Οι κυριότερες μουσικές επέτειοι για τo 2025

Η νέα χρόνια, τις πρώτες ημέρες της οποίας διανύουμε, σηματοδοτεί μια σειρά από επετείους σχετικές με σημαίνουσες προσωπικότητες από τον χώρο της λόγιας μουσικής. Παρακάτω καταγράφουμε ενδεικτικά μερικές από τις κυριότερες εξ αυτών.

Το 2025 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση των δύο εμβληματικότερων Ελλήνων μουσικοσυνθετών του 20ού αιώνα: του Μάνου Χατζιδάκι (1925-1994) και του Μίκη Θεοδωράκη (1925-2021) -άλλωστε, το Υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε κι επίσημα το 2025 ως "Έτος Μίκη Θεοδωράκη". Αμφοτέρων τα τραγούδια, αλλά και η ορχηστρική μουσική (για όσους έχουν μελετήσει λίγο βαθύτερα την εργογραφία τους) εγγυώνται ότι δεν θα αφήσουν τη μνήμη τους να ξεχαστεί σύντομα

Μεταφερόμενοι στα Επτάνησα, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι από τη γέννηση του γενάρχη της νεοελληνικής μουσικής, Νικόλαου Χαλικιόπουλου-Μάντζαρου (1795-1872), φέτος συμπληρώνονται 230 χρόνια. Εκτός από μελοποιός του Ύμνου εις την Ελευθερίαν, απ' όπου προέκυψε και ο Εθνικός μας Ύμνος, ο Μάντζαρος υπήρξε καινοτόμος (για τα καθ' ημάς δεδομένα) σε πολλά είδη σύνθεσης, αλλά και σπουδαίος μουσικοπαιδαγωγός, καθώς ήταν ο δάσκαλος σχεδόν όλων των Επτανησίων μουσουργών των αμέσως επόμενων γενεών.

Ένας από αυτούς ήταν και ο Ιωσήφ Καίσαρης (1845-1923), από τη γέννηση του οποίου φέτος συμπληρώνονται 180 χρόνια. Ο Ιωσήφ Καίσαρης υπήρξε μέλος μουσικής οικογένειας, από την οποία ξεχώρισε παραλλήλως και ο μικρότερος αδελφός του, Σπυρίδων. Αμφότεροι έκαναν καριέρα ως στρατιωτικοί μουσικοί, ενώ συνδέθηκαν ιδιαίτερα και με το Παλάτι. Ο δε Ιωσήφ, έχοντας συνθέσει πολλά δημοφιλή βαλς και πόλκες της εποχής, είχε λάβει το προσωνύμιο  "Γιόχαν Στράους της Ελλάδος".

Μέλος "μουσικής δυναστείας" υπήρξε και ο Γεώργιος Λαμπελέτ (1875-1945), από του οποίου τη γέννηση φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια, αλλά και 80 χρόνια από τον θάνατό του. Μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του, Ναπολέοντα Λαμπελέτ, υπήρξαν από τους σημαντικότερους λόγιους συνθέτες της εποχής τους. Εκτός όμως από το συνθετικό του έργο, ο Γεώργιος είχε καθοριστικό ρόλο και στην ιδεολογική προετοιμασία του ευρύτερου μουσικού χώρου, για την ανάγκη ύπαρξης "ελληνικής εθνικής μουσικής σχολής", ήδη αρκετά πριν την "οικειοποιηθεί" ο Μανώλης Καλομοίρης και οι συνοδοιπόροι του.

Σημειωτέον ότι με αφορμή τις παραπάνω επετείους σε αρκετές συναυλίες πρόκειται να ακουστούν έργα των προαναφερθέντων Επτανησίων συνθετών. Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, έργα Μάντζαρου και Γ. Λαμπελέτ περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της συναυλίας που διοργανώνουν η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών και το Ωδείο Φίλιππος Νάκας, στην αίθουσα εκδηλώσεων του τελευταίου, στην Αθήνα, την Πέμπτη 16 Ιανουαρίου, με τη συμμετοχή της Κερκυραίας mezzo soprano Ρόζας Πουλημένου, της soprano Μίνας Πολυχρόνου, του βαρύτονου Διονύση Τσαντίνη και της Γιούλης Βεντούρα στο τσέμπαλο. Ανάμεσα στα έργα που θα ακουστούν σε πρώτη σύγχρονη εκτέλεση εκεί, συμπεριλαμβάνεται και μία από τις σωζόμενες εκδοχές του μαντζαρικού Soneto di Messer Francesco Petrarca για δυο φωνές και πιάνο. Υπενθυμίζεται ότι το σχετικό τεκμήριο είχαν δωρίσει προ μηνών στην Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας οι Φλώρα Μανέττα και Φλώρα Μανέττα - Πολυχρονοπούλου, απόγονοι του Αντωνίου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου, εγγονού του Εθνικού μας μουσουργού.

