Αφιέρωμα: «Γεώργιος Παξινός ή Ανεμογιάννης»

Η εφημερίδα «Παξοί» αυτοπροσδιοριζόταν ως Ανεξάρτητη Πατριωτική Εφημερίδα, της οποίας διευθυντής και συντάκτης υπήρξε ο Χαρ. Σ. Μιτσιάλης (Μίτσιελλ) και είχε την έδρα της στα Μαγαζιά των Παξών. Στη διάρκεια της κυκλοφορίας της μεταξύ των ετών 1925-1969, διάφορα άρθρα της είχαν αφιερωθεί στον ήρωα της ελληνικής επανάστασης, Γεώργιο Παξινό ή Ανεμογιάννη, που θυσίασε τη ζωή του για την ελευθερία της πατρίδας του στο πρώτο έτος της ελληνικής επανάστασης του 1821. Συνολικά σε 12 φύλλα της έχει συμπεριλάβει άρθρα που αφορούν τη γενναία προσφορά του νέου Παξινού αλλά και την προσπάθεια των συμπατριωτών του πολλά χρόνια αργότερα να αποτίσουν φόρο τιμής στον συντοπίτη ήρωά τους, στήνοντας στην είσοδο του λιμανιού του Γαΐου Παξών τον ανδριάντα του.
Σε πέντε φύλλα της εφημερίδας μεταξύ 1926 και 1930 οι αρθρογράφοι, Θεόδωρος Βελλιανίτης2, Θεόδωρος Μακρής και Σπ. Βέργος3 και Στέφανος Δαφνής4 αναφέρονται στα γεγονότα που τοποθέτησαν τον Γ. Ανεμογιάννη στο πάνθεο των ηρώων - αντλώντας τις πληροφορίες κατά κύριο λόγο από την Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Ιωαν. Φιλήμονος, Τόμος Γ΄, σελ. 336κ.ε., 186- ως εξής:
 
24 Μαΐου 1821. Πολιορκία Ναυπάκτου. Μοίρα του ελληνικού στόλου με επικεφαλής τους: Δημήτριο Μιαούλη & Μπόταση εισπλέουν στον Κορινθιακό κόλπο, για να αποκλείσουν την Πάτρα και τη Ναύπακτο. Διακόπτεται η συγκοινωνία του φρουρίου της Ναυπάκτου και του Αντιρρίου και γίνεται έφοδος από την ξηρά αλλά αποτυγχάνει.

10 Ιουνίου 1821 γίνεται απόπειρα πυρπόλησης του τουρκικού στόλου που βρίσκεται στο φρούριο από Σπετσιώτες. Ο Γεώργιος Μιριαλής, υποπλοίαρχος της νοβέτας του Μπόταση, μετασχηματίζει σε πυρπολικό ένα πλοίο αλλά μην γνωρίζοντας ακριβώς το πώς, βάζει απλά καυστικές ύλες. Στη συνέχεια αναζητείται πηδαλιούχος για το πυρπολικό. Από τους 800 ναύτες προσφέρεται ένας 25χρονος νέος, «ευσταλής και ωραίος ως αρχαίον άγαλμα», γνωστός ως Γεώργιος Παξινός, λόγω της καταγωγής του (Γεώργιος Ανεμογιάννης). Υπηρετούσε στο πλοίο “Σύμμαχοι” της Λασκαρίνας Πούπλη (Μπουμπουλίνας) με πλοίαρχο τον Νικόλαο Ορλόφ.
Ο Γεώργιος Ανεμογιάννης είχε αρραβωνιαστεί μια συντοπίτισσά του και επρόκειτο να γίνουν οι γάμοι τους τον Ιούνιο(το Μάιο δεν γίνονταν γάμοι στο μικρό νησί). Μόλις έγινε η έκρηξη της Επανάστασης, κατατάχθηκε ως εθελοντής, όπως ακριβώς προσφέρεται τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή να οδηγήσει το πυρπολικό εναντίον του τουρκικού στόλου. Όταν ρωτήθηκε για την αμοιβή που επιθυμούσε, κατά τη μαρτυρία του Μπόταση: “Μειδιών, φαιδρός και ασυγκίνητος ούτος απεκρίθη:
-Τώρα δε θέλω απολύτως τίποτε· εάν δώση ο Θεός και επιτύχω, τότε θα πάρω από τον καθένα σας δέκα τάλληρα για να κάμω ένα χάρισμα της αραβωνιαστικάς μου, και εγέλασε με όλην του την καρδίαν”.
Οι πλοίαρχοι συγκινήθηκαν και αγκάλιασαν τον περήφανο ναύτη, για τον οποίο ο ιστορικός αναφέρει ότι “ήνωνε τον προς την πατρίδα ηθικόν έρωτα μετά του φυσικού προς την μνηστήν αυτού και επεθύμει όπως αγαπηθή έτι μάλλον παρ’ αυτής ως ήρως”.

