Τι αλλάζει σε μεταφορές και συγκοινωνίες με το ισοδύναμο

Ένα χρόνιο και πάγιο αίτημα των νησιωτικών κοινωνιών για την εναρμόνιση του κόστους των θαλασσίων μεταφορών με το αντίστοιχο των χερσαίων, δείχνει να οδεύει προς υλοποίηση, με τον Υφυπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Νεκτάριο Σαντορινιό, να αναλύει στην «Κοινή Γνώμη» την εφαρμογή της συγκεκριμένης πολιτικής απόφασης.

Υλοποίηση μίας νησιωτικής πολιτικής, που έρχεται να ικανοποιήσει ένα αίτημα ετών των νησιωτών, η πρακτική εφαρμογή της οποίας, με την έναρξη ισχύος του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου, πρόκειται να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στις τοπικές νησιωτικές αγορές, καθώς θα μεταβάλει αισθητά και τις τιμές των προϊόντων, οι οποίες ήταν δυσανάλογες με τις ισχύουσες τιμές στην υπόλοιπη χώρα, λόγω της επιβάρυνσης των μεταφορικών.

Η διαφορά στο κόστος μεταφοράς μεταξύ των ακτοπλοϊκών και χερσαίων τιμών, που αφορούν σε υπολογισμό ίσων αποστάσεων, θα καταβάλλεται στον νησιώτη, είτε πρόκειται για επιβατική μετακίνηση είτε για μεταφορά προϊόντων.

Καίριος ο ρόλος των νησιωτικών επιμελητηρίων στην τήρηση και εφαρμογή του μέτρου στις νησιωτικές περιοχές ευθύνης τους, καθώς θα λειτουργούν ενισχυτικά ως προς τη συμμόρφωση των τοπικών αγορών.

Με την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου θα υπάρξει διαβούλευση επί του πλαισίου που θα καθορίζει την πολιτική του μεταφορικού ισοδύναμου, η εφαρμογή του οποίου θα διευκρινίζεται με υπουργικές αποφάσεις, καθώς αυτό θα σχετίζεται απόλυτα και με τη οικονομική δυναμική του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ οι τυχόν αδυναμίες που θα προκύψουν θα μπορούν άμεσα να διορθωθούν έως την πλήρη εφαρμογή του μετά από 6 μήνες.

Από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων πρόκειται να χρηματοδοτηθεί η πρώτη πιλοτική φάση εφαρμογής στα 32 μικρά νησιά, με το κόστος να υπολογίζεται στα 50 εκ. ευρώ, ενώ από την πλήρη εφαρμογή του το 2019 στο σύνολο των νησιών της χώρας, το κόστος της χρηματοδότησης θα ανέλθει στα 150 εκ. ευρώ, από εθνικούς πόρους. 

Ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής πολιτικής, μιλώντας στην «Κοινή Γνώμη», αποσαφήνισε όλα τα σημεία που αφορούν στην πρακτική εφαρμογή του μέτρου, ενώ απέκλεισε κάθε συσχετισμό ανταποδοτικότητας με την απώλεια των ειδικών φορολογικών συντελεστών των νησιών, καθώς τόνισε ότι πρόκειται για μία πολιτική απόφαση, στη βάση άσκησης νησιωτικών πολιτικών.

Οι νησιώτες θα γίνουν αποδέκτες μίας πολιτικής απόφασης, για την εφαρμογή ενός θετικού μέτρου συνδεδεμένου αποκλειστικά με την ιδιαιτερότητα της νησιωτικότητας, το οποίο χρόνια διεκδικούσαν, όταν μέχρι τώρα καλούνταν να επωμιστούν το κόστος αρνητικών αποφάσεων, όπως με την κατάργηση του ειδικού φορολογικού καθεστώτος.

Ν. Σ.: «Το ουσιαστικό και πολιτικό μήνυμα αυτής της απόφασης είναι ότι η προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση είναι να εφαρμόσει, μέσα από μία άλλη δέσμη μέτρων, νησιωτικές πολιτικές οι οποίες είναι στοχευμένες και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της νησιωτικότητας στην ουσία του. Δεν πρόκειται ούτε για επιδοματικές λογικές, ούτε για λογικές οριζόντιου χαρακτήρα, οι οποίες είναι επί δικαίων και αδίκων. Οι νησιωτικές πολιτικές ήταν και είναι ζητούμενο στη χώρα μας και προσπαθούμε κάθε μέρα, με ένα είτε μεγαλύτερο είτε μικρότερο μέτρο, να τις εφαρμόσουμε, οι οποίες όμως έχουν στόχευση την κάλυψη πάγιων αιτημάτων των νησιωτών».

