Ζάκυνθος: Κινδυνεύει η σταφίδα παρά το νέο άνοιγμα στην Ολλανδική αγορά

σταφίδα Ζακύνθου

29 Σεπτεμβρίου 2017 / 12:54

ΖΑΚΥΝΘΟΣ. Με την ολλανδική αγορά να αποτελεί και φέτος τον αποκλειστικό αγοραστή σχεδόν του συνόλου της φετινής παραγωγή σταφίδας, ο Ενιαίος Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζακύνθου συνεχίζει την παραλαβή του καρπού και την τελική επεξεργασία του.

Ηταν από καιρό φανερό πως η φετινή παραγωγή, για μία σειρά από λόγους, θα ήταν σημαντικά μικρότερη σε ποσότητα, ωστόσο ιδιαίτερα καλή αναμένεται πως θα είναι η ποιότητα του καρπού, επομένως μεγαλώνουν και οι ελπίδες για μια αρκετά καλή τιμή στην αγορά. Αυτή είναι, πάνω-κάτω η φετινή εκτίμηση των υπεύθυνων στην παραγωγή και στον ποιοτικό έλεγχο της σταφίδας στον ΕΑΣΖ, ωστόσο αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη έχει να κάνει με τη δραματική μείωση της παραγωγής που δεν οφείλεται μόνο στις καιρικές συγκυρίες αλλά και στην απροθυμία των καλλιεργητών να συνεχίσουν να ασχολούνται με τη σταφίδα, με ολοένα και περισσότερους από αυτούς να προχωρούν σε εκριζώσεις κλημάτων, για χάρη, συνήθως, της ενασχόλησης με τον τουρισμό. Η ανάγκη για παραμονή του προϊόντος εντός Ζακύνθου και της στροφής σε παραγωγή διακεκριμένων, εκλεκτών προϊόντων που την έχουν πρώτη ύλη, μεγαλώνει ολοένα, αλλά φαίνεται πως απουσιάζουν η προθυμία και η οργάνωση των αγροτών. Το μέλλον του κορυφαίου ζακυνθινού ΠΟΠ προϊόντος δεν φαίνεται να είναι λαμπρό αν δεν αλλάξει ριζικά η αντίληψη όσων ασχολούνται με την καλλιέργειά της.

Ξεκαθαρίζει η εικόνα

Βρισκόμαστε στα μέσα του Σεπτέμβρη και η παραλαβή της μαύρης σταφίδας ΠΟΠ Ζακύνθου από τον ΕΑΣΖ συνεχίζει με κανονικούς ρυθμούς, με στόχο να ολοκληρωθεί μέσα στις αμέσως επόμενες εβδομάδες. Ηδη από την αρχή της φετινής περιόδου έγινε φανερό ότι οι καιρικές συνθήκες θα αποτελούσαν το βασικότερο παράγοντα για μια αγωνιώδη πορεία, αφού η έντονη ξηρασία, ασυνήθιστη για το νησί, σε συνδυασμό με έναν παρατεταμένο καύσωνα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, έδειχναν ότι η παραγωγή θα ήταν σημαντικά μειωμένη σε σχέση με την περσινή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των υπεύθυνων Παραλαβής της Ενωσης, η παραγωγή φέτος είναι μειωμένη κατά 40%, ποσοστό πολύ υψηλό για τα δεδομένα του νησιού. Η προσέλευση είναι ικανοποιητική, παρά τη σοβαρή αυτή μείωση.

Πολύ καλό αλλά όχι άριστο προϊόν

Σε ό,τι αφορά την ποιότητα, κρίνεται οπωσδήποτε πολύ καλύτερη από την περσινή, όπως τουλάχιστον εκτιμά ο Υπεύθυνος Ποιοτικού Ελέγχου της Ενωσης, Νίκος Λεονταρίτης, ο οποίος μάλιστα κάνει λόγο για «μία από τις καλύτερες, ποιοτικά, σοδειές των τελευταίων ετών». Κι αυτό γιατί ναι μεν οι καιρικές συνθήκες φέτος επηρέασαν σημαντικά την ποσότητα, ευνόησαν όμως την ποιότητα. «Οπως όλοι θυμάστε, πέρσι είχαμε συνεχείς βροχοπτώσεις από πολύ νωρίς, ήδη από τη διάρκεια της συγκομιδής, μέχρι και την εποχή του ‘ψησίματος’ του καρπού στα αλώνια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι φέτος δεν θα είχαμε αντίστοιχα προβλήματα, αυτή τη φορά από τις υψηλές θερμοκρασίες», λέει ο Υπεύθυνος Επεξεργασίας στο Σταφιδεργοστάσιο της Ενωσης, Κυριάκος Βερτζάγιας. «Τα προβλήματα επομένως φέτος εξακολουθούν να υπάρχουν αλλά είναι λιγότερα και διαφορετικής φύσης. Μακάρι να μην έχουμε προβλήματα όμως κάθε χρόνο, από όπου και αν προέρχονται», συμπληρώνει.