Παραμένοντας στον χώρο τον Επτανήσων, αλλά σε επόμενη γενιά συνθετών, φέτος συμπληρώνονται και 30 χρόνια από τον θάνατο του Ζακυνθίου συνθέτη Αλέκου Ξένου (1912-1995). Υπήρξε ενεργός αντιστασιακός στην περίοδο της Κατοχής και ταυτίστηκε με τον χώρο της Αριστεράς σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, κάτι για το οποίο συναντά κανείς άμεσες αναφορές και αφιερώσεις και στο συνθετικό του έργο. Αν και σήμερα ο Ξένος είναι σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό, το μουσικό του ταλέντο αναγνωρίστηκε ακόμη και από συναδέλφους του με εκ διαμέτρου αντίθετες ιδεολογικές αφετηρίες.

Καθώς πιο πάνω αναφερθήκαμε στο όνομα "Strauss", υπενθυμίζεται ότι το 2025 έχει χαρακτηριστεί για τους Αυστριακούς και "Έτος Strauss", καθώς στις 25 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους θα συμπληρωθούν ακριβώς 200 χρόνια από τη γέννηση του Johann Strauss υιού (1825-1899), η εργογραφία του οποίου περιλαμβάνει πάνω από 500 οπερέτες, καντρίγιες, πόλκες και βαλς, με δημοφιλέστερο όλων, φυσικά, τον περίφημο "Γαλάζιο Δούναβη" (op.314) που πλέον έχει καθιερωθεί να ακούγεται στην ορχηστρική του εκδοχή, αν και στην αρχική του μορφή περιλάμβανε και στίχους.

Μία ακόμη σημαντική επέτειος είναι κι αυτή των 150 ετών από την εκδημία του Γάλλου μουσουργού Georges Bizet (1838-1875) που συμπίπτει και με τα 150 χρόνια από την πρεμιέρα της περίφημης τετράπρακτης όπεράς του "Carmen", η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι στις 3 Μαρτίου 1825, δηλαδή τρεις μόλις μήνες πριν τον θάνατο του συνθέτη της. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως, καίτοι σήμερα η "Carmen" θεωρείται το γνωστότερο έργο του Bizet, αλλά και μια από τις πιο αγαπημένες όπερες του διεθνούς λυρικού ρεπερτορίου, η πρεμιέρα της τότε είχε χαρακτηριστεί από παταγώδη αποτυχία.

Άλλες αξιοσημείωτες επέτειοι που αφορούν μουσικές προσωπικότητες του γαλλόφωνου χώρου, είναι η συμπλήρωση 190 ετών από τη γέννηση του ρομαντικού συνθέτη Camille Saint-Saëns (1835-1921), η συμπλήρωση 100 ετών από τον θάνατο του μεταρομαντιστή Erik Satie (1866-1925), η συμπλήρωση 150 ετών από τη γέννηση του Maurice Ravel (1875-1937) ο οποίος επηρεάστηκε άμεσα από τον Satie και υπήρξε ένας εκ των βασικών εισηγητών του μουσικού ιμπρεσσιονισμού, καθώς και η συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννηση του μεταμοντερνιστή Pierre Boulez (1925-2016) ο οποίος καταπιάστηκε με τα περισσότερα νεωτερικά μουσικά ρεύματα (ολικός σειραϊσμός, αλεατορισμός κλπ.) που εμφανίστηκαν μεταπολεμικά.

Τέλος, οι Δανοί εορτάζουν φέτος τα 160 χρόνια από τη γέννηση του δικού τους εθνικού συνθέτη (και σημαντικού μαέστρου και βιολονίστα) Carl Nielsen (1865-1931).

ΦΩΤΟ@ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΤΙΝΗΣ