Μπλε Καβούρι: Νοστιμιά για εμάς, για τα ψαράκια μπελάς
Corfu Food & Wine Festival
17 Δεκεμβρίου 2021
/ 17:42
ΚΕΡΚΥΡΑ. Το μεσημέρι της Κυριακής 19 Δεκεμβρίου 2021 η Κέρκυρα δοκιμάζει το μπλε καβούρι.
Πρόκειται για μια χειμερινή πρωτοβουλία ενημέρωσης από το Corfu Food & Wine Festival σε συνεργασία με τον οργανισμό Ionian Inspires, τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Κέρκυρας, την Ένωση Εστίασης Κέρκυρας, το ΙΕΚ Τουρισμού, με την υποστήριξη του Starz Catering, της Γογγάκης ΑΕΒΕ, της Δημοτικής Επιχείρησης Ιχθυοκαλλιέργειας Νότιας Κέρκυρας "Λίμνη Κορισσίων" και των Ψαράδων της Λίμνης Αντινιώτη.
Πιο συγκεκριμένα, τρια εστιατόρια της πόλης (Ρεξ, Πέργολα, Χαγιάτι) θα μαγειρέψουν και θα προσφέρουν δωρεάν στους πελάτες τους, εκδοχές του μπλε καβουριού σύμφωνα με τις εμπνεύσεις του κάθε μάγειρα.
Στόχος των εκδηλώσεων είναι η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για την εγκατάσταση ξενικών ειδών στις θάλασσες μας, τις επιπτώσεις που επιφέρουν στην τοπική οικονομία, στον τουρισμό και στην ανθρώπινη υγεία.
Μη σας Ξενίζει
Στη Μεσόγειο εντοπίζονται σήμερα περίπου 1.000 θαλάσσια ξενικά είδη εκ των οποίων περισσότερα από 300 έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα. Προερχόμενα κυρίως από την Ερυθρά Θάλασσα, εισχώρησαν και “εγκλωβίστηκαν” στη Μεσόγειο μέσω του Σουέζ. Από αυτά αρκετά θεωρούνται χωροκατακτητικά (εισβολικά) και προκαλούν σημαντικά οικολογικά προβλήματα, όπως ο εκτοπισμός αυτόχθονων ειδών, η απώλεια γονότυπων, η αλλαγή της δομής των αυτόχθονων κοινοτήτων, η αλλαγή των τροφικών πλεγμάτων κλπ. Είναι ψάρια που δεν έχουν θηρευτές, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα εξαφανίζοντας τα πάντα γύρω τους.
Η εισβολή ξενικών ειδών θεωρείται παγκοσμίως μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τα τοπικά θαλάσσια οικοσυστήματα όπως είναι η υπεραλίευση και η κλιματική αλλαγή. Αλλωστε πολύ συχνά οι λόγοι της “μετανάστευσης” των ειδών είναι η αλλαγή της θερμοκρασίας των υδάτων.
Παράλληλα, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία, καθώς επηρεάζουν σημαντικές δραστηριότητες όπως η αλιεία κι ο τουρισμός. Η Ε.Ε. έχει υπολογίσει το οικονομικό αποτύπωμα των εισβολικών ειδών στα 12 δισ. ευρώ ετησίως.
Επιπλέον, ορισμένα είδη όπως ο Λαγοκέφαλος (Lagocephalus sceleratus) είναι τοξικά και η κατανάλωση τους μπορεί να επιφέρει μέχρι και θάνατο ενώ άλλα όπως το Λεονταρόψαρο (Pterois spp.) είναι δηλητηριώδη και η επαφή με τον άνθρωπο μπορεί να είναι πολύ επώδυνη έως και θανατηφόρα.
Το ξενικό είδος Callinectes sapidus, γνωστό ως Μπλε Καβούρι προέρχεται από τις ανατολικές ακτές της Αμερικανικής ηπείρου και στις αρχές του 20ου αιώνα διέσχισε τον Ατλαντικό ωκεανό και εμφανίστηκε στις ακτές της Γαλλίας πιθανότατα μέσω απόρριψης ερματικών υδάτων από πλοία. Έκτοτε, το είδος αύξησε εκθετικά τις περιοχές εμφάνισης και τους πληθυσμούς του εισβάλοντας στη Μεσόγειο και φτάνοντας μέχρι το Αιγαίο Πέλαγος μέσα σε μόλις 30 χρόνια.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα το είδος έχει καταγραφεί και στις λιμνοθάλασσες Αντινιώτη και Κορρισίων αλλά και πολλές περιοχές της Δυτικής Ελλάδας. Συναντάται κυρίως σε αλμυρά και υφάλμυρα περιβάλλοντα κοντά στις ακτές (λιμνοθάλασσες, εκβολές, κόλποι κ.α.) όπου υπάρχει αφθονία τροφής και προστασία από θηρευτές.
