Από το ημερολόγιο του Π. Σαμαρτζή: Πάσχα του 1856
Κερκυραϊκό Πάσχα
06 Απριλίου 2018
/ 06:39
«...εξ απροσεξίας του έρριξαν μία ξέστα και του άνοιξαν το κεφάλι. Ευθύς έκραξαν τον ιατρόν…»
ΚΕΡΚΥΡΑ. Φθάσαμε στο πασχαλινό τριήμερο. Έθιμα που επέζησαν για αιώνες θα ζωντανέψουν και πάλι. Κάποια ακόμα θα γίνει μια ακόμα προσπάθεια νεκρανάστασής τους αποδείχνοντας και πάλι ότι η οικονομία καθορίζει την κοινωνία, άρα και όλες τις πολιτιστικές διαδικασίες.
Από το ημερολόγιο του Π. Σαμαρτζή παρουσιάζουμε μια επιλογή «επεισοδίων» των ημερών από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο αναγνώστης θα δει ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στην Κέρκυρα του «τότε» και του «τώρα», ενώ το χαρακτηριστικό γράψιμο και η αμεσότητα της διήγησης του Σαμαρτζή κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη για όλα τα γεγονότα τα οποία αναφέρονται.
Μεγάλη Παρασκευή, 13 Απρίλη του 1856
Ήταν η Αγία και Μεγάλη Παρασκευή δια το πάθος του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Τα πάντα ήσαν κλεισμένα και ήτον και η αγορά εις Άγιον Ρόκον, αλλά δεν εβαστάχθη ως άλλοτε. Ήτο δε διδαχή δια το αυτό πάθος εις την Εκκλησίαν της Μητροπόλεως Σπηλαιωτίσσης την οποία εξεφώνησε ο Αιδεσιμότατος Ιερεύς Γαρνέλης, το δε εσπέρας έγινε λιτανεία από την Εκκλησίαν του Αγίου και θαυματουργού Σπυρίδωνος ήτις άρχισε τας ώρας 9 τη νύκτα και διήρκεσε έως τας 12 ½ το μεσονύκτιον. Αλλά πριν αρχίσει η λιτανεία άρχισαν οι ψιθυρισμοί δια τας θέσεις, διότι είχον να κάμουν όλοι οι Ευγενείς. Οι μεν ήθελαν να υπάγουν εις το δείνα μέρος, οι δε εις το άλλο και τέλος έπαυσαν.
Ήσαν δε και οι σκόλαι και τα φλάμπουρα όλων των Εκκλησιών, μετά η Μουσική παιανίζουσα, όπισθεν ήτο το σώμα των Ευγενών και μετά ταύτα όλοι οι άλλοι. Όταν υπήγαν κάμποσοι δια να κάμουν παρρησία με τα κεριά τους, οι Ευγενείς τους εμπόδισαν, αλλ΄ αυτοί έσβησαν τα κεριά τους και τους άφησαν μόνους τους. Όπισθεν ήτο το σώμα των εμπόρων όπου έφυγαν κάμποσοι και από αυτούς. Τα περισσότερα σπίτια είχαν εις τα παράθυρα λαμπάδες από το μέρος που επερνούσε η λιτανεία, εις δε το μέρος του κυρίου Παραμυθιώτου του ήλθε λιποθυμία ενός Ιερέως Τίνου. Ευθύς έτρεξεν ο λαός και τον εσήκωσαν, όπου τον έκαμαν και συνήλθε. Προς το μέρος της αγοράς του ήλθε λιποθυμία άλλου Ιερέως.
Έκαμαν τον γύρον από τα τείχη και προς το μέρος της Σπηλιάς εκβήκαν οι στρατιώται της Berkshire Milizia και παρουσίασαν τα όπλα. Έκαμαν τον γύρον του Αγίου Αντωνίου, την αγοράν, την οδόν των Υδάτων, όλον τον γύρον της Πλατείας και τέλος επανήλθον εις την Εκκλησίαν. Πλην ήσαν οι Ευγενείς μόνοι τους και κανενός δεν ήρεσε αυτή η λιτανεία. Και πότε έγινε καλό πράγμα εις…
Μεγάλο Σάββατο, 14 Απρίλη του 1856
Εις το διάστημα της Αναστάσεως ήτις έγινε τας 11 π.μ., έφεραν εις την Αστυνομίαν άνθρωπόν τινα, οστις περνών από μέρος τι, εξ απροσεξίας του έρριξαν μία ξέστα και του άνοιξαν το κεφάλι. Ευθύς έκραξαν τον ιατρόν και τον είδε και του διώρισεν τα χρειαζούμενα. Έτρεξαν οι χωροφύλακες και εσύλλαβαν αυτόν που έρριξε την ξέστα και τον έφεραν εις την Αστυνομίαν. Εις δε την στιγμήν της Αναστάσεως οι στρατιώται της Σπηλιάς, οίτινες ήσαν της Midlessex Milizia εστραβοστόμησαν με το να μην τους είχαν ειδοποιήσει.
Προς το απόγευμα έφεραν εις την Αστυνομίαν ένα παιδί μικρό, το οποίον βαρών με πιστόλιον του κόπηκε το δάκτυλο και έκραξαν αμέσως τον ιατρόν. Τις οίδε αν ελαβώθησαν και άλλοι!
Δευτέρα του Πάσχα, 16 Απρίλη του 1856
Έγινε λιτανεία έξω εις χωρίον Κορακιάνα, όπου ήσαν συναγμένα όλα τα πλησιέστερα χωρία. Είχαν καλεσμένην την Φιλαρμονικήν Εταιρίαν, προσέτι δε υπήγε πλήθος λαός με αμάξια και ίππους από την χώραν και έγινε μια λαμπρά λιτανεία, όπου ποτέ δεν έγινε τοιαύτη. Αφού ετελείωσε, της είχαν της Φιλαρμονικής έναν καλόν δείπνον, όπου έφαγαν και εχόρτασαν. Και προς τας 9 της νυκτός ήλθαν εις την χώραν. Εμπρός ήσαν μερικοί ίπποι και όπισθεν αι άμαξαι με την Μουσικήν παιανίζουσα.