Ο Ανεμογιάννης επιβιβάζεται στο πυρπολικό ως πηδαλιούχος, συνοδευμόμενος από τον Μυριαλή με κωπηλάτες στη συρόμενη λέμβο που μετέφερε το πυρ, ενώ παρακολουθεί από το πλοίο “Λυκούργος” ο Αδριανός Σωτηρίου. Ούριος άνεμος βοηθά το πυρπολικό που πλησιάζει τον τουρκικό στόλο που προστατευόταν στη Ναύπακτο. Γίνονται, όμως, αντιληπτοί από τους Τούρκους και αρχίζουν πυροβολισμοί από το φρούριο και τα τουρκικά πλοία.
Ο Μυριαλής βιάστηκε να βάλλει φωτιά, κόβει το σχοινί και καλεί τον Ανεμογιάννη να πέσει στη θάλασσα, για να σώσει τον εαυτό του, αλλά σε αυτήν την περίπτωση το σκάφος θα καιγόταν χωρίς αποτέλεσμα. Το σκάφος καίγεται από την πλώρη, ωστόσο ο Ανεμογιάννης προσπαθεί να το προσκολλήσει στα τουρκικά. Καθώς, όμως, οι εκρηκτικές ύλες είχαν κατασκευαστεί άτεχνα, η φωτιά εξαπλώνεται ταχύτατα κι όταν οι φλόγες καίνε τα ιστία, τον καλούν από τον ελληνικό στόλο να πηδήξει στη θάλασσα, για να σωθεί. Αυτός όμως προσπαθεί με το πηδάλιο να οδηγήσει το πυρπολικό στο στόχο του, ακόμα κι όταν οι φλόγες τυλίγουν το κατάστρωμα. Συνεχίζει καθοδηγώντας το πηδάλιο από τα παραξάρτια με το παλάγκο μέχρι που αναγκάζεται να πέσει στη θάλασσα και από εκεί κρατώντας το παλάγκο δεν σταματάει να παλεύει έχοντας μόνο το κεφάλι του έξω από το νερό.

Οι Τούρκοι πλησιάζουν, απωθούν το πυρπολικό και συλλαμβάνουν τον Ανεμογιάννη. Οι Έλληνες πλοίαρχοι προσπάθησαν να τον σώσουν με χρηματικά ανταλλάγματα ή ανταλλαγή αιχμαλώτων αλλά οι Τούρκοι τον ανασκολόπισαν, τον έψησαν και κρέμασαν το κορμί του για μέρες στο φρούριο. Ακολούθησε έρανος στα ελληνικά πληρώματα, με σκοπό το χρηματικό ποσό που συγκεντρώθηκε να δοθεί στην αρραβωνιαστικιά του. Άγνωστο αν παραδόθηκε ποτέ.
Ο ιστορικός Φιλήμων τον παρομοιάζει με τον Κυνέγειρο και δηλώνει ότι την ηρωική πράξη του Ανεμογιάννη αποκάλυψε ο Ιωάννης Σωτηριάδης που υπηρέτησε το ελληνικό ναυτικό και ο γενναίος ναυτικός Αδριανός Σωτηρίου και τέλος ο Ιωάννης Αθανασόπουλος, ναυτικός που βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο σκάφος “Λυκούργος” του Αδρ. Σωτηρίου, ο οποίος μας παραδίδει γραπτώς τα τελευταία λόγια του Ανεμογιάννη: “...αυτός με την τρουμπέτα της ελευθεριάς μας έλεγε:
 
“Ελευθεριά, ελευθεριά,
Ζητάτε μωρ’ αδέρφια.
κι εγώ δια την πίστιν μας
Θε να πεθάνω πρώτος.
Μα τη χρυσή πατρίδα μας
Αν μου καή ο φλόκος”.
 
