίτερο ποιοτικό χαρακτηριστικό όσον αφορά την ιδιοκτησία τους. Οι ιδιοκτήτες τους κατά κύριο λόγο είναι παραδοσιακοί εκδότες ή οικογενειακές επιχειρήσεις που σημαίνει ότι δεν έχουν την οικονομική επιφάνεια των ιδιοκτητών της Αθήνας. Δεν έχουν τις δυνατότητες των ΜΜΕ της Αθήνας , όμως θεωρώ ότι αυτό συν την σύνδεση των περιφερειακών μέσων με την τοπική κοινωνία ίσως είναι ένας από τους λόγους που τα μέσα της Περιφέρειας θεωρούνται από τα πιο αξιόπιστα μέσα. Το να έρθουν μέσα της Περιφέρειας στο ίδιο επίπεδο από πλευράς εσόδων με τα μέσα της Αθήνας έχει να κάνει και με το κοινό που απευθύνονται. Ένας ιδιωτικός σταθμός της Περιφέρειας δεν έχει άδεια πανελλαδικής εμβέλειας αρά δεν είναι το ίδιο πράγμα, το κοινό είναι περιορισμένο.
Μια περιφερειακή εφημερίδα είναι προφανές ότι δεν απευθύνεται στο ίδιο κοινό, γι’ αυτό και είναι χαμηλότερα τα κόστη και οι μισθοί συνήθως. Υπάρχουν όμως και μεγάλα περιφερειακά μέσα, τηλεοπτικοί σταθμοί και εφημερίδες που είναι στο επίπεδο των Αθηνών. Το τι μπορεί να γίνει όμως δεν μπορώ να το απαντήσω, εξαρτάται πάντα από τους νόμους της αγοράς. Πόσο καλά θα πάει ένα μέσο και πόσο επιτυχημένο θα είναι.
Οι νέες μορφές εργασίας, όπως επισημαίνεται στο βιβλίο σας θέλουν τον δημοσιογράφο πολυεργαλείο. Με ποιον τρόπο απειλούν το επάγγελμα;
Ο δημοσιογράφος δεν κάνει μόνο αυτό που έκανε παλιά, δηλαδή να γράφει. Ο δημοσιογράφος κάνει πλέον πάρα πολλά πράγματα. Γράφει, μοντάρει, ενδεχομένως φωτογραφίζει, ανεβάζει βίντεο, μοντάρει. Μπορεί ο δημοσιογράφος κάποιες φορές με την αλλαγή στο περιεχόμενο εργασίας να μην είναι τώρα πια μέρος της εκδοτικής διαδικασίας. Να μπορεί αυτά τα πράγματα να τα κάνει κάποιος άλλος και απλά να γίνεται μια αντιγραφή κειμένων ή παραγωγή κειμένων από αλγόριθμο και να καταργούνται θέσεις εργασίας δηλαδή. Αυτή είναι η απειλή της τεχνολογίας. Μια από τις απειλές.
Τώρα η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζει μια πολύ μεγάλη ανάπτυξη και αύξηση. Υπάρχουν μέχρι και παρουσιαστές δελτίων ειδήσεων και στην Ελλάδα προσφάτως. Η πρώτη ίσως εμφάνιση παρουσιαστή δελτίου ειδήσεων ρομπότ είναι το 2018 στην Κίνα, στο Κινεζικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Και στην Ελλάδα όμως έχει επεκταθεί και από την κρατική τηλεόραση και από ιστοσελίδες στην Ελλάδα υπάρχει δελτίο ειδήσεων τεχνητής νοημοσύνης. Έχει μπει για τα καλά στην Ελλάδα.
Απειλείται το επάγγελμα του δημοσιογράφου;
Βεβαίως και απειλείται όπως και οι εργασιακές σχέσεις γενικότερα. Υπάρχουν μεγάλοι κίνδυνοι. Εδώ είναι που πρέπει να δούμε πως πρέπει να υιοθετηθούν οι αλλαγές να μην είναι σε βάρος των δημοσιογράφων της ενημέρωσης, γιατί υπάρχουν και ζητήματα ενημέρωσης. Τι είδους περιεχόμενο παράγει μια μηχανή, ένα ρομπότ σε σχέση με τον άνθρωπο, υπάρχουν και τέτοια ζητήματα. Πόσο αξιόπιστο είναι το περιεχόμενο . Από την άλλη βεβαίως μια μηχανή λύνει κάποια θέματα που έκανε παλιότερα ο άνθρωπος, και μας βγάζει από την δύσκολη θέση όπως κάποια γραφικά, κάποιους πίνακες που τα κάνει μια μηχανή. Απαιτείται προσοχή.
Σημείωση: Το βιβλίο του κ. Τριανταφύλλου, αποτελεί πανεπιστημιακό σύγγραμμα, και διδάσκεται για δεύτερη χρονιά στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου στο Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού που εδρεύει στη Σπάρτη.
ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΖΔΡΙΓΙΑΝΝΗ
