Ομιλία του Νίκου Μακρή στην Αναγνωστική Εταιρία

με θέμα: «Η παιδεία της δημιουργικότητας είναι η βάση μιας ευτυχισμένης ζωής: Μία άποψη υπό το πρίσμα της σύγχρονης νευροεπιστήμης».  παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εταιρίας την Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018 και ώρα 20:00.

Σύντομο βιογραφικό του κ. Νίκου Μακρή

Ο αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής στο Harvard κ. Νίκος Μακρής, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρκυρα, από όπου έφυγε για να σπουδάσει την Ιατρική Επιστήμη. Σήμερα, μετά από μια μακρά και εξαιρετικά γόνιμη πορεία,  συγκαταλέγεται στους 3.200 περίπου επιστήμονες -και ειδικότερα ο μόνος Έλληνας μέσα στους 128 νευροεπιστήμονες και επιστήμονες συμπεριφοράς- της "The World’s Most Influential Scientific Minds", της λίστας των ερευνητών που το έργο τους έχει παγκόσμια επιρροή.
Με σπουδές ψυχιατρικής αρχικά στην Ιταλία, ιδιαίτερη αγάπη στην Τέχνη και ουσιαστική αρχαιοελληνική παιδεία -που την απέκτησε, όπως ο ίδιος λέει, όταν οι καθηγητές του στο πανεπιστήμιο της Σιένας του ζητούσαν αναφορές στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς- ο διεθνής επιστήμονας μεγάλωσε στην Κέρκυρα, σε οικογένεια γιατρών.
Μετά από μια ανατρεπτική φάση προσωπικής αναζήτησης αναθεώρησε εγκαίρως το οικογενειακό και κοινωνικό «ταμπού» να ασκήσει και ο ίδιος ιατρική και συνέχισε τις σπουδές του σαν ερευνητής-επιστήμων στις Συμπεριφορικές Επιστήμες, στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Παρατηρητής της ανθρώπινης συμπεριφοράς κι επιστημονικός μελετητής της, διερευνώντας τους κώδικες της συμπεριφοράς, επιδιώκει ερευνητικά με την ομάδα του να απαντήσει σε όσα περισσότερα «γιατί» των εκφάνσεων της ανθρώπινης  ψυχής. Άραγε φτιάχνοντας ένα άτυπο «συνταγολόγιο» μεγαλύτερων -κάποτε- πιθανοτήτων  ευτυχίας;
Τα τελευταία 27 χρόνια εργάζεται στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης του Πανεπιστημίου Harvard στην Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, όπου ερευνά τον ανθρώπινο εγκέφαλο και την συμπεριφορά χρησιμοποιώντας την απεικόνιση.
Η παιδεία της δημιουργικότητας είναι η βάση μιας ευτυχισμένης ζωής:
 