Ο Θεόδωρος Βελλιανίτης έχει γράψει για τον Γ. Ανεμογιάννη στα γαλλικά ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Le Messagerd’Athènes» (εφημερίδα που εκδιδόταν στην Αθήνα στη γαλλική γλώσσα) 25 Μαρτίου 1926, με τον τίτλο “Ceux qui ont Donné ala Grèce la liberté quel’ ont fête aujourd’ hui, Le Gynegire des guerres del' indépendance”.
Τα ίδια γεγονότα περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Philps Green Προξένου της Αγγλίας στην Πάτρα 1821, “Sketchesof the Warin Greece”, σελ. 47, όπου γίνεται αναφορά στα γεγονότα στη Ναύπακτο (όπως αυτά αναφέρονται κι από τον Φιλήμονα) πληροφορούνται οι αναγνώστες της εφημερίδας από τον Παξινό, Αθήνα, 16/5/1931 5
Στο αρ. φ. 91/5 Μαΐου 1929, ο Θεόδωρος Μακρής στην επιστολή προς τον συντάκτη παράλληλα με τα γεγονότα, όπου παρομοιάζει τον ήρωα με «…ένα δεύτερον Κανάρην,…», αναφέρεται στην ανάγκη να αναγραφεί το όνομά του σε «στήλη πεσόντων εις τους εθνικούς αγώνας» μετά από υπόδειξη στην αντίστοιχη Επιτροπή Εράνων, καθώς του «οφείλεται μια ανωτέρα, μία Πανελλήνιος τιμή». Γίνεται μάλιστα πρόταση να δοθεί το όνομά του σε ένα από τα υποβρύχια, όπως το όνομα του Παπανικολή και του Κατσώνη, με ενέργειες των κοινοτήτων του νησιού.

Σε φύλλο του 1964 γίνεται υπενθύμιση της πρότασης του Στρατηγού Κώστα Μακρή 6, όπως είχε δημοσιευτεί στην πρώτη εμφάνιση του φύλλου της εφημερίδας, το 1925για τη σύσταση της ως άνω Επιτροπής συλλογής εράνων για την ανέγερση «αναθηματικής στήλης των υπέρ Πατρίδος πεσόντων τέκνων της νήσου μας», πράγμα το οποίο έγινε πράξη με τα αποκαλυπτήρια τον Οκτώβριο 1931, υπό της προεδρίας του ιατρού Ιωάν. Μουρίκη. Παρατίθεται επιστολή του Κ. Μακρή προς τον ιδρυτή της εφημερίδας, όπου γίνεται αναφορά αυτής της ενέργειας, όπως και της ονοματοδοσίας του δρόμου της προκυμαίας στο Γάη ως το Γιαννά, ως «Οδό Πυρπολητή Ανεμογιάννη». Στην επιστολή του αυτή προς τον ιδρυτή της εφημερίδας -ο οποίος με προθυμία προσφέρει τις υπηρεσίες της εφημερίδας και συμφωνεί- υπερθεματίζει υπέρ της ανέγερσης αναμνηστικού μνημείου του νεαρού ήρωα της ελληνικής επανάστασης Γεωργίου Α. Ανεμογιάννη, στον κύκλο των εορτασμών 100χρόνων από την Ένωση της Επτανήσου. Η πρόταση για θεμελίωση προτομής του ήρωα στην είσοδο του λιμανιού, στους βράχους του Γιαννά έχει τη σύμφωνη γνώμη της «Ενώσεως των εν Αθήναις Παξίων» και γίνεται σύσταση επιτροπής που θα αναλάβει να συγκεντρώσει το ποσό των 80-90 χιλιάδων δραχμών που απαιτείται. Στην ίδια επιστολή τονίζεται η σημασία της θυσίας του Γ. Ανεμογιάννη με δεδομένο ότι η προσπάθειά του ήταν η πρώτη προσπάθεια πυρπόλησης στον αγώνα του 1821, χωρίς καμία προηγούμενη εμπειρία στην κατασκευή και χρησιμοποίηση πυρπολικού.

Σχετικά με το πώς οι Έλληνες έμαθαν να φτιάχνουν πυρπολικά υπάρχει σχετικό άρθρο του Γερασ. Ι. Τράνακα, υποστράτηγου σε φύλλο του Αυγούστου του 1965, με τον τίτλο: «Τα πρώτα πυρπολικά και ο ηρωισμός του πυρπολητού Γεργ. Ανεμογιάννη προ της Ναυπάκτου κατά το 1821»7. Εκεί αναφέρεται ότι για τα πυρπολικά που είχε χρησιμοποιήσει ο Ρωσικός στόλος πολύ λίγα πράγματα ήταν γνωστά στους Έλληνες της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών, οι οποίοι αναζητούσαν τον καλύτερο τρόπο προσβολής και καταστροφής του τουρκικού στόλου. Τις πρώτες οδηγίες κατασκευής πυρπολικού είχε δώσει ο Πάργιος Ιωάννης Δημουλίτσας ή Πατατούκος - που είχε υπηρετήσει στον ρωσικό στόλο- ο οποίος με τον πλοίαρχο Καλαφάτη κατασκεύασε το πρώτο πυρπολικό. Ο πρώτος πειραματισμός στα Ψαρά απέτυχε λόγω της βιασύνης και της σύγχυσης που επικράτησε σε αυτούς που είχαν αναλάβει το έργο για πρώτη φορά. Οι προσπάθειες του Πατατούκου συνεχίστηκαν και έτσι κατασκεύασε άλλα δύο. Το πρώτο από αυτά απέτυχε αλλά το δεύτερο με πρωτεργάτες τον Ψαριανό Παπανικολή και τον Λαγκαδιανό Θεοφιλόπουλο με το πλοίο του Ψαριανού ναυάρχου Αποστόλη τα κατάφερε και μετέτρεψε σε πυροτέχνημα ένα τουρκικό δίκροτο.

Μετά από αυτό οι Υδραίοι γράφουν στους πλοιάρχους που έχουν αποκλείσει τον τουρκικό στόλο στη Ναύπακτο τη συνταγή της κατασκευής πυρπολικών ως εξής: «Γενναίοι αδελφοί και καπεταναίοι και σεις ανδρείοι σύντροφοι ιδού ο τρόπος δια να καταστρέψητε τα εχθρικά καράβια. Και χωρίς αφανισμός αυτών, μη προς θεού αναχωρήσετε. Ιδού τα αναγκαία φλογιστικά είδη τα οποία να προβλέψετε. - Καντάρια 50 ρετζίνην, καντάρια 50 κατράμι, οκάδες 60 θειάφι, οκάδες 100 νέφτι, οκάδες 2.000δαδί. Αυτά όλα βάζοντας εις την πλώρην κάτω, ενός πλοιαρίου και βάζοντας και πλήθος κλαριά αλειμμένα με το νέφτι, όταν πλησιάσητε εις το κοβέρτιον να προσέξετε να περιτυλιχθή και να δώσουν φωτιά οι ολίγοι άνθρωποι, όπου θέλει κυβερνούν το μπουρλότο. Του μπουρλότου αυτού να έχετε ανοικτήν όλην την πρύμνην και τα παραπέτια χαλασμένα, όπου δίδοντας φωτιάν οι άνθρωποι και η βάρκες να είναι έτοιμες εις την πρύμνην να φύγωσιν».
Έτσι και στη Ναύπακτο πάρθηκε η απόφαση με βάση τις γραπτές αυτές οδηγίες να προχωρήσουν στην κατασκευή και χρησιμοποίηση πυρπολικού για πρώτη φορά μετά το πείραμα στα Ψαρά, στο οποίο πυρπολικό θυσιάστηκε ο Γ. Ανεμογιάννης. Οι κάτοικοι της Ναυπάκτου τιμώντας τη μνήμη του τοποθέτησαν μαρμάρινη πλάκα στο φρούριο στην οποία αναγράφεται: «ΕΙΣ ΑΙΩΝΙΑΝ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΗΡΩΙΚΟΥ ΠΥΡΠΟΛΗΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΞΙΝΟΥ ΑΝΕΜΟΓΙΑΝΝΗ, αγωνισθείς να κάψη τον Τουρκικόν στόλον προ της Ναυπάκτου συνελήφθη και εψήθη ζων επί του Φρουρίου την 10^ην Ιουλίου 1821».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο8 στο οποίο δηλώνεται ότι με την ευκαιρία του επίσημου εορτασμού της 100ετηρίδος από την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, η «Ένωσις των εν Αθήναις και Πειραιεί Παξίων», συμμετέχοντας στον εορτασμό, προχωρά σε έρανο όλων των Παξινών, της νήσου και της διασποράς για την ανέγερση Μνημείου για τον πυρπολητή της Επαναστάσεως του 1821, Γεώργιο Ανεμογιάννη στην είσοδο του λιμανιού του Γαΐου και στους βράχους του Γιαννά, για να τιμηθεί η μνήμη «του ενδόξου τέκνου της Νήσου μας και της Ναυπάκτου αποπείρας του». Για το σκοπό αυτό συστάθηκε επιτροπή με Β.Δ. (δημοσιεύτηκε στο υπ.αρ.84/27-5-1964 ΦΕΚ, ΤΕΥΧΟΣ Α΄) και ανέλαβε την διαχείριση του όλου ζητήματος και την πανηγυρική αποκάλυψη του μνημείου μέσα στο 1964 με την παρουσία αντιπροσώπων του κράτους και λοιπών επισήμων. Η ερανική επιτροπή υπό την προεδρία του στρατηγού Κώστα Μακρή απευθύνει έκκληση για τη συγκέντρωση του απαραίτητου ποσού. Δίνεται η διαβεβαίωση ότι η εφημερίδα θα στηρίξει την προσπάθεια, δημοσιεύοντας ονομαστικούς καταλόγους των συνδρομών κάθε μήνα. Ο ιδρυτής της εφημερίδας Χαρ. Μίτσιελλ αναλαμβάνει προσωρινά την είσπραξη συνδρομών αναγνωστών της εφημερίδας και την αποστολή του ποσού που θα συγκεντρωνόταν στον κεντρικό ταμεία, Σταύρο Αρβανιτάκη, ο οποίος θα εκδίδει και θα αποστέλλει την οριστική κανονική απόδειξη. Παρατίθεται αυτούσια η έκκληση η οποία παραπέμπει για όσους δεν γνωρίζουν σχετικά με την προσφορά του ήρωα Ανεμογιάννη στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» του Ακαδημαϊκού κ. Δ. Κόκκινου, Β΄ τόμον σελίδες 341-342 και στο άρθρο του κ. Θ. Βελλιανίτη από την Μεγάλην Ελληνικήν Εγκυκλοπαίδειαν «Α΄ έκδοσις» «Πυρσός».

Σε επόμενο άρθρο με τον τίτλο «Ο έρανος δια το μνημείον του πυρπολητού Γ. Ανεμογιάννη»9, δίνεται αναλυτική κατάσταση του α΄ εράνου στην Αθήνα του αντιπροέδρου της επιτροπής, Γερ. Τράνακα και του ταμία, Στ. Αρβανιτάκη (σύνολο 66.000 δραχμών) και του β΄ εράνου στους Παξούς του προέδρου της επιτροπής, Κ. Μακρή (σύνολο 23.665 δραχμών). Γενικό σύνολο 89.655 δραχμές. Ο πλήρης ονομαστικός κατάλογος δημοσιεύτηκε στο φύλλο 12-11-1964 της εφημερίδας «Κέρκυρα» και στάλθηκε σχεδόν σε όλους τους συνδρομητές και αναδημοσιεύτηκε σε άρθρο του φύλλου195 / Μάρτιος 1965 10.
Στο φύλλο του Σεπτέμβρη-Οκτώβρη 1966 11 γίνεται λεπτομερής αναφορά (καλύπτοντας 7 σελίδες) στα αποκαλυπτήρια του μνημείου στις 4 Σεπτεμβρίου 1966, ημέρα Κυριακή, οπότε κατά τον γράφοντα ολοκληρώθηκε το χρέος του νησιούέναντι του ηρωικού τέκνου του. Η Ερανική Επιτροπή (συσταθείσα δια του υπ. Αρ. 271 της 24^ης Απριλίου 1964 Βασ. Διατάγματος) οργάνωσε την επίσημη αποκάλυψη του ορειχάλκινου ανδριάντα ύψους 2,5μ. στην είσοδο του λιμανιού με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη χαθεί η γραφική βραχώδης μορφή της παραλιακής οδού.

Ο γνωστός γλύπτης Νικόλας (Νικόλας Παυλόπουλος) επιμελήθηκε την τοποθέτησή του στον κατάλληλο χώρο, στη θέση «Ζούμπου» σε ειδικό βάθρο πάνω στο οποίο τοποθετήθηκε χάλκινη πινακίδα με τα τελευταία λόγια του ήρωα. Η Ερανική επιτροπή με αντιπροσώπους στην Αθήνα, την Κέρκυρα και τους Παξούς ανέλαβε τη διοργάνωση της εκδήλωσης προσκαλώντας τον ίδιο τον βασιλιά, ο οποίος λόγω ανειλημμένων προγενέστερων υποχρεώσεων απέστειλε εκπρόσωπό του, τον Υπασπιστή του, Συνταγματάρχη, Αντώνιο Μπούρα. Αντίστοιχες προσκλήσεις στάλθηκαν σε στρατιωτικές και πολιτικές αρχές Αθηνών και Κερκύρας. Το Γενικό Ναυτικό Επιτελείο έθεσε στη διάθεση της επιτροπής το πολεμικό «Ζάκυνθος» για ολόκληρη την ημέρα των αποκαλυπτηρίων για τη μεταφορά των επισήμων προσκεκλημένων μέσω Κέρκυρας (επίσημοι από στρατιωτικές και δικαστικές αρχές, πολιτικούς χώρους και αξιώματα, συλλόγους, συνεταιρισμούς -παρατίθενται αναλυτικά τα ονόματα και οι τίτλοι τους- όπως και άγημα του πολεμικού για απόδοση τιμών). Επιπλέον ναυλώθηκε το μεγάλο βενζινόπλοιο «Επτάνησος» για την μεταφορά από την Κέρκυρα όσων επιθυμούσαν να παραβρεθούν (επιπλέον επέβαιναν διμοιρία πεζικού από την στρατιωτική μονάδα Κ.Ε.Ν. Κέρκυρας και η φιλαρμονική Πτυχίας και αριθμός ναυτών του Λιμενικού Σώματος για την τήρηση της τάξης στο χώρο του λιμανιού). Ταχύπλοος βενζινάκατος μετέφερε τις κυρίες των έγγαμων επίσημων προσκεκλημένων.

Η Αστυνομική και Λιμενική αρχή και η Κοινότης Παξών (Γαΐου) εργάστηκαν για την ευπρεπή και καθαρή εμφάνιση της κωμόπολης του Γαΐου και του λιμανιού. Οι πρόεδροι και σύμβουλοι των κοινοτήτων Λάκκας, Μαγαζιών και Λογγού διέθεσαν σημαιοστολισμένα όλα τα υπάρχοντα οδικά και θαλάσσια μεταφορικά μέσα για τους ντόπιους.
Ο Πρόεδρος του Δικηγ. Συλλόγου Κέρκυρας κ. Θεόδωρος Μακρής (παξινής καταγωγής) με τις θυγατέρες του, Κ. Αργυρού και δ/δος Μαρής είχε φτάσει από την προηγούμενη. Τους επισήμους υποδέχθηκαν, κατά την άφιξή τους στις 11.00, ο πρόεδρος και αντιπρόεδρος της ερανικής επιτροπής και τα παρόντα μέλη της. Στον ναό της Αγ. Τριάδος ψάλθηκε δοξολογία με την παρουσία των μαθητών των σχολείων και στη συνέχεια όλοι κατευθύνθηκαν στην τοποθεσία του Γιαννά για την αποκάλυψη του μνημείου, το οποίο ήταν καλυμμένο με τη γαλανόλευκη. Τελετάρχες οι: Νικ. Κουβάς, αντιπρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Παξών και ο Αρ. Κάντας, καθηγητής σωματικής αγωγής του Γυμνασίου Παξών. Έγινε έπαρση της σημαίας, ψάλθηκε τρισάγιο και μετά την παράκληση του προέδρου της ερανικής επιτροπής, Κ. Μακρή ο εκπρόσωπος της Α. Μεγαλειότητος έκανε τα αποκαλυπτήρια. Ακολούθησε ομιλία του Κ. Μακρή η οποία παρατίθεται ολόκληρη στο άρθρο. Με λυρικότητα και γλαφυρότητα αναφέρεται στον ήρωα Ανεμογιάννη και την εμπειρία της τουρκιάς που πιθανότατα είχε, όταν με το καΐκι του πατέρα του μετέφεραν τους ταλαίπωρους Παργινούς μετά την παράδοση της Πάργας από τους Άγγλους στον Αλή- πασά το 1817. Υποθέτει ότι ίσως είχε φτάσει στα αυτιά του το εγερτήριο σάλπισμα του Μαρτελάου ή τα λόγια και τα κατορθώματα αγωνιστών, όπως του Ανδρούτσου, που κατέφευγαν κατά καιρούς και στους Παξούς για μικρή ανάπαυλα ή προστασία. Ήταν ερωτευμένος και αρραβωνιασμένος με την Κωνσταντίνα Λέκκα (κατά μαρτυρία του ντόπιου ερευνητή Θ. Βελλιανίτη) προερχόμενη κατά πάσα πιθανότητα από ηπειρώτικη οικογένεια που είχε καταφύγει στο νησί. Εθελοντής στα 23 του χρόνια, «διεκρίνετο δια την ευτολμίαν, την υπερβολικήν σωματικήν δύναμιν και το ανδρικόν αυτού κάλλος»-κατά τον ιστορικό Φιλήμονα- στη μοίρα του ελληνικού στόλου που παρέπλεε την άνοιξη του 1821 τα Ιόνια Νησιά με τον Δημήτρη Μιαούλη(Βώκο),γιο του μεγάλου ναυάρχου. Αναφέρονται εν συντομία τα γεγονότα, καθώς και το παράπονο της λησμονιάς του ήρωα, παρότι ο ιστορικός Φιλήμων περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια εκθειάζοντας την ηρωική πράξη του Γιώργη Ανεμογιάννη.

