25 Νοεμβρίου: Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών
ΔΗΜΟΠ
22 Nov 2021
/ 16:05
Η έμφυλη βία είναι ένα καθημερινό, παγκόσμιο φαινόμενο, που πλήττει στη συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες και νεαρά κορίτσια
ΚΕΡΚΥΡΑ. Τον Δεκέμβριο του 1991 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε να ανακηρύξει την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών, με σκοπό να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση.
Όμως η συγκεκριμένη ημέρα είχε ήδη καθιερωθεί δέκα χρόνια πριν, όταν γυναικείες οργανώσεις θέλησαν να τιμήσουν τη μνήμη των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από τη Δομινικανή Δημοκρατία, που βασανίστηκαν, ξυλοκοπήθηκαν και στραγγαλίστηκαν μέχρι θανάτου, κατ’ εντολήν του δικτάτορα Τρουχίλο, στις 25 Νοεμβρίου 1960.
Σύμφωνα με την Joan Acker (1995), τα στάδια της κοινωνικοποίησης και οι κοινωνικοί ρόλοι που υιοθετούν τα δύο φύλα καθορίζονται από αλληλοσχετιζόμενες διαδικασίες. Οι διαδικασίες αυτές αναπαράγουν τα πρότυπα και ανανεώνουν τις διακρίσεις, τα σύμβολα, τις σχέσεις εξουσίας και υποταγής, οι οποίες με τη σειρά τους συμβάλλουν στη δημιουργία δυο διαφορετικών φυλετικών ταυτοτήτων.
Oι γυναίκες αντικειμενοποιούνται στο πλαίσιο της πατριαρχικής εξουσίας, η οποία διατρέχει σχεδόν όλους τους πολιτισμούς. Πρόκειται δηλαδή για τη σχέση εξουσίας που διαμορφώνει έμφυλη κοινωνικοποίηση και πρακτικές, μέσα από τις οποίες οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως υποδεέστερες και ως αντικείμενα καταπίεσης, χρήσης και εκμετάλλευσης.
Η συνθήκη αυτή ονομάζεται σεξισμός και αφορά στην ιστορική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική υποτίμηση των γυναικών.
Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχει τις ρίζες της στις διακρίσεις λόγω φύλου, στους κοινωνικούς κανόνες που αποδέχονται τη βία και στα στερεότυπα φύλου που συνεχίζουν τους κύκλους βίας. Η έμφυλη βία είναι ένα καθημερινό, παγκόσμιο φαινόμενο, που πλήττει στη συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες και νεαρά κορίτσια,. Εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης - εξουσίας και χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης κοινωνικού ελέγχου, τιμωρίας και «σωφρονισμού» των γυναικών και όσων αψηφούν τις νόρμες του κοινωνικού φύλου. Διακρίνεται από τις άλλες μορφές βίας, καθώς πηγάζει από την ιστορικά διαπιστωμένη ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, ανισότητα που οδηγεί σε μια σειρά διακρίσεων σε βάρος των τελευταίων.
Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις με βάση τις οποίες αποδίδονται αυθαίρετα χαρακτηριστικά και ρόλοι στα δυο φύλα. Οι γενικεύσεις αυτές, στις οποίες εκτιθέμεθα από νεαρή ηλικία, έχουν πολλές συνέπειες σε όλο το φάσμα της ζωής.
Μέχρι σήμερα, οι προσπάθειες για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχουν επικεντρωθεί κυρίως στην ανταπόκριση και την παροχή υπηρεσιών σε θύματα βίας. Ωστόσο, η πρόληψη -η αντιμετώπιση των δομικών αιτιών, καθώς και των παραγόντων κινδύνου και προστασίας που σχετίζονται με τη βία- είναι ζωτικής σημασίας για την πλήρη εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών.
Το σχολείο είναι ένας από τους καταλληλότερους χώρους για να διαμορφώσει το παιδί μια αντίληψη της κοινωνικής πραγματικότητας και της θέσης του σε αυτήν.
Προς το παρόν, η κοινωνία ως σύνολο και το σχολείο ως μέρος της, παρά τις προσπάθειες, ενισχύει τους υπάρχοντες ρόλους, δεν τους αποδυναμώνει. Υπάρχει ανάγκη σημαντικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα των έμφυλων διαχωρισμών. Ένα αγόρι πρέπει να μπορεί ελεύθερα να επιλέγει το χρώμα των ρούχων του και τα παιχνίδια του κι ένα κορίτσι πρέπει να μαθαίνει από μικρή ηλικία ότι μπορεί να γίνει επιστήμονας. Τα αγόρια θεωρούνται κατάλληλα για τις θετικές επιστήμες και τα κορίτσια για τις ανθρωπιστικές.
Ένας κόσμος που προσανατολίζει τα παιδιά του σε επιστήμες ή ενασχολήσεις ανάλογα με το φύλο τους είναι ένας κόσμος καταδικασμένος να χάνει σημαντικά επιτεύγματα σε όλους τους τομείς. Δε γίνεται να εξελιχθεί ένα σύνολο, η επιστήμη, ο πολιτισμός χωρίς τη συμβολή και των δύο φύλων. Δε γίνεται να αποδεχόμαστε ακόμα ότι το όνειρο των κοριτσιων μας είναι να γίνουν πριγκίπισσες ή μαμάδες και των αγοριών μας να γίνουν πολεμιστές ή αστροναύτες.
Τα παιδιά πρέπει να ονειρεύονται χωρίς περιορισμούς και πρέπει να μαθαίνουν από νωρίς ότι το φύλο τους δεν καθορίζει την πορεία τους στη ζωή.