Μια άποψη υπό το πρίσμα της σύγχρονης νευροεπιστήμης.
Η συμπεριφορά μας στην καθημερινή ζωή επηρεάζεται από τη γενετική, τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις μας, καθώς και από το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Ο σημαντικότερος παράγοντας σε αυτό το μωσαϊκό είναι η εκπαίδευση που έχουμε λάβει από τη γέννησή μας, κυρίως στην οικογένεια.
Ένα από τα κύρια ενδιαφέροντά μου είναι πώς να ενσωματώσουμε τις αναδυόμενες αντιλήψεις και τις γνώσεις των νευροεπιστημών για να επηρεάσουμε την παιδεία και την κοινωνική μας συμπεριφορά. Ζούμε σε μια εποχή εξαιρετικών επιστημονικών ανακαλύψεων. Θα επεξεργαστώ την ανάγκη για μια παιδεία δημιουργικότητας, με βάση το κίνητρο και την ευχαρίστηση να γνωρίζουμε νέα πράγματα για μια μάθηση για όλη μας τη ζωή, από την πρώιμη παιδική ηλικία μέχρι τα γηρατειά, καθώς και τη σημασία των εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Τονίζω την εκπαίδευση στον οικογενειακό πυρήνα από τη γέννηση, που είναι ένας παράγοντας με μεγάλη σπουδαιότητα σε όλες τις κοινωνίες τόσο των ανθρώπων όσο και των κοινωνικών ζώων.
Η παιδεία της δημιουργικότητας πρέπει να είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα ώστε να έχουμε μια ποιοτική ζωή που μας δίνει καθημερινή ευχαρίστηση, όχι μόνο την απαραίτητη ικανότητα επιβίωσης. Η συμμετοχή σε θετικές εξωσχολικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, όπως ο αθλητισμός, η μουσική, ο χορός, το σκάκι, η γιόγκα, ο διαλογισμός, ο εθελοντισμός κλπ., εμπλουτίζουν τη ζωή, την εκπαίδευση και την ευημερία ενός εφήβου, ενός ηλικιωμένου ή ενός παιδιού. Αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να είναι ευχάριστες και κατά συνέπεια μέρος μιας παιγνιώδους συμπεριφοράς, η οποία είναι μια σημαντική προϋπόθεση για την έκφραση της δημιουργικότητάς μας. Σε αυτό το σενάριο ένα βασικό ρόλο παίζει ο μέντορας, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει θετικό οδηγό για να εκπαιδεύσει τον νεαρό στην απόκτηση θετικών συνηθειών που θα μπορεί να διατηρήσει κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής του.
Αυτή η κουλτούρα της ενδυνάμωσης των θετικών συνηθειών στους νέους μπορεί να εφαρμοστεί όχι μόνο μέσα στην οικογένεια, αλλά και στην κοινότητα καθώς επίσης και στο σχολικό σύστημα. Όταν οι νέοι εκπαιδεύονται με αυτόν τον τρόπο, αποκτούν καλές και ισχυρές ρουτίνες για το υπόλοιπο μέρος της ζωής τους. Αυτές οι συνήθειες είναι το πιο πολύτιμο πλεονέκτημα τους, ιδιαίτερα ενάντια στις αντιξοότητες σε δύσκολες στιγμές της ζωής τους, ειδικά κατά την εφηβεία.
Οι σύγχρονες νευροεπιστήμες επισημάνουν αυτήν την έννοια και υποδεικνύουν κέντρα εγκεφάλου και κυκλώματα σαν τα νευρωνικά υποστρώματα που υποστηρίζουν αυτές τις θετικές συμπεριφορές, καθώς και την ανεπάρκεια τους στις εξαρτήσεις από ουσίες ή στις συμπεριφοριστικές εξαρτήσεις όπως το παθολογικό παιχνίδι (τζόγος) ή η εξάρτηση από την τεχνολογία.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να υπογραμμίσουμε τη σημασία της παιδείας στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας, διότι αυτά είναι τα χρόνια και οι εμπειρίες που προσφέρουν στον άνθρωπο μια ισορροπημένη συναισθηματική ανάπτυξη.
Ο καλύτερος τρόπος να αποτραπεί οποιοσδήποτε εθισμός, είτε πρόκειται για συμπεριφορά, όπως ο τζόγος, είτε μεταβολικός, όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά, είναι η παιδεία.
Ακόμη και αν ένα άτομο είναι ευάλωτο λόγω μιας ελαττωματικής γενετικής που το προδιαθέτει σε εθισμό ή παθολογικούς συμπεριφοριστικούς εθισμούς, μια εκπαίδευση που στοχεύει στη δημιουργία θετικών συνηθειών από την πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να το οπλίζει κατά τη διάρκεια των πιο δύσκολων χρόνων ζωής, ιδιαίτερα στην εφηβεία και για το υπόλοιπο μέρος της ζωής του.
Σε αυτή τη διάλεξη, υπό το πρίσμα της σύγχρονης νευροεπιστήμης, συζητώ τα νευροφυσιολογικά και κινητήρια στοιχεία που καθοδηγούν την εφηβική συμπεριφορά, ιδιαίτερα όταν οι έφηβοι προβαίνουν σε πρόδρομες δραστηριότητες εθισμών και αρνητικών συμπεριφορών για τον εαυτό τους και την κοινωνία. Επιπλέον, επίσης υπό το πρίσμα της νευροεπιστήμης, παρουσιάζω την σπουδαιότητα των θετικών συνηθειών για την πρόληψη των εξαρτήσεων. Αυτή η συνεδρία μπορεί να παράσχει πολύτιμες πληροφορίες σε οικογένειες και επαγγελματίες στους τομείς της εκπαίδευσης, της πρόληψης, της επανένταξης, της δικαιοσύνης και της υγείας σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης ενός από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής μας καθώς και την ολοκληρωμένη διαμόρφωση και προστασία των νέων μας.
Θα είναι επίσης ενδιαφέρον για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν πώς η επιστήμη και η τεχνολογία συνεργάζονται για να εξυπηρετήσουν τη βασική βιοϊατρική έρευνα για την αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων.