Υπογράφεται σύντομα η σύμβαση για τον πληθυσμό των ελαφιών της Ρόδου
Ροδιακή
20 Ιουνίου 2019
/ 13:11
ΡΟΔΟΣ. Ξεπεράστηκαν όπως φαίνεται τα εμπόδια και είναι πλέον ζήτημα χρόνου, να υπογραφεί η τελική σύμβαση για τη διεξαγωγή της επιστημονικής
έρευνας που αφορά την καταγραφή του πληθυσμού του ελαφιού Dama dama στη Ρόδο και τον καθορισμό των μέτρων διαχείρισης του πληθυσμού αυτού.
Η υπογραφή εκτιμάται ότι θα γίνει μέσα στο προσεχές διάστημα, ώστε να ξεκινήσει άμεσα και η υλοποίηση της έρευνας, που θα διαρκέσει δύο χρόνια. Η σύμβαση είναι τετραμερής και περιλαμβάνει την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Δήμο Ρόδου, και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας – Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων) το οποίο και θα την πραγματοποιήσει.
Στο πλαίσιο της σύμβασης θα γίνει «η εκπόνηση απαραιτήτων ερευνών, με την εφαρμογή κατάλληλων επιστημονικών μεθόδων και τεχνικών προκειμένου να εκτιμηθεί το μέγεθος του πληθυσμού του πλατωνιού, να προσδιοριστεί η δημογραφική δομή και να εκτιμηθεί η αναπαραγωγή του, να αξιολογηθεί το κατάλληλο ενδιαίτημα για το είδος και να προσδιοριστούν τα προτιμώμενα ενδιαιτήματα μέσω δορυφορικής τηλεμετρίας, να υπολογιστεί η βιωσιμότητα του πληθυσμού υπό διαφορετικά σενάρια, να ποσοτικοποιηθεί η σύνθεση του διαιτολογίου του είδους και να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις σε διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες και να αξιολογηθούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις των κοινωνικών ομάδων του νησιού της Ρόδου σχετικά με τη διαχείριση του πλατωνιού.
Αυτά τα δεδομένα θα αποτελέσουν το υλικό για τη σύνταξη Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης για το πλατώνι, παρέχοντας κατάλληλες κατευθύνσεις και ιεραρχώντας χωρο-χρονικά μέτρα, έργα και δράσεις για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος που πιθανόν προκαλεί το είδος, έχοντας ως θεμελιώδη αρχή τη διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού που δεν θα αποτελεί μακροπρόθεσμα απειλή στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, ενώ ταυτόχρονα θα διασφαλίζει τη διαιώνιση του είδους στο διηνεκές».
Το πλατώνι (Dama dama) είναι το μεγαλύτερο φυτοφάγο θηλαστικό που απαντάται σε ικανοποιητικό πληθυσμό στη Ρόδο ενώ έχει εισαχθεί επιτυχώς στη Λήμνο. Στη χώρα μας υπάρχει σε μικρές ομάδες σε ζωολογικούς κήπους (π.χ. στη Θεσσαλονίκη) ή σε ιδιωτικές εκτροφές. Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού βρίσκεται ελεύθερο στη φύση στη Ρόδο.
Ο πληθυσμός του είδους στο νησί της Ρόδου, κατά καιρούς έχει εκτιμηθεί σε 1000 άτομα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα σε 300-400 άτομα τη δεκαετία του 1970, σε 20-50 άτομα τη δεκαετία του 1980 και σε 70-300 άτομα προς το τέλος της δεκαετίας 1990 με εξάπλωση κυρίως στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού.
Σήμερα, αξιόπιστα πληθυσμιακά δεδομένα για το πλατώνι δεν υπάρχουν. Όπως επισημαίνεται στη σύμβαση «υπάρχει έλλειψη γνώσης των επιπτώσεων που πιθανόν προκαλεί το είδος σε διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες (δασοπονία, γεωργία, κτηνοτροφία, τουρισμό κ.λπ.). Ωστόσο, είναι γενικά αποδεκτό ότι τα φυτοφάγα θηλαστικά (κτηνοτροφικά και άγρια) λειτουργούν ως «μηχανικοί» στα οικοσυστήματα μέσω της βόσκησης και των επιπτώσεών της σταστοιχεία του ενδιαιτήματος.