Από το ημερολόγιο του Π. Σαμαρτζή παρουσιάζουμε μια επιλογή «επεισοδίων» των ημερών από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο αναγνώστης θα δει ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στην Κέρκυρα του «τότε» και του «τώρα», ενώ το χαρακτηριστικό γράψιμο και η αμεσότητα της διήγησης του Σαμαρτζή κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη για όλα τα γεγονότα τα οποία αναφέρονται.
Μεγάλη Παρασκευή, 13 Απρίλη του 1856
Ήταν η Αγία και Μεγάλη Παρασκευή δια το πάθος του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Τα πάντα ήσαν κλεισμένα και ήτον και η αγορά εις Άγιον Ρόκον, αλλά δεν εβαστάχθη ως άλλοτε. Ήτο δε διδαχή δια το αυτό πάθος εις την Εκκλησίαν της Μητροπόλεως Σπηλαιωτίσσης την οποία εξεφώνησε ο Αιδεσιμότατος Ιερεύς Γαρνέλης, το δε εσπέρας έγινε λιτανεία από την Εκκλησίαν του Αγίου και θαυματουργού Σπυρίδωνος ήτις άρχισε τας ώρας 9 τη νύκτα και διήρκεσε έως τας 12 ½ το μεσονύκτιον. Αλλά πριν αρχίσει η λιτανεία άρχισαν οι ψιθυρισμοί δια τας θέσεις, διότι είχον να κάμουν όλοι οι Ευγενείς. Οι μεν ήθελαν να υπάγουν εις το δείνα μέρος, οι δε εις το άλλο και τέλος έπαυσαν.
Ήσαν δε και οι σκόλαι και τα φλάμπουρα όλων των Εκκλησιών, μετά η Μουσική παιανίζουσα, όπισθεν ήτο το σώμα των Ευγενών και μετά ταύτα όλοι οι άλλοι. Όταν υπήγαν κάμποσοι δια να κάμουν παρρησία με τα κεριά τους, οι Ευγενείς τους εμπόδισαν, αλλ΄ αυτοί έσβησαν τα κεριά τους και τους άφησαν μόνους τους. Όπισθεν ήτο το σώμα των εμπόρων όπου έφυγαν κάμποσοι και από αυτούς. Τα περισσότερα σπίτια είχαν εις τα παράθυρα λαμπάδες από το μέρος που επερνούσε η λιτανεία, εις δε το μέρος του κυρίου Παραμυθιώτου του ήλθε λιποθυμία ενός Ιερέως Τίνου. Ευθύς έτρεξεν ο λαός και τον εσήκωσαν, όπου τον έκαμαν και συνήλθε. Προς το μέρος της αγοράς του ήλθε λιποθυμία άλλου Ιερέως.
Έκαμαν τον γύρον από τα τείχη και προς το μέρος της Σπηλιάς εκβήκαν οι στρατιώται της Berkshire Milizia και παρουσίασαν τα όπλα. Έκαμαν τον γύρον του Αγίου Αντωνίου, την αγοράν, την οδόν των Υδάτων, όλον τον γύρον της Πλατείας και τέλος επανήλθον εις την Εκκλησίαν. Πλην ήσαν οι Ευγενείς μόνοι τους και κανενός δεν ήρεσε αυτή η λιτανεία. Και πότε έγινε καλό πράγμα εις…
Μεγάλο Σάββατο, 14 Απρίλη του 1856
Εις το διάστημα της Αναστάσεως ήτις έγινε τας 11 π.μ., έφεραν εις την Αστυνομίαν άνθρωπόν τινα, οστις περνών από μέρος τι, εξ απροσεξίας του έρριξαν μία ξέστα και του άνοιξαν το κεφάλι. Ευθύς έκραξαν τον ιατρόν και τον είδε και του διώρισεν τα χρειαζούμενα. Έτρεξαν οι χωροφύλακες και εσύλλαβαν αυτόν που έρριξε την ξέστα και τον έφεραν εις την Αστυνομίαν. Εις δε την στιγμήν της Αναστάσεως οι στρατιώται της Σπηλιάς, οίτινες ήσαν της Midlessex Milizia εστραβοστόμησαν με το να μην τους είχαν ειδοποιήσει.
Προς το απόγευμα έφεραν εις την Αστυνομίαν ένα παιδί μικρό, το οποίον βαρών με πιστόλιον του κόπηκε το δάκτυλο και έκραξαν αμέσως τον ιατρόν. Τις οίδε αν ελαβώθησαν και άλλοι!
Δευτέρα του Πάσχα, 16 Απρίλη του 1856
Έγινε λιτανεία έξω εις χωρίον Κορακιάνα, όπου ήσαν συναγμένα όλα τα πλησιέστερα χωρία. Είχαν καλεσμένην την Φιλαρμονικήν Εταιρίαν, προσέτι δε υπήγε πλήθος λαός με αμάξια και ίππους από την χώραν και έγινε μια λαμπρά λιτανεία, όπου ποτέ δεν έγινε τοιαύτη. Αφού ετελείωσε, της είχαν της Φιλαρμονικής έναν καλόν δείπνον, όπου έφαγαν και εχόρτασαν. Και προς τας 9 της νυκτός ήλθαν εις την χώραν. Εμπρός ήσαν μερικοί ίπποι και όπισθεν αι άμαξαι με την Μουσικήν παιανίζουσα.
