Στη μνήμη του Αλέκου Πρίφτη

«Δεν σου ταίριαζε του κοιμητήριου η γαλήνη...»

Ανέκδοτο ποίημα του βουλευτή Κέρκυρας της μεταπολεμικής ΕΔΑ Γεράσιμου Πρίφτη για τον σκοτωμένο στον Εμφύλιο αδελφό του, Αλέκο

 

                                                     

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ πριν από 72 χρόνια, στις 21 Ιουλίου 1946, σύμφωνα με την ημερομηνία που αναφέρει το σχετικό επίσημο έγγραφο βεβαίωσης του θανάτου του, έπεσε νεκρός στο Κοκκινόχωμα Ιωαννίνων με το όπλο στο χέρι, χτυπημένος από πυρά κυβερνητικής στρατιωτικής δύναμης, ο Αλέκος Πρίφτης, ηγετική φυσιογνωμία της Αντίστασης, του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ στην Κέρκυρα.  

 

Ο Αλ. Πρίφτης γεννήθηκε το 1911 στην πόλη της Κέρκυρας. Αν και ήταν γιος αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού με φιλομοναρχικές  πεποιθήσεις και απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων, ασπάστηκε τα ιδανικά του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Το 1935 εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. 

Βρέθηκε στις πρώτες γραμμές της Αντίστασης εναντίον των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών του νησιού. Αυτός ήταν που την Πρωτοχρονιά του 1944, παρά τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας των Γερμανών κατακτητών, μετέφερε με βάρκα από το Νησί Γκερέκου στη Θεσπρωτία και παρέδωσε στον ΕΛΑΣ τους δέκα Αμερικανούς αεροπόρους που είχαν πέσει στη Λευκίμμη, λόγω βλάβης του αεροπλάνου τους. Σύμφωνα με μαρτυρία του δυναμικού αγωνιστή της εποχής Φίλη Κορωνάκη, ήταν «ο Νο 1» μαχητής της Αντίστασης στην Κέρκυρα. 

Πνεύμα θαρραλέο και ανυπότακτο, ευθυτενής σε όλα του και όχι μόνο στο παράστημα, μυαλό φωτεινό, χαρισματική προσωπικότητα, ατρόμητος και ικανός να συνεγείρει, όπως τον έχουν περιγράψει συναγωνιστές του, ο Αλέκος Πρίφτης ηγήθηκε επιχειρήσεων απόσπασης οπλισμού από τους κατακτητές, υπονόμευσης της δράσης τους και αυτομόλησης Γερμανών και Ιταλών αντιφασιστών στρατιωτών την περίοδο της Κατοχής. Ενέπνεε εμπιστοσύνη και αποτέλεσε την ψυχή, τον πιο πειστικό και τον πιο αποτελεσματικό οργανωτή του ΕΛΑΣ στην Κέρκυρα, που έφτασε να αριθμεί κατ' άλλους 700-800 μαχητές και κατ' άλλους περισσότερους από 1.000 αγωνιστές. Κατά μαρτυρία του αγωνιστή Βασ. Νικολούζου, έδρασε με ιδιαίτερη επιτυχία στα χωριά της βόρειας Κέρκυρας, όπου άφησε άσβεστη τη μνήμη του. Όπως και στα προάστια της πόλης Γαρίτσα και Μαντούκι, τον θυμούνται με θαυμασμό για την αυταπάρνησή του, για τον φλογερό πατριωτισμό του και τη βαθιά πίστη του στα δίκαια του λαού.    

Σε συνθήκες διώξεων των αγωνιστών από τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ που είχαν μεταφερθεί από την Ήπειρο και είχαν αναλάβει την ευθύνη διοίκησης του νησιού μετά την απελευθέρωση, ο ίδιος ανέλαβε αρχισυντάκτης και υπεύθυνος ύλης της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας «Φωνή του Λαού». Επίσης, ήταν υπεύθυνος έκδοσης της εφημερίδας «Επανάσταση» στο χωριό Κορακιάνα. Ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής του 10ου Συντάγματος Πεζικού του ΕΛΑΣ Κέρκυρας, όταν επιχειρήθηκε η μετατροπή του από εφεδρικό σε τακτικό, αντάρτικο Σώμα. Σε πρώτη φάση ήταν επικεφαλής διλοχίας Γύρου-Όρους και στη συνέχεια είχε γίνει διοικητής του Τάγματος Όρους του ΕΛΑΣ. 