Οπως λέει χαρακτηριστικά, τα δύο τελευταία χρόνια υπήρχαν διαφορετικά αλλά σημαντικά προβλήματα, οφειλόμενα στον καιρό, ενώ προσθέτει πως, από τις συζητήσεις που είχε ο ίδιος με τους παραγωγούς, οι επιπτώσεις τα επόμενα χρόνια, όπως φαίνεται, δυστυχώς θα συνεχιστούν και μάλιστα προβλήματα που δεν θα εμφανίζονται μόνο στον καρπό αλλά στο ίδιο το αμπέλι, στο κλήμα.

Κατά το κλάδεμα του κλήματος, τους χειμερινούς μήνες, είχαμε προβλήματα με έντονους και ασυνήθιστους για το νησί παγετούς – παγωμένο χιόνι έπεσε στα πεδινά του νησιού δύο φορές το φετινό χειμώνα. Παράλληλα είχαμε και χαλαζοπτώσεις, με αποτέλεσμα η παραγωγή να είναι σημαντικά μειωμένη.

Εγκατάλειψη και εκρίζωση

Ωστόσο, ο κ. Βερτζάγιας επισημαίνει έναν ακόμη λόγο για τη μειωμένη φετινή παραγωγή, έναν λόγο που δεν σχετίζεται με τις κλιματικές συνθήκες. Πρόκειται για το γεγονός ότι κάθε χρόνο εκριζώνονται ολοένα και περισσότερα σταφιδάμπελα. Σε άλλες περιπτώσεις οι παραγωγοί, απογοητευμένοι από την ταλαιπωρία της καλλιέργειας ενός τόσο απαιτητικού φυτού, εγκαταλείπουν την παραγωγή, ακόμη και αν δεν εκριζώσουν τα κλήματα. «Από τη μία πλευρά λοιπόν βλέπουμε ότι εγκαταλείπονται παραδοσιακές αγροτικές καλλιέργειες και από την άλλη, ταυτόχρονα, το νησί αναπτύσσεται τουριστικά», εξηγεί ο κ Βερτζάγιας, εννοώντας ότι πολλοί αγρότες εγκαταλείπουν την καλλιέργεια σταφίδας, αφού η ενασχόληση με τον κλάδο του τουρισμού μοιάζει περισσότερο δελεαστική και ελκυστική. Συνυπολογίζοντας και τους κλιματολογικούς-περιβαλλοντικούς παράγοντες, η αγροτική παραγωγή, ιδιαίτερα στον κλάδο της σταφιδοκαλλιέργειας, βαίνει κάθε χρόνο μειούμενη.

Ελπίδες για καλή τιμή

Η υψηλή ποιότητα της σοδειάς γεννά πάντοτε ελπίδες για επίτευξη του βασικού στόχου της παραγωγής που δεν είναι άλλος από το να πιάσει το προϊόν μια υψηλή τιμή στη διεθνή αγορά. Φέτος, δεν αναμένονται σημαντικές διακυμάνσεις και, σύμφωνα με τον κ. Βερτζάγια, η τιμή θα κυμανθεί στα αναμενόμενα των τελευταίων ετών. «Εκτιμούμε πως η τιμή δεν είναι ανάλογη της μείωσης της παραγωγής, δηλαδή αυξημένη», λέει χαρακτηριστικά. «Οι τιμές διαμορφώνονται έτσι κι αλλιώς, βάσει των συμβολαίων που κλείνονται από το εξωτερικό. Εμείς, ως Ενωση, έχουμε ήδη κλείσει τα πρώτα συμβόλαια, με την τιμή πώλησης να κυμαίνεται από 1,10 έως 1,20 ευρώ το κιλό. Αυτές είναι οι αναμενόμενες τιμές, ωστόσο, ο κάθε αγοραστής μπορεί να προσφέρει αυτή που θέλει», προσθέτει.