Η αρραβωνιαστικιά του έμεινε να τον περιμένει μέχρι το 1871, οπότε και πέθανε.
Αναφέρονται οι περιπτώσεις που οι συντοπίτες του έδειξαν ότι δεν ξέχασαν ποτέ την προσφορά του ήρωά τους: το άρθρο του Θ. Βελλιανίτη στην Γενική Εγκυκλοπαίδεια του «Πυρσού», η αναγραφή του ονόματος του ήρωα στο μνημείο των πεσόντων στην πλατεία του Γαΐου, η μαρμάρινη πλάκα στη Ναύπακτο με την ευκαιρία των100χρόνων της Ανεξαρτησίας και τελευταία η προσπάθεια για τα εν λόγω αποκαλυπτήρια. Παρατίθεται ονομαστικός κατάλογος όλων όσοι συνέβαλαν στην προσπάθεια για τα αποκαλυπτήρια ηθικά και υλικά. Ιδιαίτερες ευχαριστίες αποδίδονται στο Γενικό Επιτελείο του Εθνικού μας Στρατού για την χύτευση του ανδριάντα στο 301 Στρατιωτικό Εργοστάσιο Βάσεως. Ευχαριστίες αποδίδονται και σε όσους εργάστηκαν για την ημέρα εκείνη και ιδιαίτερα στον αντιπρόεδρο της ερανικής επιτροπής, κ. Τράνακα και τον γλύπτη Νικόλα.
Παρατίθεται ο λόγος του Νομάρχη, κ. Συνδίκα, που τόνισε το γεγονός ότι το όνομα του Γ. Ανεμογιάννη δεν ανήκει στη χορεία εκείνων των ηρώων που μαθαίνουμε στα σχολεία, παρότι ανήκει στις περιπτώσεις των ηρώων που προχώρησαν στη θυσία της ζωής τους γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει περίπτωση σωτηρίας από την πράξη στην οποία προέβαιναν. Επαινεί τους διοργανωτές και εμπνευστές των σημερινών αποκαλυπτηρίων.

Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων και μετά την τελετή των αποκαλυπτηρίων προσφέρθηκαν στην κατάλληλα διακοσμημένη αίθουσα του δημοτικού σχολείου αναψυκτικά. Στις 13.30 οι επίσημοι με τις συζύγους τους έλαβαν πρόγευμα στο «Paxos Beach», όπου ο αντιπρόεδρος της ερανικής επιτροπής κ. Τράνακας απηύθυνε προσφώνηση στην οποία μετά το καλωσόρισμα των καλεσμένων παρουσιάζει το ιστορικό της σύστασης της Ερανικής Επιτροπής με ιδιαίτερη μνεία στον εμπνευστή αυτής της προσπάθειας, στρατηγό κ. Μακρή, επίτιμο πρόεδρο της Ένωσης Παξίων. Η ευκαιρία του εορτασμού των 100χρόνων από την ένωση της Επτανήσου τροφοδότησε τη δύσκολη προσπάθειά της με δεδομένες τις μικρές οικονομικές δυνατότητες των Παξινών. Σημαντική υπήρξε η συμβολή της Ένωσης των εν Αθήναις και Πειραιεί Παξίων – γίνεται αναλυτική αναφορά στο διάταγμα σύστασης και στα μέλη της ονομαστικά. Από πρόχειρο έρανο στην πρώτη κιόλας συνεδρίαση συγκεντρώθηκε το ποσό των 18.000 δραχμών, γεγονός που ενθάρρυνε το εγχείρημα. Ακολούθησε θερμή συμπαράσταση συμπατριωτών εντός και εκτός Ελλάδος, του Γεν. Επιτελείου Στρατού, του Γεν. Επιτελείου Ναυτικού, του Μετοχ. Ταμ. Στρατού, της Κεντρικής Επιτροπής εορτασμού της 100εντηρίδος της Επτανήσου με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Ζακυνθηνό και της αντίστοιχης τοπικής επιτροπής Κέρκυρας με επικεφαλής τον παριστάμενο Νομάρχη. Σε 2 χρόνια ολοκληρώθηκε η προσπάθεια, γεγονός που αποτελεί χρόνο ρεκόρ για τέτοιου είδους προσπάθειες.