Την Πρωτοχρονιά του 1944 υλοποίησε την αποστολή μεταφοράς και διάσωσης των Αμερικανών αεροπόρων στην Ήπειρο από το Νησί Γκερέκου, συνεργαζόμενος στενά για την επιχείρηση με τον μετέπειτα πρόεδρο του ΚΚΕ Απ. Γκρόζο, ο ο οποίος μαζί με άλλους 200 περίπου κρατούμενους στο Λαζαρέτο κομμουνιστές απελευθερώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1943 μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας και συμμετείχε στο αντιστασιακό κίνημα του νησιού.  

 

Μετά τη Βάρκιζα

 

Ο Αλ. Πρίφτης αρνήθηκε να συμβιβαστεί με το μεταπολεμικό καθεστώς των διώξεων και της συντριβής των λαϊκών οραμάτων. Ενώ τον καταζητούσαν και απαιτούσαν σχεδόν «την κεφαλήν του επί πίνακι» για δήθεν συκοφάντηση υψηλόβαθμων παραγόντων της Κέρκυρας από τη «Φωνή του Λαού» ως συνεργατών των κατακτητών, ηγήθηκε της πρώτης, άτυπης αντάρτικης ομάδας του κατοπινού Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στα βουνά της Ηπείρου, συγκροτώντας επιτελική ομάδα με τους Αλέκο Οικονόμου και Λεωνίδα Ράφτη. Πολέμησε για τα ιδανικά του και σύμφωνα με το επίσημο «Δελτίον θανάτου» του σκοτώθηκε από πυρά πολυβόλου, εννοείται κυβερνητικής στρατιωτικής δύναμης,  στο χωριό Κοκκινόχωμα του σημερινού Δήμου Ζίτσας Ιωαννίνων στις 21 Ιουλίου 1946, αν όχι στις 26 του ιδίου μηνός του 1946, όπως αναφέρουν άλλες πηγές. Ως αιτία θανάτου του αναφέρεται πολυβολισμός του «εκ γενομένης συμπλοκής εξ' αποσπάσματος». Δεν εξηγήθηκε ποτέ στην οικογένειά του η τύχη της σορού του. Φωτογραφία του κοσμεί τα γραφεία της οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ και το όνομά του περιλαμβάνεται σε σχετική τιμητική επιγραφή με τα ονόματα Κερκυραίων που έπεσαν μαχόμενοι για τα ιδανικά του. 

 

Ο Μεμάς Πρίφτης

 

Την ίδια χρονιά, τον Νοέμβριο του 1946, ο επίσης αντιστασιακός μαχητής και μετέπειτα βουλευτής Κέρκυρας με την Αριστερά αδελφός του Γεράσιμος Πρίφτης (Κέρκυρα 1910 - Αθήνα 1985), πολυσχιδής και έντονη προσωπικότητα που αγαπήθηκε όσο λίγοι στην Κέρκυρα, έγραψε στην Πάτρα, όπου βρισκόταν, ποίημα αφιερωμένο στον αδελφό του Αλέκο. Το ποίημα αυτό, απόσπασμα του οποίου βλέπει σήμερα για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, έμεινε ανέκδοτο. Το διέσωσε στο αρχείο της η κόρη του Μαρί Πρίφτη, αγωνίστρια της Αριστεράς και αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ) και γενική γραμματέας της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ) στο παρελθόν. 