Στροφή στην Ολλανδία

Η Ενωση τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει το ενδιαφέρον της προς την ολλανδική αγορά. Είναι ενδεικτικό ότι πέρσι, το 100% της ποσότητας που εξήχθη στο εξωτερικό, πωλήθηκε στην Ολλανδία και κάτι ανάλογο αναμένεται να συμβεί και φέτος. Το «γκρέμισμα» της βρετανικής αγοράς από το θρόνο του κύριου και σχεδόν αποκλειστικού αγοραστή, οφείλεται κυρίως στο Brexit, του οποίου τις πλήρεις οικονομικές συνέπειες δεν έχει ακόμη εκτιμήσει η αγορά. «Πρέπει να πούμε ότι πλέον ασχολούμαστε ολοκληρωτικά με την Ολλανδία και ο κυριότερος λόγος για τη στροφή μας αυτή είναι η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση», λέει ο κ. Βερτζάγιας και συμπληρώνει ότι η ολοκληρωμένη εικόνα στον οικονομικό τομέα θα φανεί όταν έρθει η τελική έξοδος της Βρετανίας από την οικονομική ομπρέλα της Ευρώπης. «Πρέπει οπωσδήποτε να βρούμε λύσεις», τονίζει. «Η βρετανική αγορά πλέον είναι ιδιαίτερα σφικτή και δεν γνωρίζουμε ακόμη που θα φτάσει αυτή η αλλαγή», τονίζει.

Αναγκαίες οι αλλαγές στις μεθόδους πώλησης

Είναι φανερό ότι τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές σε πολλά επίπεδα, οι οποίες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την παραγωγή και το μέλλον της μαύρης σταφίδας. Τόσο η κλιματική αλλαγή σε παγκόσμια κλίμακα που έχει καταγραφεί και στη χώρα μας με τα έντονα και ακραία καιρικά φαινόμενα, όσο και οι μεγάλες αλλαγές στις διεθνείς αγορές (γενικευμένη ύφεση, Brexit κ.α.), χτυπούν το καμπανάκι για ανάγκη άμεσης προσαρμογής των εμπλεκόμενων στην παραγωγή σταφίδας στο νησί μας, στα νέα δεδομένα. «Οσοι επιμένουν να καλλιεργούν μαύρη σταφίδα αλλά και γενικά τοπικά αγροτικά προϊόντα θα πρέπει να οργανωθούν. Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι να ξέρεις να προωθείς το προϊόν σου, να ξέρεις να το πουλάς, τόσο για να προβάλλεις την ποιότητά του όσο και για να πιάσεις μια καλή τιμή», λέει ο κ. Βερτζάγιας.

Ο ίδιος φέρνει ως παράδειγμα τις μεγάλες ζημιές που καταγράφει η αγορά σταφυλιών στην Πελοπόννησο, γεγονός που εκτόξευσε τη ζήτηση για επιτραπέζιο σταφύλι από τη Ζάκυνθο. Ωστόσο, παρά τη ζήτηση, οι τιμές των σταφυλιών του νησιού παραμένουν σε συντηρητικά επίπεδα. Οι τιμές που διαμορφώνονται δεν ανταποκρίνονται σε αυτές που ακούγονται και στο τέλος δεν ωφελείται ο πωλητής-καλλιεργητής αλλά ο έμπορος-μεσάζοντας. «Αν δεν συσταθούν λοιπόν ομάδες παραγωγών δεν υπάρχει ελπίδα. Οπως το προβλέπει όμως το γράμμα του Νόμου. Να γίνεται πώληση και μεταποίηση και αυτή τη δουλειά μπορεί να την κάνει μόνον η Ενωση. Ας συστήσουν ομάδες οι παραγωγοί και εμείς διαθέτουμε τα ‘εργαλεία’ να προωθήσουμε το προϊόν τους. Δεν είναι δυνατόν η μισή σταφίδα που παράγεται στο νησί να φεύγει για επεξεργασία εκτός. Αυτό έχει τεράστιες συνέπειες στην τοπική οικονομία», καταλήγει.

imerazante.gr