Το Ξένο είναι πιο Νόστιμο
Ο πιο έξυπνος τρόπος μετριασμού των πληθυσμών των ξενικών ειδών είναι η προώθηση της κατανάλωσής τους. Κάποια από αυτά όπως για παράδειγμα ο μπλε κάβουρας και το λεοντόψαρο είναι πάρα πολύ νόστιμα. Γιατί να μη γίνει μόδα η κατανάλωσή τους; Πιο όμορφη είναι η πεσκανδρίτσα που εξελίχθηκε σε γκουρμέ λιχουδιά;
Προτείνουμε μια πρακτική εwin win διότι και οι ψαράδες θα μπορούν να αξιοποιούν αυτά τα ψάρια όταν τα βρίσκουν στα δίχτυα τους, σταματώντας ενδεχομένως να κυνηγούν απειλούμενα είδη, και θα μετριάσουμε τον πληθυσμό τους στις θάλασσές μας και θα έχουμε ψάρι στο πιάτο μας.
Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο μελετά τα Ξενικά Είδη
Το Τμήμα Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου έχει αναπτύξει ένα καινοτόμο εργαλείο λήψης απόφασης για την βέλτιστη διαχείριση των πληθυσμών του Μπλε Καβουριού από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή/και για την χρήση από αρμόδιους ερευνητές. Ειδικότερα, το Εργαστήριο Υπολογιστικής Μοντελοποίησης, δημιούργησε ένα λογισμικό στοχαστικής προσομοίωσης για την εξέλιξη του πληθυσμού του Μπλε Καβουριού (εφαρμογή στη λιμνοθάλασσα Αντινιώτη).
Το λογισμικό αποσκοπεί στον έμμεσο προσδιορισμό του ετήσιου πληθυσμού Μπλε Καβουριών καθώς και την πρόβλεψη της εξέλιξης του πληθυσμού αυτού σε οικοσυστήματα (λιμνοθάλασσες, κόλποι, κ.α.) της περιοχής των Ιονίων Νήσων στη Δυτική Ελλάδα.
Επίσης, έχουν γίνει δειγματοληψίες πεδίου με παγίδες καβουριών και με δίχτυ ζωοπλαγκτού για την εκτίμηση του αριθμού των Μπλε Καβουριών και των νεαρών ατόμων Μπλε Καβουριών (μέγεθος <1mm) στη λιμνοθάλασσα Αντινιώτη αντίστοιχα, όπως και για την επαλήθευση των αποτελεσμάτων του μοντέλου προσομοίωσης.
Πιο συγκεκριμένα, τρια εστιατόρια της πόλης (Ρεξ, Πέργολα, Χαγιάτι) θα μαγειρέψουν και θα προσφέρουν δωρεάν στους πελάτες τους, εκδοχές του μπλε καβουριού σύμφωνα με τις εμπνεύσεις του κάθε μάγειρα.
Στόχος των εκδηλώσεων είναι η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για την εγκατάσταση ξενικών ειδών στις θάλασσες μας, τις επιπτώσεις που επιφέρουν στην τοπική οικονομία, στον τουρισμό και στην ανθρώπινη υγεία.
Μη σας Ξενίζει
Στη Μεσόγειο εντοπίζονται σήμερα περίπου 1.000 θαλάσσια ξενικά είδη εκ των οποίων περισσότερα από 300 έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα. Προερχόμενα κυρίως από την Ερυθρά Θάλασσα, εισχώρησαν και “εγκλωβίστηκαν” στη Μεσόγειο μέσω του Σουέζ. Από αυτά αρκετά θεωρούνται χωροκατακτητικά (εισβολικά) και προκαλούν σημαντικά οικολογικά προβλήματα, όπως ο εκτοπισμός αυτόχθονων ειδών, η απώλεια γονότυπων, η αλλαγή της δομής των αυτόχθονων κοινοτήτων, η αλλαγή των τροφικών πλεγμάτων κλπ. Είναι ψάρια που δεν έχουν θηρευτές, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα εξαφανίζοντας τα πάντα γύρω τους.
Η εισβολή ξενικών ειδών θεωρείται παγκοσμίως μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τα τοπικά θαλάσσια οικοσυστήματα όπως είναι η υπεραλίευση και η κλιματική αλλαγή. Αλλωστε πολύ συχνά οι λόγοι της “μετανάστευσης” των ειδών είναι η αλλαγή της θερμοκρασίας των υδάτων.
