Τετάρτη 06.11.2024 ΚΕΡΚΥΡΑ

Ολόκληρο το ρεπορτάζ της Politico για την κερκυραϊκή κρίση των απορριμμάτων

Διαχείριση απορριμμάτων
03 Ιουλίου 2018 / 08:29

Ανάγλυφη εικόνα για την κρίση της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Κέρκυρα δίνει το ρεπορτάζ της Politico, δημοσιογράφος της οποίας επισκέφθηκε την προηγούμενη βδομάδα την Κέρκυρα.

Ο δημοσιογράφος επισκέφθηκε το ΧΥΤΑ Τεμπλονίου και πήρε συνεντεύξεις από τους ανθρώπους του Συλλόγου Τεμπλονίου, του Συλλόγου της Λευκίμμης "Αλεύχιμον". το Δήμαρχο Κώστα Νικολούζο, τον σύμβουλο διαχείρισης αποβλήτων που συμμετείχε στο σχεδιασμό του ΧΥΤΑ Λευκίμμης Ιωάννη Φραντζή αλλά και ενεργούς δημότες της Κέρκυρας. Μίλησε με δημοσιογράφους στα γραφεία της "Ενημέρωσης" και πήγε στο μεγάλο συλλαλητήριο για τα σκουπίδια με σύνθημα "Δεν πάει άλλο".Το άρθρο φιλοξενεί επίσης την άποψη του Ferran Rosa, ειδικού στη διαχείριση απορριμμάτων της ευρωπαϊκής Μ.Κ.Ο. Zero Waste Europe.

Σημείωση: Το ρεπορτάζ έγινε λίγες μέρες πριν ξεκινήσει η μεταφορά των δεμάτων στη Λευκίμμη.

Αναδημοσιεύουμε ολόκληρο το ρεπορτάζ σε μεταφράση από το site της Politico, με τίτλο: «Το ελληνικό νησί που αντιμετωπίζει κρίση απορριμμάτων».    

Γενική άποψη της πόλης της Κέρκυρας Dan Kitwood / Getty Images

Η αντιπαράθεση για μια χωματερή σκουπιδιών στην Κέρκυρα έχει καταλήξει στην κυβέρνηση της Αθήνας, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
ΛΕΥΚΙΜΜΗ- Η Κέρκυρα προσελκύει τουρίστες για τις εκπληκτικές παραλίες της, τους αρχαιολογικούς χώρους  και τα ορεινά τοπία της - αλλά οι επισκέπτες που έχουν έρθει φέτος απέκτησαν εντελώς διαφορετική εντύπωση για το νησί λόγω των συσσωρευμένων σκουπιδιών σε αποσύνθεση που βρίσκονταν στους δρόμους.
Ο λόγος είναι μία μακροχρόνια αντιπαράθεση σχετικά με τον ΧΥΤΑ Τεμπλονίου, ο οποίος είναι κορεσμένος και έχει κλείσει. Οι κάτοικοι αντιδρούν έντονα στο άνοιγμα ενός νέου χώρου υγειονομικής ταφής, και οι εκκλήσεις  της τοπικής αυτοδιοίκησης για να μεταφέρουν τα σκουπίδια εκτός του νησιού έχουν αποκλειστεί από την Αθήνα.
Η αναζήτηση ενός νέου χώρου για την αποθήκευση των σκουπιδιών είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψη τοπικών παραγόντων και έχει απασχολήσει πολιτικούς από την Αθήνα καθώς και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Το βρομερό χάος έχει κλιμακωθεί τους τελευταίους μήνες με περίπου 4.000 τόνους οικιακά απόβλητα σε αποσύνθεση που συσσωρεύονται σε όλο το νησί.
Με 1.5 εκ. τουρίστες που πρόκειται να επισκεφτούν φέτος το νησί και τους τοπικούς επιχειρηματίες τουρισμού σε αναστάτωση, οι κάτοικοι βρίσκονται σε αναβρασμό. ‘Δεν πάει άλλο’ φώναζαν χιλιάδες διαμαρτυρόμενοι την περασμένη εβδομάδα καθώς έκαναν πορεία προς το Δημαρχείο του Δήμου Κέρκυρας με τους τουρίστες να τους κοιτούν σαστισμένοι.
Το επόμενο βήμα είναι η μεταφορά απορριμμάτων στη Λευκίμμη – υπό την προϋπόθεση ότι τα φορτηγά μπορούν να  προσπεράσουν τους ντόπιους που διαμαρτύρονται, οι οποίοι την περασμένη βδομάδα έριξαν βόμβες μολότοφ κατά των δυνάμεων που αστυνόμευαν την περιοχή...
 