Ακολούθησε ομιλία του Δημάρχου Κερκυραίων, κ. Ραθ, ο οποίος τόνισε την προσφορά των Επτανησίων στον Αγώνα και το παράπονό του, διότι η προσφορά αυτή δεν έτυχε ανάλογης αναγνώρισης. Αναφέρεται και στην εγκατάλειψη της υπόσχεσης επανίδρυσης της Ιονίου Ακαδημίας, του πρώτου ελληνικού πανεπιστημίου. Επί του θέματος τοποθετήθηκαν οι παριστάμενοι βουλευτές Κέρκυρας κ. Λύχνος, κ. Κοντομάρης, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κερκυραίων, κ. Σ. Βελλιανίτης, ο πρόεδρος της «Κερκυραϊκής Ενώσεως Αθηνών» κ. Κόλλας και η εκδήλωση έκλεισε με τους σατυρικούς στίχους του κ. Ηρακλή Μπογδάνου.
Στο ίδιο άρθρο παρατίθενται και οι επιστολές ή τηλεγραφήματα που έλαβε η επιτροπή από προσκεκλημένους που δεν κατάφεραν να παραστούν: Αρχηγός του Γ.Ε. Στρατού κ. Σπαντιδάκης, Αντιστράτηγος Επιθ. Στρατού κ. Λεβέντης, Μητροπολίτης Κέρκυρας και Παξών Σεβ. κ. Μεθόδιος, βουλευτής Κέρκυρας κ. Δεσύλλας, Δήμαρχος Ναυπάκτου κ. Κούμβιος (παρατίθεται το τηλεγράφημά του), δήμαρχος Πάργας κ. Μπάγκας, Σ. Κρητικός καθηγητής Παν/μίου Θεσσαλονίκης, διοικητής του 301 Στρατ. Εργοστασίου Βάσεως συνταγματάρχης κ. Λιναράκης, πλοίαρχος Π.Ν. κ. Σ. Μουρίκης, καθηγητής Στρ. Καλογερόπουλος
Σε δεύτερο άρθρο στο ίδιο φύλλο με τίτλο: «Παραλειπόμενα της εορτής των αποκαλυπτηρίων» τονίζεται η τάξη, η ευπρέπεια και η πλήρης συμμόρφωση προς τις οδηγίες των αρμοδίων, που αποδεικνύουν τον ανώτερο πολιτισμό των κατοίκων του νησιού. Γίνεται αναφορά στις μοντέρνες και σεμνές τουαλέτες των γυναικών που αποτελούν δείγμα έμφυτης καλαισθησίας και σεμνότητας των Παξινών και στις μικρές χαριτωμένες δεσποινίδες -μαθήτριες του Γυμνασίου οι οποίες στη δεξίωση που δόθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου έδειξαν λεπτότητα στο σερβίρισμα. Ιδιαίτερης μνείας θεωρήθηκε η εμφάνιση και παράσταση του Ναυτικού αγήματος και της Διμοιρίας Πεζικού και της φιλαρμονικής του Ιδρύματος Πτυχίας (Βίδου). Το παραθαλάσσιο κέντρο «Paxos Beach» και η διεύθυνσή του διαπιστώθηκε ότι επιτέλεσαν το έργο τους άψογα κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του στρατηγού και μέλους της Ερανικής Επιτροπής κ. Στ. Ρωμάνου. Παράλληλα επισημαίνεται ότι ο Νομάρχης, κ. Συνδίκας, δέχτηκε και αιτήματα σχετικά με τις ανάγκες του νησιού και κυρίως της πυροπροστασίας του νησιού του Αγ. Νικολάου και της επισκευής του δρόμου προς Οζιά. Ο υπογράφων το άρθρο δεν έτυχε να ακούσει παράπονα για την όλη διοργάνωση.

Στο ίδιο φύλλο παρατίθεται επιστολή του κ. Κ. Μακρή προς τον διευθυντή της εφημερίδας κ. Μίτσιελλ με την οποία ευχαριστεί όσους τον συγχαίρουν για την εκδήλωση δηλώνοντας ότι το έργο αυτό δεν είναι αποτέλεσμα δικής του και μόνο εργασίας αλλά ομαδικής δουλειάς όλων όσοι αγκάλιασαν την επιθυμία και προσπάθειά του, αναφέροντας την Ένωση των Αθηνών, τα μέλη της και τον πρόεδρο της Ενώσεως κ. Τράνακα, και τη συμβολή του ΚΙΠ που πάντα προτρέπει σε εθελοντική εργασία κυρίως σε θέματα κοινωνικά και μορφωτικά.
 
Σημείωση: Στο Αρχειοφυλακείο Παξών φυλάσσεται η αλληλογραφία του προέδρου της Ερανικής Επιτροπής κ. Κ. Μακρή σχετικά με την ανέγερση του μνημείου του πυρπολητή Ανεμογιάννη της περιόδου Ιανουαρίου 1952 - Σεπτεμβρίου 1966 (μέρος αυτής έχει συμπεριληφθεί στα πιο πάνω δημοσιεύματα), καθώς και φύλλα της εφημερίδας «Κερκυραϊκά Νέα» και «Δημοκρατικό Βήμα», αναφερόμενα σε θέματα σχετικά με το μνημείο.