Παράλληλα, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία, καθώς επηρεάζουν σημαντικές δραστηριότητες όπως η αλιεία κι ο τουρισμός. Η Ε.Ε. έχει υπολογίσει το οικονομικό αποτύπωμα των εισβολικών ειδών στα 12 δισ. ευρώ ετησίως.
Επιπλέον, ορισμένα είδη όπως ο Λαγοκέφαλος (Lagocephalus sceleratus) είναι τοξικά και η κατανάλωση τους μπορεί να επιφέρει μέχρι και θάνατο ενώ άλλα όπως το Λεονταρόψαρο (Pterois spp.) είναι δηλητηριώδη και η επαφή με τον άνθρωπο μπορεί να είναι πολύ επώδυνη έως και θανατηφόρα.
Το ξενικό είδος Callinectes sapidus, γνωστό ως Μπλε Καβούρι προέρχεται από τις ανατολικές ακτές της Αμερικανικής ηπείρου και στις αρχές του 20ου αιώνα διέσχισε τον Ατλαντικό ωκεανό και εμφανίστηκε στις ακτές της Γαλλίας πιθανότατα μέσω απόρριψης ερματικών υδάτων από πλοία. Έκτοτε, το είδος αύξησε εκθετικά τις περιοχές εμφάνισης και τους πληθυσμούς του εισβάλοντας στη Μεσόγειο και φτάνοντας μέχρι το Αιγαίο Πέλαγος μέσα σε μόλις 30 χρόνια.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα το είδος έχει καταγραφεί και στις λιμνοθάλασσες Αντινιώτη και Κορρισίων αλλά και πολλές περιοχές της Δυτικής Ελλάδας. Συναντάται κυρίως σε αλμυρά και υφάλμυρα περιβάλλοντα κοντά στις ακτές (λιμνοθάλασσες, εκβολές, κόλποι κ.α.) όπου υπάρχει αφθονία τροφής και προστασία από θηρευτές.
Το Ξένο είναι πιο Νόστιμο
Ο πιο έξυπνος τρόπος μετριασμού των πληθυσμών των ξενικών ειδών είναι η προώθηση της κατανάλωσής τους. Κάποια από αυτά όπως για παράδειγμα ο μπλε κάβουρας και το λεοντόψαρο είναι πάρα πολύ νόστιμα. Γιατί να μη γίνει μόδα η κατανάλωσή τους; Πιο όμορφη είναι η πεσκανδρίτσα που εξελίχθηκε σε γκουρμέ λιχουδιά;
Προτείνουμε μια πρακτική εwin win διότι και οι ψαράδες θα μπορούν να αξιοποιούν αυτά τα ψάρια όταν τα βρίσκουν στα δίχτυα τους, σταματώντας ενδεχομένως να κυνηγούν απειλούμενα είδη, και θα μετριάσουμε τον πληθυσμό τους στις θάλασσές μας και θα έχουμε ψάρι στο πιάτο μας.
Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο μελετά τα Ξενικά Είδη
Το Τμήμα Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου έχει αναπτύξει ένα καινοτόμο εργαλείο λήψης απόφασης για την βέλτιστη διαχείριση των πληθυσμών του Μπλε Καβουριού από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή/και για την χρήση από αρμόδιους ερευνητές. Ειδικότερα, το Εργαστήριο Υπολογιστικής Μοντελοποίησης, δημιούργησε ένα λογισμικό στοχαστικής προσομοίωσης για την εξέλιξη του πληθυσμού του Μπλε Καβουριού (εφαρμογή στη λιμνοθάλασσα Αντινιώτη).
Το λογισμικό αποσκοπεί στον έμμεσο προσδιορισμό του ετήσιου πληθυσμού Μπλε Καβουριών καθώς και την πρόβλεψη της εξέλιξης του πληθυσμού αυτού σε οικοσυστήματα (λιμνοθάλασσες, κόλποι, κ.α.) της περιοχής των Ιονίων Νήσων στη Δυτική Ελλάδα.
Επίσης, έχουν γίνει δειγματοληψίες πεδίου με παγίδες καβουριών και με δίχτυ ζωοπλαγκτού για την εκτίμηση του αριθμού των Μπλε Καβουριών και των νεαρών ατόμων Μπλε Καβουριών (μέγεθος <1mm) στη λιμνοθάλασσα Αντινιώτη αντίστοιχα, όπως και για την επαλήθευση των αποτελεσμάτων του μοντέλου προσομοίωσης.