Η πρόληψη είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η βία πριν καν εμφανιστεί. Η βία κατά των γυναικών σε όλες τις μορφές συνιστά το σκληρό πυρήνα των έμφυλων ανισοτήτων.
Όμως η συγκεκριμένη ημέρα είχε ήδη καθιερωθεί δέκα χρόνια πριν, όταν γυναικείες οργανώσεις θέλησαν να τιμήσουν τη μνήμη των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από τη Δομινικανή Δημοκρατία, που βασανίστηκαν, ξυλοκοπήθηκαν και στραγγαλίστηκαν μέχρι θανάτου, κατ’ εντολήν του δικτάτορα Τρουχίλο, στις 25 Νοεμβρίου 1960.
Σύμφωνα με την Joan Acker (1995), τα στάδια της κοινωνικοποίησης και οι κοινωνικοί ρόλοι που υιοθετούν τα δύο φύλα καθορίζονται από αλληλοσχετιζόμενες διαδικασίες. Οι διαδικασίες αυτές αναπαράγουν τα πρότυπα και ανανεώνουν τις διακρίσεις, τα σύμβολα, τις σχέσεις εξουσίας και υποταγής, οι οποίες με τη σειρά τους συμβάλλουν στη δημιουργία δυο διαφορετικών φυλετικών ταυτοτήτων.
Oι γυναίκες αντικειμενοποιούνται στο πλαίσιο της πατριαρχικής εξουσίας, η οποία διατρέχει σχεδόν όλους τους πολιτισμούς. Πρόκειται δηλαδή για τη σχέση εξουσίας που διαμορφώνει έμφυλη κοινωνικοποίηση και πρακτικές, μέσα από τις οποίες οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως υποδεέστερες και ως αντικείμενα καταπίεσης, χρήσης και εκμετάλλευσης.
Η συνθήκη αυτή ονομάζεται σεξισμός και αφορά στην ιστορική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική υποτίμηση των γυναικών.
Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχει τις ρίζες της στις διακρίσεις λόγω φύλου, στους κοινωνικούς κανόνες που αποδέχονται τη βία και στα στερεότυπα φύλου που συνεχίζουν τους κύκλους βίας. Η έμφυλη βία είναι ένα καθημερινό, παγκόσμιο φαινόμενο, που πλήττει στη συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες και νεαρά κορίτσια,. Εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης - εξουσίας και χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης κοινωνικού ελέγχου, τιμωρίας και «σωφρονισμού» των γυναικών και όσων αψηφούν τις νόρμες του κοινωνικού φύλου. Διακρίνεται από τις άλλες μορφές βίας, καθώς πηγάζει από την ιστορικά διαπιστωμένη ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, ανισότητα που οδηγεί σε μια σειρά διακρίσεων σε βάρος των τελευταίων.
Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις με βάση τις οποίες αποδίδονται αυθαίρετα χαρακτηριστικά και ρόλοι στα δυο φύλα. Οι γενικεύσεις αυτές, στις οποίες εκτιθέμεθα από νεαρή ηλικία, έχουν πολλές συνέπειες σε όλο το φάσμα της ζωής.
Μέχρι σήμερα, οι προσπάθειες για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχουν επικεντρωθεί κυρίως στην ανταπόκριση και την παροχή υπηρεσιών σε θύματα βίας. Ωστόσο, η πρόληψη -η αντιμετώπιση των δομικών αιτιών, καθώς και των παραγόντων κινδύνου και προστασίας που σχετίζονται με τη βία- είναι ζωτικής σημασίας για την πλήρη εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών.
Το σχολείο είναι ένας από τους καταλληλότερους χώρους για να διαμορφώσει το παιδί μια αντίληψη της κοινωνικής πραγματικότητας και της θέσης του σε αυτήν.
Προς το παρόν, η κοινωνία ως σύνολο και το σχολείο ως μέρος της, παρά τις προσπάθειες, ενισχύει τους υπάρχοντες ρόλους, δεν τους αποδυναμώνει. Υπάρχει ανάγκη σημαντικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα των έμφυλων διαχωρισμών. Ένα αγόρι πρέπει να μπορεί ελεύθερα να επιλέγει το χρώμα των ρούχων του και τα παιχνίδια του κι ένα κορίτσι πρέπει να μαθαίνει από μικρή ηλικία ότι μπορεί να γίνει επιστήμονας. Τα αγόρια θεωρούνται κατάλληλα για τις θετικές επιστήμες και τα κορίτσια για τις ανθρωπιστικές.
Ένας κόσμος που προσανατολίζει τα παιδιά του σε επιστήμες ή ενασχολήσεις ανάλογα με το φύλο τους είναι ένας κόσμος καταδικασμένος να χάνει σημαντικά επιτεύγματα σε όλους τους τομείς. Δε γίνεται να εξελιχθεί ένα σύνολο, η επιστήμη, ο πολιτισμός χωρίς τη συμβολή και των δύο φύλων. Δε γίνεται να αποδεχόμαστε ακόμα ότι το όνειρο των κοριτσιων μας είναι να γίνουν πριγκίπισσες ή μαμάδες και των αγοριών μας να γίνουν πολεμιστές ή αστροναύτες.
Τα παιδιά πρέπει να ονειρεύονται χωρίς περιορισμούς και πρέπει να μαθαίνουν από νωρίς ότι το φύλο τους δεν καθορίζει την πορεία τους στη ζωή.
Η πρόληψη είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η βία πριν καν εμφανιστεί. Η βία κατά των γυναικών σε όλες τις μορφές συνιστά το σκληρό πυρήνα των έμφυλων ανισοτήτων.