Επιπλέον, μέσω της βόσκησης μπορεί να διατηρούν τα δάση περισσότερο «ανοικτά», να επηρεάζουν τις γεωργικές καλλιέργειες λόγω έλλειψης φυσικής τροφής, να ανταγωνίζονται άλλα είδη της άγριας πανίδας, να μεταδίδουν ασθένειες σε άλλα ζώα και στον άνθρωπο (π.χ. lyme disease) και να προκαλούν οδικά ατυχήματα στον άνθρωπο.
Συνεπώς, η μελέτη των οικολογικών παραμέτρων του είδους καθώς και ο ακριβής προσδιορισμός του μεγέθους της προκαλούμενης ζημιάς και του υπεύθυνου είδους που εμπλέκεται σ’ αυτή τη διαδικασία χρίζουν άμεσης προτεραιότητας για την ανάπτυξη και υλοποίηση κατάλληλου Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης για το πλατώνι στο νησί της Ρόδου.
Απώτερος στόχος του πιλοτικού Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης είναι η διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού πλατωνιού στο νησί της Ρόδου, καθώς και η μείωση του μεγέθους ή της έντασης της προκαλούμενης ζημιάς κατά ένα πρακτικά αποτελεσματικό, οικονομικά εφικτό, περιβαλλοντικά επιλεκτικό, νομικά επιτρεπτό και ηθικά και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.
Η σύνταξη και υλοποίηση ενός τέτοιου Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης του πλατωνιού είναι καινοτόμα στη χώρα μας και θα λειτουργήσει πιλοτικά για τη σύνταξη σχεδίων για άλλα συγγενικά είδη. Η επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης της υφιστάμενης κατάστασης του πλατωνιού στο νησί της Ρόδου καθιστά τη διερεύνηση της βέλτιστης επιστημονικά επιλογής διατήρησης και διαχείρισης του είδους ως αντικείμενο ύψιστης σημασίας και συνεπώς άμεσης προτεραιότητας».
Η υπογραφή εκτιμάται ότι θα γίνει μέσα στο προσεχές διάστημα, ώστε να ξεκινήσει άμεσα και η υλοποίηση της έρευνας, που θα διαρκέσει δύο χρόνια. Η σύμβαση είναι τετραμερής και περιλαμβάνει την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Δήμο Ρόδου, και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας – Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων) το οποίο και θα την πραγματοποιήσει.
Στο πλαίσιο της σύμβασης θα γίνει «η εκπόνηση απαραιτήτων ερευνών, με την εφαρμογή κατάλληλων επιστημονικών μεθόδων και τεχνικών προκειμένου να εκτιμηθεί το μέγεθος του πληθυσμού του πλατωνιού, να προσδιοριστεί η δημογραφική δομή και να εκτιμηθεί η αναπαραγωγή του, να αξιολογηθεί το κατάλληλο ενδιαίτημα για το είδος και να προσδιοριστούν τα προτιμώμενα ενδιαιτήματα μέσω δορυφορικής τηλεμετρίας, να υπολογιστεί η βιωσιμότητα του πληθυσμού υπό διαφορετικά σενάρια, να ποσοτικοποιηθεί η σύνθεση του διαιτολογίου του είδους και να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις σε διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες και να αξιολογηθούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις των κοινωνικών ομάδων του νησιού της Ρόδου σχετικά με τη διαχείριση του πλατωνιού.
Αυτά τα δεδομένα θα αποτελέσουν το υλικό για τη σύνταξη Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης για το πλατώνι, παρέχοντας κατάλληλες κατευθύνσεις και ιεραρχώντας χωρο-χρονικά μέτρα, έργα και δράσεις για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος που πιθανόν προκαλεί το είδος, έχοντας ως θεμελιώδη αρχή τη διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού που δεν θα αποτελεί μακροπρόθεσμα απειλή στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, ενώ ταυτόχρονα θα διασφαλίζει τη διαιώνιση του είδους στο διηνεκές».