Της εφαρμογής του μέτρου προηγήθηκε μελέτη, η οποία ανατέθηκε και ολοκληρώθηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, τόσο σε ότι αφορά τον σχεδιασμό όσο και την υλοποίηση του μεταφορικού ισοδύναμου. Η ανακοίνωση ισχύος εφαρμογής του μέτρου, πρακτικά σημαίνει την ολοκλήρωση και του δευτέρου μέρους της μελέτης;

Ν. Σ.: «Έχει ολοκληρωθεί. Είναι μία μελέτη που αφορά δύο διαφορετικά μέρη. Το ένα σχετίζεται με τα εισιτήρια των νησιωτών και το άλλο με το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων. Σε ότι έχει να κάνει με τα εισιτήρια, αυτό που προβλέπεται είναι η χρηματοδότηση του επιπλέον κόστους για την μετάβαση σε μία απόσταση, σε αναλογία με την ισοδύναμη απόσταση στη στεριά. Θα υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός εισιτηρίων, ο οποίος θα είναι επαρκής για τις νησιωτικές μεταφορές και θα ισχύει για όλους τους πολίτες και θα διαφοροποιείται αυτός ο αριθμός των εισιτηρίων, καθώς περισσότερα εισιτήρια θα αναλογούν σε κατοίκους μικρών νησιών όπως η Ανάφη, σε σχέση με μεγαλύτερα νησιά, όπως η Σύρος».

Ποια θα είναι η πρακτική εφαρμογή της χρηματοδότησης των εισιτηρίων;

Ν. Σ.: «Η χρηματοδότηση θα δίνεται στον νησιώτη. Ο πολίτης, έχοντας ενημερώσει την κάρτα του, δηλαδή μία ηλεκτρονική εφαρμογή με τη δήλωση του ΑΦΜ του, το οποίο θα είναι δηλωμένο ως νησιωτικό, θα παίρνει τη διαφορά που αναλογεί σε εισιτήρια αντίστοιχης απόστασης σε χερσαία μεταφορά, με πίστωση στον προσωπικό του λογαριασμό. Αυτή η εφαρμογή θα συνδέεται οπωσδήποτε με το ΑΦΜ και με έναν λογαριασμό τράπεζας. Πρόκειται να είναι μία ηλεκτρονική εφαρμογή».

Σχετικά με τον αριθμό των εισιτηρίων που θα δικαιούται ο κάθε πολίτης, πως θα καθορίζεται αυτός;

Ν.Σ.: «Ο αριθμός αυτός θα κυμαίνεται αναλόγως με τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά δεν θα είναι λιγότερα από 4 ετησίως, μετάβασης και επιστροφής, ανά πολίτη. Αυτός ο αριθμός εισιτηρίων θα είναι για τους κατοίκους των μεγάλων νησιών, ενώ για τους κατοίκους των μικρών νησιών, ο αριθμός των εισιτηρίων θα είναι μεγαλύτερος».

Τι θα ισχύσει για τις περιπτώσεις που για την μετακίνηση από ένα νησί σε άλλο αυτή θα πρέπει να γίνει με διαφορετικά πλοία, μεσολαβώντας ακόμα και διανυκτέρευση;

Ν. Σ: «Η χρηματοδότηση θα αφορά στο σύνολο του κόστους από ένα νησί σε άλλο. Η αποζημίωση προς τον πολίτη σχετίζεται με την έκδοση των εισιτηρίων για τη συνολική διαδρομή, ασχέτως εάν μεσολαβούν ενδιάμεσοι σταθμοί ή διανυκτέρευση».

Για το κόστος στην μεταφορά εμπορευμάτων τι θα ισχύσει;

Ν. Σ.: «Για το προϊόν η φιλοσοφία είναι η ίδια, όμως εφαρμόσιμη με άλλο τρόπο. Και πάλι θα αποζημιώνεται η διαφορά κόστους της μιλιομετρικής απόστασης, για κιλά ή κυβικά ή παλέτες, μεταφοράς προϊόντων. Ο επιχειρηματίας, ο έμπορος που θα παραλαμβάνει το προϊόν στο νησί θα αποζημιώνεται για την διαφορά του κόστους της μεταφοράς, ανάλογα με τις τιμές μεταφοράς που ισχύουν για τη στεριανή απόσταση. Μόνο που αυτή η αποζημίωση δεν θα καταβάλλεται άμεσα αλλά με εκκαθάριση τριμηνιαία. Αν μία νησιωτική επιχείρηση θέλει να πουλήσει εκτός νησιού ένα προϊόν και πληρώσει αυτή το κόστος μεταφοράς, θα αποζημιώνεται και πάλι για την διαφορά αυτού του κόστους».

Καθώς τα προϊόντα στα νησιά είναι υπερτιμημένα λόγω της επιβάρυνσης του κόστους μεταφοράς. Τώρα που θα εκλείψει αυτό έχει προβλεφθεί ο έλεγχος της αγοράς;

Ν. Σ.: ««Η προσέγγιση η δική μας είναι ότι θέλουμε να αποζημιώσουμε το κόστος της ακτοπλοϊκής μεταφοράς είτε του επιβάτη είτε του προϊόντος. Για την υποστήριξη αυτού θα υπάρχει το Παρατηρητήριο της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, το οποίο σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια θα κάνουν δειγματοληπτικούς ελέγχους στο κόστος των προϊόντων και σύγκριση με το ιστορικό των τιμών, αλλά και με τις αντίστοιχες τιμές της χερσαίας χώρας».

Υπάρχει το ανθρώπινο δυναμικό για να υποστηριχθούν αυτοί οι έλεγχοι;

Ν. Σ.: «Ακριβώς για αυτόν τον λόγο έγινε η συνάντηση με τα Επιμελητήρια, για να βοηθήσουν και τα Επιμελητήρια και να καταθέσουν ιδέες για την βελτίωση του μηχανισμού ελέγχων, αλλά και για την ουσία του ελέγχου».

Καθώς από την 1η Ιουλίου πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή το μέτρο για τα πρώτα 32 μικρά νησιά, θα πρέπει άμεσα να τεθεί σε διαβούλευση ο σχετικός νόμος.

Ν. Σ.: «Θα τεθεί σε διαβούλευση ο νόμος που θα προβλέπει αυτό το μέτρο. Ο νόμος φυσικά θα δίνει το πλαίσιο. Δεν θα είναι ο ακριβής μηχανισμός λειτουργίας του μέτρου. Ο ακριβής μηχανισμός, ευελπιστούμε και θέλουμε να βελτιώνεται συνεχώς, γιατί δεν μπορείς από την αρχή να έχεις το τέλειο. Το ζητούμενο είναι να κάνεις το πρώτο βήμα και μετά να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα».

Για όσα γράφτηκαν και επικοινωνήθηκαν σχετικά με το ότι το μέτρο έρχεται ως αντισταθμιστικό στην εξίσωση των φορολογικών συντελεστών ισχύει ή πρόκειται για μία ανεξάρτητη πολιτική υλοποίηση;

Ν. Σ.: «Κατηγορηματικά όχι. Δεν έρχεται ανταποδοτικά στον ΦΠΑ. Είναι μία στοχευμένη νησιωτική πολιτική, την οποία διεκδικούμε εμείς οι νησιώτες εδώ και δεκαετίες».

Ακριβώς για αυτή τη διεκδίκηση. Όταν στην Ευρώπη το μεταφορικό ισοδύναμο ισχύει και εφαρμόζεται από την δεκαετία του 1970, τι ήταν αυτό που δεν επέτρεπε επί τόσα χρόνια την εφαρμογή του στην χώρα μας;

Ν. Σ.: «Πότε διεκδικήθηκε αυτό; Κάποιοι, πρόωρα βγήκαν να αντιπολιτευτούν το μέτρο, χωρίς επί της ουσίας να το γνωρίζουν, παρά μόνο από την περιγραφή που υπάρχει στο αντικείμενο της ανάθεσης της μελέτης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Άρα γίνεται κατανοητό ότι κανένας δεν έκανε μία ουσιαστική προσπάθεια να αντιληφθεί το μέτρο, άρα δεν είχε κάνει και σχεδιασμό. Όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν γινόταν γιατί η νησιωτική πολιτική τελείωνε με τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ».

Ειδικά σε ότι αφορά στην εφαρμογή του μέτρου, που από 1ης Ιουλίου 2018 θα ισχύσει για 32 μικρά νησιά, για τα υπόλοιπα νησιά, στα οποία θα ισχύσει από 1/1/2019, η εφαρμογή θα γίνει σταδιακά κατά ομάδες νησιών ή συνολικά;

Ν. Σ.: «Το κριτήριο που επελέγησαν τα 32 νησιά είναι γιατί είναι αυτά που τελευταία καταργήθηκε το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ. Έπρεπε να γίνει μία πρώτη επιλογή και έχοντας ως δεδομένο αυτό, γίνεται η πιλοτική εφαρμογή σε αυτά και μετά από 6 μήνες θα εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε όλα τα νησιά, γιατί το μέτρο αφορά στο σύνολο της νησιωτικής χώρας».