Μέχρι στιγμής, όλα σχεδόν τα απορρίμματα της Κέρκυρας – που όπως λέει ο Δήμαρχος της Κέρκυρας, Κωσταντίνος Νικολούζος,  έφθασαν τους 67.000 τόνους πέρυσι και αυξάνονται ραγδαία λόγω της ανερχόμενης τουριστικής βιομηχανίας, έχουν καταλήξει στον χώρο υγειονομικής ταφής του Τεμπλονίου, που βρίσκεται σε μια κοιλάδα  περίπου 4 χιλιόμετρα από μία πολυτελή μαρίνα, με ρωσικές θαλαμηγούς.
Μόνο το 5% περίπου των απορριμμάτων του νησιού ανακυκλώνεται, αρκετά μακριά από τον νομικά δεσμευτικό στόχο που ενέκρινε πρόσφατα η ΕΕ, ότι η ανακύκλωση έως το 2035 πρέπει να έχει φθάσει το 65%.
Τα σχέδια για να ανοίξει ένας νέος χώρος υγειονομικής ταφής, με χρηματοδότηση από την ΕΕ στη Λευκίμμη, που αρχικά παραμερίστηκαν για αυτό τον λόγο το 2005, έχουν καθυστερήσει λόγω της τοπικής αντίδρασης. Αυτό ανάγκασε την αριστερή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα, καθώς και τον Νικολούζο, επίσης εκλεγμένο με το ΣΥΡΙΖΑ, να απευθυνθεί στην αστυνομία για να ανοίξει την πρόσβαση στον χώρο υγειονομικής ταφής.
 
‘Δεν υπάρχει άλλος τρόπος’ δήλωσε ο Νικολούζος. ‘Έχουμε απευθύνει έκκληση στους ντόπιους πολλές φορές με πολλούς τρόπους... αλλά δεν υπάρχει λογική ανταπόκριση ( από αυτούς ).’

Ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης δήλωσε πρόσφατα στο ελληνικό κοινοβούλιο: ‘Η κατάσταση στην Κέρκυρα είναι ένας εφιάλτης και αυτό δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Έχουμε δει την κατάσταση να εντείνεται και να απειλεί την τοπική οικονομία και τις θέσεις εργασίας ‘.

Περίπου χίλιοι ντόπιοι διαδηλωτές έκαναν πορεία προς το δημαρχείο της Κέρκυρας στις 22 Ιουνίου | Harry Cooper για την POLITICO

Ο δήμαρχος, υπό την πίεση των διεθνών ταξιδιωτικών πρακτόρων, όπως η TUI και η Thomas Cook, υποσχέθηκε ότι τα απορρίμματα θα απομακρυνθούν από τους δρόμους πριν ξεκινήσει η τουριστική περίοδος τον Ιούλιο.

’Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό  ελληνικό παράδειγμα τοπικών πολιτικών που πιστεύουν ότι κάποιος άλλος θα διορθώσει την κατάσταση’, δήλωσε ο Ιωάννης Φραντζής, ο σύμβουλος διαχείρισης αποβλήτων που σχεδίασε το αχρησιμοποίητο ΧΥΤΑ Λευκίμμης και πολλούς άλλους σε ολόκληρη τη χώρα.
Οι κάτοικοι του Τεμπλονίου, με επικεφαλής την Μάγδα Παπανικολουπούλου, μια δυναμική  γυναίκα στα εξήντα της, έφθασαν σε κρίσιμο σημείο τον Μάιο όταν αποφάσισαν να μπλοκάρουν τις πύλες του ΧΥΤΑ καθώς και να μηνύσουν το δήμαρχο και τον αντιδήμαρχο για παράβαση περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Δήμαρχος και Αντιδήμαρχος οδηγήθηκαν στο αυτόφωρο και καταδικάστηκαν σε οκτάμηνη φυλάκιση με αναστολή.
 
Την περασμένη εβδομάδα, σε μια επίσκεψη στον ΧΥΤΑ για να μου υποδείξουν τα μαύρα στραγγίδια  που σουρώνουν στη γη, η Μάγδα εντόπισε  έναν εκσκαφέα που εκκαθάριζε μια δασική περιοχή όχι μακριά από την είσοδο του ΧΥΤΑ.
 
Η Μάγδα Παπανικολωπούλου μπλοκάρει έναν εκσκαφέα από την εκκαθάριση μιας δασώδους περιοχής κοντά στην είσοδο του υπερχείλιου χώρου υγειονομικής ταφής | Harry Cooper για την POLITICO

Πηγαίνοντας στο κατά πολλές φορές μεγαλύτερο από το μέγεθός της μηχάνημα, έκατσε  μπροστά, εμποδίζοντας την πρόσβαση και κάλεσε την αστυνομία για να αναφέρει αυτό που υποψιαζόταν ότι είναι παράνομη εκκαθάριση για να δημιουργηθεί προσωρινός χώρος για τα απορρίμματα του νησιού. Ο οδηγός σταμάτησε το όχημα του και έφυγε.
Πρέπει να παρακολουθούμε καθημερινά την είσοδο’, δήλωσε η Λαμπρινή Κολλάγγη, της οποίας το εγκαταλελειμμένο πλέον σπίτι βρίσκεται απέναντι στην κοιλάδα που έχει γεμίσει σκουπίδια. ‘Αγαπάμε την Κέρκυρα, κλαίμε όταν βλέπουμε έτσι το νησί’.
 
