Τι προβλέπεται στο σχέδιο Νόμου που αποκαθηλώνει τον Κλεισθένη και την απλή αναλογική

Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, από την εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής, σε 231 από τους 332 δήμους, οι εκλεγμένοι δήμαρχοι δε διαθέτουν την πλειοψηφία των δημοτικών συμβουλίων των δήμων τους οποίους θα κληθούν να διοικήσουν. Μάλιστα, σε 69 εξ αυτών στον β’ γύρο της εκλογικής διαδικασίας εξελέγη τελικά ο δεύτερος εκ των δύο αντιπάλων, με αποτέλεσμα η παράταξη του δημάρχου να έχει λιγότερους δημοτικούς συμβούλους από ότι η παράταξη του υποψηφίου που πλειοψήφησε κατά τον α’ γύρο.

Η εφαρμογή των προρρηθεισών διατάξεων παραγνώρισε ότι ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης διαθέτουν άμεση λαϊκή νομιμοποίηση, ως οι αρχηγοί του συνδυασμού που πλειοψήφησε, και η νομιμοποίηση αυτή αποτελεί λαϊκή εντολή για την εφαρμογή του προγράμματος που εξήγγειλαν, το οποίο εγκρίθηκε από την τοπική κοινωνία διά της ψήφου. Το σύνολο των διατάξεων του ν. 4555/2018, κατά τους συντάκτες του νομοσχεδίου, δημιουργεί ανακολουθία μεταξύ της εκπεφρασμένης λαϊκής βούλησης στο πρόσωπο του εκλεγμένου δημάρχου και περιφερειάρχη και της κατανομής των εδρών στα οικεία συμβούλια.

Η πραγματικότητα αυτή εκφεύγει από την όποια πρόθεση του νομοθέτη να εισάγει «αναλογικό εκλογικό σύστημα» στους ΟΤΑ, διότι η αδυναμία λειτουργίας των δημοτικών και περιφερειακών υπηρεσιών ακυρώνει στην πράξη την συνταγματική επιταγή για τη «διοίκηση των τοπικών υποθέσεων».

Με τις προτεινόμενες διατάξεις εισάγεται ένα πρώτο πλέγμα άμεσης αντιμετώπισης της ανακύψασας προβληματικής κατάστασης, προ της εγκατάστασης των νέων αιρετών αρχών.

 

Άρθρο 1

Ορίζεται ότι δύο ή περισσότερες δημοτικές ή περιφερειακές παρατάξεις μπορούν να συμπράξουν, εφόσον μια από αυτές είναι η παράταξη με την οποία έχει εκλεγεί ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης.

 

Άρθρο 2

Η πλειοψηφία των μελών της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής προέρχεται από το συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης και εισάγεται νέα αναλογική διαδικασία εκλογής των μελών. Ειδικά για τον α’ βαθμό της τοπικής αυτοδιοίκησης καταργείται το ασυμβίβαστο της θέσης του προέδρου με την ιδιότητα του μέλος στις επιτροπές αυτές.

 

Άρθρο 3

Μεταφέρονται μία σειρά από αρμοδιότητες στην οικονομική επιτροπή προς την άμεση λήψη αποφάσεων, αλλά και την αποσυμφόρηση των συνεδριάσεων των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων από ήσσονος σημασίας θέματα, χωρίς ωστόσο να αποψιλώνονται τα οικεία συμβούλια. Επιπλέον, ορίζεται η οικονομική επιτροπή μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητας της στο δημοτικό συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητα του.

 

Άρθρο 4

Επαναφέρονται οι προηγούμενες διατάξεις για την εκλογή νέου δημάρχου και περιφερειάρχη στην περίπτωση που η θέση κενωθεί για οποιονδήποτε λόγο και ορίζεται ότι ο νέος δήμαρχος ή περιφερειάρχης προέρχεται από τον επιτυχόντα συνδυασμό.

 

Άρθρο 5

Οι αντιπεριφερειάρχες προέρχονται από το συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης. Η θητεία των αντιπεριφερειαρχών, όπως και των αντιδημάρχων, δεν μπορεί να είναι μικρότερη του 1 έτους. Η ανάκληση του αντιπεριφερειάρχη και των αντιδημάρχων είναι δυνατή μετά την πάροδο 6 μηνών από τον ορισμό τους. Στις περιφερειακές ενότητες που είναι πρώην νησιωτικά επαρχεία, ορίζεται Έπαρχος. Με απόφαση του Περιφερειάρχη, ο Έπαρχος ορίζεται μεταξύ όλων των Περιφερειακών Συμβούλων. Πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των 300 κατοίκων ορίζεται ο σύμβουλος του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του. Η αναστολή λήψης αποφάσεων από τα δημοτικά συμβούλια ένα μήνα πριν τη διενέργεια αυτοδιοικητικών εκλογών και έως την εγκατάσταση των νέων αρχών, ισχύει αναλόγως και για τα περιφερειακά συμβούλια. Χορηγείται αντιμισθία σε έως δύο περιφερειακούς συμβούλους στους οποίους ο περιφερειάρχης έχει μεταβιβάσει αρμοδιότητες. Το προεδρείο του περιφερειακού, όπως και του δημοτικού συμβουλίου εκλέγεται για διετή θητεία το πρώτο και το τρίτο έτος της δημοτικής περιόδου.