Το πλατώνι (Dama dama) είναι το μεγαλύτερο φυτοφάγο θηλαστικό που απαντάται σε ικανοποιητικό πληθυσμό στη Ρόδο ενώ έχει εισαχθεί επιτυχώς στη Λήμνο. Στη χώρα μας υπάρχει σε μικρές ομάδες σε ζωολογικούς κήπους (π.χ. στη Θεσσαλονίκη) ή σε ιδιωτικές εκτροφές. Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού βρίσκεται ελεύθερο στη φύση στη Ρόδο.
Ο πληθυσμός του είδους στο νησί της Ρόδου, κατά καιρούς έχει εκτιμηθεί σε 1000 άτομα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα σε 300-400 άτομα τη δεκαετία του 1970, σε 20-50 άτομα τη δεκαετία του 1980 και σε 70-300 άτομα προς το τέλος της δεκαετίας 1990 με εξάπλωση κυρίως στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού.
Σήμερα, αξιόπιστα πληθυσμιακά δεδομένα για το πλατώνι δεν υπάρχουν. Όπως επισημαίνεται στη σύμβαση «υπάρχει έλλειψη γνώσης των επιπτώσεων που πιθανόν προκαλεί το είδος σε διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες (δασοπονία, γεωργία, κτηνοτροφία, τουρισμό κ.λπ.). Ωστόσο, είναι γενικά αποδεκτό ότι τα φυτοφάγα θηλαστικά (κτηνοτροφικά και άγρια) λειτουργούν ως «μηχανικοί» στα οικοσυστήματα μέσω της βόσκησης και των επιπτώσεών της σταστοιχεία του ενδιαιτήματος.
Επιπλέον, μέσω της βόσκησης μπορεί να διατηρούν τα δάση περισσότερο «ανοικτά», να επηρεάζουν τις γεωργικές καλλιέργειες λόγω έλλειψης φυσικής τροφής, να ανταγωνίζονται άλλα είδη της άγριας πανίδας, να μεταδίδουν ασθένειες σε άλλα ζώα και στον άνθρωπο (π.χ. lyme disease) και να προκαλούν οδικά ατυχήματα στον άνθρωπο.
Συνεπώς, η μελέτη των οικολογικών παραμέτρων του είδους καθώς και ο ακριβής προσδιορισμός του μεγέθους της προκαλούμενης ζημιάς και του υπεύθυνου είδους που εμπλέκεται σ’ αυτή τη διαδικασία χρίζουν άμεσης προτεραιότητας για την ανάπτυξη και υλοποίηση κατάλληλου Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης για το πλατώνι στο νησί της Ρόδου.
Απώτερος στόχος του πιλοτικού Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης είναι η διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού πλατωνιού στο νησί της Ρόδου, καθώς και η μείωση του μεγέθους ή της έντασης της προκαλούμενης ζημιάς κατά ένα πρακτικά αποτελεσματικό, οικονομικά εφικτό, περιβαλλοντικά επιλεκτικό, νομικά επιτρεπτό και ηθικά και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.
Η σύνταξη και υλοποίηση ενός τέτοιου Σχεδίου Διατήρησης και Διαχείρισης του πλατωνιού είναι καινοτόμα στη χώρα μας και θα λειτουργήσει πιλοτικά για τη σύνταξη σχεδίων για άλλα συγγενικά είδη. Η επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης της υφιστάμενης κατάστασης του πλατωνιού στο νησί της Ρόδου καθιστά τη διερεύνηση της βέλτιστης επιστημονικά επιλογής διατήρησης και διαχείρισης του είδους ως αντικείμενο ύψιστης σημασίας και συνεπώς άμεσης προτεραιότητας».
Πηγή: Ροδιακή