Οι Βρυξέλλες επεμβαίνουν
 
 
Από το 1999 έχουν θεσπιστεί αυστηροί κανόνες που ρυθμίζουν τον τρόπο λειτουργίας των χώρων υγειονομικής ταφής στην ΕΕ, με σκοπό την πρόληψη της διαρροής επικίνδυνων για τον άνθρωπο και το περιβάλλον υγρών και αερίων στο έδαφος.
 
Αυτό ήταν το φαινόμενο που οι περιβαλλοντικοί επιθεωρητές διαπίστωσαν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 2000, λίγα χρόνια μετά την απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κλείσουν χιλιάδες χώρους υγειονομικής ταφής σε όλη την Ελλάδα, στο πλαίσιο της προσπάθειας να ενθαρρύνει τις χώρες να ενισχύσουν την ανακύκλωση.
 
"Μπορεί να μην είναι αποτελεσματική, αλλά η [Ευρωπαϊκή Επιτροπή] δεν μπορεί να αναγκάσει τον δήμο της Κέρκυρας να έχει την πολιτική βούληση", δήλωσε ο Ferran Rosa, ειδικός αποβλήτων στη Zero Waste Europe, μια ΜΚΟ με έδρα τις Βρυξέλλες | Harry Cooper για την POLITICO

Στα χρόνια που ακολούθησαν, ταυτόχρονα με την οικονομική κρίση και την πολιτική αναταραχή, η ελληνική κυβέρνηση και η Επιτροπή βρέθηκαν  σε διαμάχη για τον ΧΥΤΑ, με τις Βρυξέλλες να λένε ότι ήταν αδύνατο να παρακολουθεί κανείς όλους τους τρόπους με τους οποίους το Τεμπλόνι  ήταν "μονίμως προβληματικό". Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε πέρυσι ότι η Αθήνα παραβιάζει το περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ,  όπως έχει κάνει επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια,  και επέβαλλε πρόστιμα που κοστίζουν στους Έλληνες φορολογούμενους εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
 

’Δυστυχώς δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο που μπορεί να κάνει η Επιτροπή σε αυτή την περίπτωση’, δήλωσε ο Ferran Rosa, εμπειρογνώμονας αποβλήτων στην Zero Waste Europe, μια ΜΚΟ με έδρα τις Βρυξέλλες. ‘Μπορεί να μην είναι αποτελεσματικό, αλλά δεν μπορούν  να αναγκάσουν το δήμο της Κέρκυρας να έχει την πολιτική βούληση’.

Όταν ο Νικολούζος ήρθε στην εξουσία το 2014 ως ο πρώτος δήμαρχος με τον ΣΥΡΙΖΑ, ανέστειλε ένα σχέδιο δημοσίου-ιδιωτικού έργου που έθεσε σε εφαρμογή ο κεντροδεξιός προκάτοχός του για την κατασκευή εργοστασίου διαλογής αποβλήτων στο Τεμπλόνι. Η νέα διαχείριση προέβλεπε την ανάκτηση ανακυκλώσιμου υλικού και την παραγωγή κομπόστ από τα οργανικά απορρίμματα. Το υπόλειμμα θα πήγαινε στον νέο χώρο υγειονομικής ταφής στη Λευκίμμη.
 
Σκουπίδια στο κέντρο του νησιού, ενώ συνεχίζεται η διαμάχη για τον ΧΥΤΑ Τεμπλονίου | Harry Cooper για την POLITICO

Η διαλογή των αστικών αποβλήτων είναι το κλειδί για την αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης και την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων, σύμφωνα με τη Rosa. Ωστόσο, ο κ. Νικολούζος δήλωσε ότι η συμφωνία, η οποία θα είχε χρηματοδοτηθεί μέσω συνδυασμού κρατικών και ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων της ΕΕ, θα ήταν επιζήμια για τους φορολογούμενους της Κέρκυρας.
Περισσότερο από τρία χρόνια αργότερα, ο Νικολούζος εξετάζει τώρα ένα παρόμοιο έργο, αν και αυτή τη φορά, λέει, υποστηρίζεται πλήρως από το ελληνικό κράτος.
«Μετά από τρεισήμισι χρόνια, φθάνουν σταδιακά στη σχεδιασμένη λύση που αποφασίστηκε ήδη το 2014», δήλωσε ο Κωνσταντίνος Σκρέκας, σκιώδης υπουργός περιβάλλοντος του κεντροδεξιού κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
 
 
Πηγή: Politico.eu