 

Άρθρο 6

Εισάγονται ρυθμίσεις για τη συγκρότηση των διοικητικών συμβουλίων των νομικών προσώπων των δήμων και των περιφερειών, συμπεριλαμβανομένων των ΔΕΥΑ, ώστε να επιτυγχάνεται ότι σε κάθε περίπτωση ότι η πλειοψηφία προέρχεται από τον συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης. Επίσης ρυθμίζονται θέματα διοίκησης των διαδημοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων στους δήμους που συστάθηκαν με τον ν. 4600/2019. Ειδικότερα, προβλέπεται η λειτουργία κοινωφελούς επιχείρησης με «διαδημοτικό» χαρακτήρα για τους συνιστώμενους δήμους.

 

Άρθρο 7

Καταργούνται οι διατάξεις της δημοτικής και περιφερειακής διαμεσολάβησης του ν. 4555/2018 και επαναφέρονται σε ισχύ με τις απαιτούμενες τροποποιήσεις - προσθήκες τα σχετικά άρθρα του ν. 3852/2010. Ειδικότερα, δίνεται η δυνατότητα και στους νησιωτικούς Δήμους, οι οποίοι αριθμούν κατά κανόνα λιγότερους από 20.000 κατοίκους, να επιλέξουν Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης. Εξορθολογίζεται η διαδικασία επιλογής Συμπαραστάτη, τόσο σε επίπεδο Δήμου, όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας. Με την προτεινόμενη ρύθμιση απαιτείται η συγκέντρωση των τριών πέμπτων των παρόντων στην συνεδρίαση μελών των συμβουλίων. Ενισχύεται η δυνατότητα παρέμβασης του Συμπαραστάτη, καθώς διευρύνεται ο κύκλος προσώπων που μπορούν να ζητήσουν την διαμεσολαβητική παρέμβαση του, καθώς μέχρι σήμερα η καταγγελία υποβάλλεται μόνο από «άμεσα θιγόμενους πολίτες ή επιχειρήσεις», με την προτεινόμενη διάταξη ο κύκλος αυτός αφορά «άμεσα θιγόμενα φυσικά ή νομικά πρόσωπα».

 

Άρθρα 8 έως 12

Ρυθμίζονται θέματα ψήφισης του τεχνικού προγράμματος, του επιχειρησιακού προγράμματος, του προγράμματος αξιοποίησης της περιουσίας, του ορισμού φόρων, τελών και εισφορών και της ψήφισης προϋπολογισμού σε δήμους και περιφέρειες. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, οι αντιπολιτευόμενες παρατάξεις μπορούν να καταθέσουν εναλλακτικές προτάσεις, οι οποίες συζητούνται και ψηφίζονται παράλληλα με την πρόταση του δημάρχου ή του περιφερειάρχη. Η εναλλακτική πρόταση για να γίνει δεκτή προς συζήτηση, πρέπει να συνοδεύεται από έκθεση που συντάσσει ο προτείνων, στην οποία αιτιολογείται η όποια διαφωνία, και από εισήγηση των αρμοδίων, κατά περίπτωση, υπηρεσιών του δήμου ή της περιφέρειας σχετικά με το εφαρμόσιμο ή μη της πρότασης. Οι προτάσεις συζητούνται και ψηφίζονται διακριτά κατά την ίδια συνεδρίαση. Έγκριση λαμβάνει η πρόταση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου.

 

Άρθρο 15

Ρυθμίζονται μία σειρά από θέματα του προσωπικού ειδικών θέσεων των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού: Κατά την πρώτη θητεία των δημοτικών αρχών μπορεί να διορισθεί Γενικός Γραμματέας, χωρίς να απαιτείται η πλήρωση του πληθυσμιακού κριτηρίου που, ακόμα και αν δεν προβλέπεται θέση στον Μεταβατικό Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας. Οι αποσπάσεις δημοσίων υπαλλήλων σε θέσεις συμβούλων παρατείνονται και μετά την εγκατάσταση νέων δημοτικών αρχών. Ορίζονται εκ νέου τα προσόντα των υποψηφίων συμβούλων και συνεργατών των περιφερειαρχών και πλέον απαιτείται να έχουν τα γενικά προσόντα διορισμού που προβλέπονται για το μόνιμο προσωπικό του Δημοσίου και ακολούθως πτυχίο ή δίπλωμα Ανώτατης Εκπαίδευσης της ημεδαπής ή ισότιμο πτυχίο ή δίπλωμα της αλλοδαπής, σχετιζόμενα με το αντικείμενο της απασχόλησής τους ή ειδίκευση σε επαγγελματικό τομέα αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, που αποδεικνύεται με αξιόλογη επαγγελματική απασχόληση ή επαρκείς γνώσεις και σημαντική εμπειρία, ανάλογη με τα αντικείμενα στα οποία θα απασχοληθούν.

 

Άρθρο 16

Εμπλουτίζεται το ΟΠΣ «Μητρώο Πολιτών» με τον αριθμό μητρώου κοινωνικής ασφάλισης [ΑΜΚΑ] κάθε ασφαλισμένου και έτσι καθίσταται εφικτή η αυτοματοποιημένη λήψη δεδομένων από αρχές της δημόσιας διοίκηση.