Ανέντακτος κομμουνιστής από τα νεανικά του χρόνια, ο Γεράσιμος (Μεμάς) Πρίφτης ήταν πρωταγωνιστής της συγκρότησης και κατ' ουσίαν καπετάνιος του 24ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στο Σούλι και στην Πάργα και στενός συνεργάτης αν όχι και υπασπιστής του θρυλικού στρατηγού του ΕΛΑΣ Γ. Αυγερόπουλου κατά την Κατοχή. Υπήρξε μαχητικό στέλεχος της αριστερής παράταξης περισσότερα από 50 χρόνια, πρεσβεύοντας τη σοσιαλιστική κοινωνία και πιστεύοντας «στην ενότητα του αριστερού κινήματος χωρίς αντιπαλότητες και δογματισμούς, με διάλογο στη βάση και στην κορυφή και δημοκρατικές διαδικασίες σε όλες τις φάσεις», όπως αναφέρει η κόρη του Μαρί Πρίφτη. Το 1963 μετέφρασε στα ελληνικά το έργο του Φιντέλ Κάστρο «Η Επανάσταση της Κούβας», που κυκλοφορεί ακόμα και σήμερα με τη δική του, εμπευσμένη μετάφραση.

Σπούδασε στην Επαγγελματική Σχολή Ταχυδρομείων, Τηλεγραφίας και Τηλεφωνίας (ΤΤΤ) και στην Εμπορική Σχολή Κέρκυρας, έγινε τηλεγραφητής και συμμετείχε δραστήρια στους μεγάλους αγώνες του κλάδου του. Στις συνθήκες που το ΚΚΕ είχε τεθεί εκτός νόμου, ήταν υποψήφιος και εκλέχτηκε βουλευτής της Αριστεράς στην Κέρκυρα με τα ψηφοδέλτια της Δημοκρατικής Ένωσης το 1956 και της ΕΔΑ το 1958. Θαύμαζε, αγαπούσε δυνατά τον αδελφό του και εξυμνούσε τον ηρωισμό του. Αν και δεν υπήρξε μέλος του ΚΚΕ, άντεξε ανείπωτα βασανιστήρια αρνούμενος να υπογράψει δήλωση αποκήρυξης του κομμουνισμού τόσο στον Άη Στράτη και στη Μακρόνησο πριν, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και αργότερα όσο και στη Γυάρο και στη Λέρο, όπου εξορίστηκε για τις πεποιθήσεις και τη δράση του κατά την περίοδο της Χούντας των συνταγματαρχών του 1967. 

Μεταπολεμικά εντάχθηκε στην ΕΔΑ και το ίδιο έκανε μετά τη δικτατορία 1967-1974, συμμετέχοντας μέχρι τον θάνατό του, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, στη Διοικούσα Επιτροπή της μεταδικτατορικής ΕΔΑ. Την περίοδο των γεγονότων της Πράγας το 1968 ήλθε σε διάσταση θέσεων με το ΚΚΕ. Δεν εντάχθηκε ούτε στο ΚΚΕ Εσωτ. κατά τη διάσπασή του, κρατώντας αποστάσεις και από τις δύο πλευρές. Έμεινε μακριά από το ΠΑΣΟΚ όταν αυτό ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας. Η Ν.Ε. Κέρκυρας του ΚΚΕ τού είχε προτείνει να είναι υποψήφιος το 1974 στην Κέρκυρα με τον συνδυασμό της «Ενωμένης Αριστεράς», αλλά αρνήθηκε υποδεικνύοντας την ανάγκη ανάδειξης νέων στελεχών.   

Για να σημειώσουμε ορισμένα μόνο στοιχεία ακόμη, με την ιδιότητα του τηλεγραφητή προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον κρυπτογραφικό μηχανισμό του ΕΛΑΣ, συμμετείχε σε μάχες εναντίον των κατακτητών στην Ήπειρο και στην περίφημη μάχη της Αμφιλοχίας και αργότερα διετέλεσε, μεταξύ άλλων, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αντιστασιακών (FIR). Χρησιμοποίησε συνωμοτικά και λογοτεχνικά ψευδώνυμα, όπως Καστρινός και Χορμοβίτης. Συνέγραψε και δημοσίευσε μελέτες για την Εκπαίδευση και τον πολιτισμό στα Επτάνησα. Στο σθένος του, αλλά και στο πηγαίο και ασίγαστο επτανησιακό χιούμορ του, έχει αναφερθεί σε έργα του για τη Μακρόνησο ο συνδεσμώτης του λογοτέχνης Μενέλαος Λουντέμης. Στο χωριό Πάγοι, όπου έζησε για ένα διάστημα μετά την απελευθέρωσή του από τη Μακρόνησο, τον θυμούνται μεταξύ άλλων και για τα πρωτοποριακά καλλιτεχνικά δρώμενα που οργάνωνε. Στην κηδεία του το 1985 στην Αθήνα παραβρέθηκαν περισσότεροι από 2.000 πολίτες, μαζί με αντιπροσωπείες του ΚΚΕ, του ΚΚΕ εσωτ. και της ΕΔΑ. 

 

Ο δρόμος

 

Ο Δήμος της Κέρκυρας το 1986, σε ένδειξη τιμής προς το πρόσωπό του, ομόφωνα έδωσε το όνομά του σε δρόμο της πόλης. Δεν έχει πράξει όμως ακόμη το ίδιο για τον στρατιωτικό διοικητή του ΕΛΑΣ Κέρκυρας αδελφό του, τον ηρωισμό και την εξέχουσα προσωπική συμβολή του οποίου στην Αντίσταση στο νησί, κατά την περίοδο της κατοχής του από τα φασιστικά ιταλικά και γερμανικά στρατεύματα, είχαν με έναν παράδοξο τρόπο αναγνωρίσει και οι Άγγλοι μετά το πέρας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Ο Αλέκος Πρίφτης, εμβληματική μορφή της Αντίστασης και του κομμουνιστικού κινήματος της Κέρκυρας, είχε ήδη σκοτωθεί από πυρά πολυβόλου ενδεχομένως αγγλικού, ιερό κομμάτι γης στο Κοκκινόχωμα Ιωαννίνων είχε πια κοκκινίσει από το αίμα του, όταν εκπρόσωποι της Αγγλικής Αποστολής στην Ελλάδα υπενθύμιζαν την οφειλή τους να τον τιμήσουν.

Έφευγε πια ο Ιούλιος του 1946, όταν στην εφημερίδα του ΕΑΜ Κέρκυρας «Φωνή του Λαού», που εκδιδόταν σχεδόν παράνομα πια και λίγους μήνες νωρίτερα είχε τον ίδιο τον Αλ. Πρίφτη υπεύθυνο έκδοσης, δημοσιεύθηκε η ακόλουθη τιμημένη επιστολή:    

 

«Αγαπητή "Φωνή του Λαού",

Πριν κάμποσες μέρες η Ν.Ε. του ΕΑΜ μάς ειδοποίησεν ότι άγγλος συνταγματάρχης που παρεπιδημεί στην πόλη μας αναζητεί τον Αλέκο Πρίφτη (...), τους συγγενείς του, για να του απονείμει "ηθικήν αμοιβήν", για τις υπηρεσίες που προσέφερε στους Συμμάχους, κατά τον Εθνικοαπελευθερωτικό μας Αγώνα, παίζοντας τόσον αποφασιστικό ρόλο στη διάσωση των δέκα αμερικανών αεροπόρων κ.τλ. 

Με την παρούσα μας επιθυμούμε να πληροφορηθεί ο κ. άγγλος συνταγματάρχης, ότι ο Αλέκος Πρίφτης, αγωνιστής της Δημοκρατίας, διώχτηκε και υποχρεώθηκε ν' απομακρυνθεί απ' το σπίτι του και την ιδιαίτερή του πατρίδα και σκοτώθηκε απ' το καθεστώς που οι Άγγλοι εγκατέστησαν στην Ελλάδα. 

Επομένως την παρασημοφορία αυτή δίκαια τη θεωρούμε πρόκληση για τη μνήμη του ηρωικού μας παιδιού κι έχουμε ιερή, ελληνική υποχρέωση να μην την αποδεχτούμε από κείνους που με την πολιτεία τους αναστατώνουν το δύσμοιρο τόπο μας για να σκοτώνονται τα παιδιά μας, πράμα, άλλωστε, που θα τώκανε κι ο τιμημένος μας νεκρός αν εζούσε».  

Την υπέγραφαν ο αξιωματικός ε.α. πατέρας Ηλίας Πρίφτης και ο τηλεγραφητής αδελφός Γεράσιμος Πρίφτης.

 

ΥΓ. Λόγοι δεοντολογίας επιβάλλουν να αναφερθεί ότι ο υπογραφόμενος οφείλει τη βάπτισή του στη χήρα του Αλέκου Πρίφτη, ηρωική δασκάλα στην Κέρκυρα Ζωή (Ζωούλα) Πρίφτη το γένος Μολίν.   

 

 

                                       Τ' ΑΔΕΡΦΟΥ ΜΟΥ

                                            (Απόσπασμα) 

 

 

         Πάτρα 1946

               

                                                                     

 

                                                    Στη σεπτή μνήμη Του μα      και στη  

                                                    μνήμη όλων εκείνων των 

                                                    παλληκαριών που σαν και αυτόν 

                                                    πέσανε για να θεμελιώσουν τη 

                                                    Λευτεριά του Λαού μας.

 

 

                              «Τα παλληκάρια δεν πεθαίνουν στο κρεβάτι, 

                              μήτε γερνούν...»

 

                                                             Γ. ΚΟΤΖΙΟΥΛΑΣ

                                                             («Οι νεκροί μας») 

 

 

Αδερφέ μου,

 

Στο πρώτο ξεκίνημα έπεσες.

Της προδοσιάς φαρμακερή σαΐτα

Την αγνή σου τρύπησε καρδιά

Την ώρα που ορθός πάλι

πολέμαγες για λεφτεριά

αγναντεύοντας το Σούλι και τον Κασιδιάρη.

 

Σε βλέπω!

 

Οι χτύποι της καρδιάς σου

Ρυθμοί εμβατηρίου της ζωής

Και τα μάτια σου

Τη στιγμή που τα σφάλιζε του θανάτου η αστραπή

Να αγναντεύουν βαθιά στον ορίζοντα την καλωσύνη.

 

(...)

 

Θυμιέμαι!

 

Παιδιά στις άγριες του χειμώνα μέρες

Όταν οι ευκάλυπτοι λυγούσαν την κορμοστασιά τους

Και σέρναν τα κλωνάρια τους στα παραθύρια μας

Σκαρφαλωμένοι στο περβάζι

Αναζητούσαμε στον ουρανό

ένα κομμάτι γαλάζιο)

 

Ανάμεσα στους ανθρώπους στάθηκες

Τους φτωχούς και τους καταδιωγμένους.

Τα χέρια τους

Με την ανάσα θέρμαιναν 

Για να σφίξουν καλύτερα της λεφτεριάς τη δάδα.

Τα μάτια τους κύτταξες βαθιά.

Κι είδες σ' αυτά την ψυχή σου

(Άνοιξες διάπλατα τα φυλλοκάρδια σου).

Η κομμένη τους ανάσα 

Του δικού αίματος ρυθμός!

Γίνηκες ένα με δαύτους.

 

(...)

 

Τα χέρια που σπέρναν κόκκινα αγάπης λουλούδια

Το ντουφέκι κράτησαν

Της ελεύθερης ψυχής.

Κι αγνός κι αμόλυντος, 

Ωραίος, 

Πήρες τη μεγάλη στράτα που φέρνει

«Ψωμί, Λεφτεριά και Τιμή στο Λαό»!

 

Κι έπεσες!

 

Δεν σου ταίριαζε του κοιμητήριου η γαλήνη

με τους βουβούς σταυρούς

και τ' αναφυλλητά που πνίγονται

ανάμεσα σε μαύρους πέπλους

 

Στ' αδούλωτα βουνά το μνήμα σου

Στις ψηλές κορφές

Ψηλό κι αυτό σημάδι

Η άνοιξη θα το στολίζει μ' ανθούς

Και τα σφουρίγματα του βουνίσιου αγέρα

Για σένανε θα τραγουδούν

Τους κλέφτικους σκοπούς της λεβεντιάς

Και του ΕΛΑΣ τον παιάνα.