Θερινή Ακαδημία του Τομέα Μουσικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Μουσικής
Τμήμα Μουσικών Σπουδών
31 Μαΐου 2018
/ 14:05
ΚΕΡΚΥΡΑ. Από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών διοργανώνεται η πενθήμερη Θερινή Ακαδημία του τομέα της Μουσικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Μουσικής του Ιονίου Πανεπιστημίου 2018 με τίτλο: «Μουσικό Βίντεο: πολυτροπική ανάλυση, κώδικες, και εκπαιδευτικές εφαρμογές».
Κεντρική εισηγήτρια θα είναι η Μαίη Κοκκίδου. Εργαστήρια θα διδάξουν η Ζωή Διονυσίου και ο Γιώργος Νικόπουλος. Η Θερινή Ακαδημία απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς μουσικής όλων των βαθμίδων, εκπαιδευτικούς γενικής παιδείας πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εκπαιδευτικούς προσχολικής ηλικίας, φοιτητές μουσικής, οπτικοακουστικών τεχνών, παιδαγωγικών τμημάτων, και κάθε ενδιαφερόμενο.
Διαλέξεις και εργαστήρια της Μαίης Κοκκίδου
Στη σύγχρονη εποχή που τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ έχουν κυριεύσει τη ζωή μας οι διαστάσεις του μουσικού γραμματισμού είναι ποικίλες και πολυτροπικές (οπτικοακουστικός γραμματισμός, οπτικός γραμματισμός, γραμματισμός στα media κ.ά.), μαθητές κάθε ηλικίας έρχονται καθημερινά σε επαφή με πολυτροπικά κείμενα (μουσικά βίντεο, τηλεοπτικά προγράμματα, ταινίες, ιστοσελίδες, διαφήμιση, video games κ.λπ.) και οι περισσότεροι από αυτούς αφιερώνουν σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου τους στη θέαση-ακρόαση μουσικών βίντεο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί είναι αναγκαίο να εμπλουτίσουν το περιεχόμενο των μαθημάτων με οπτικοακουστικό υλικό και πρακτικές που θα βοηθήσουν τους μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες πολυτροπικού γραμματισμού. Οι δεξιότητες αυτές αφορούν: στην κατανόηση του πώς αναδύεται και πώς δομείται το νόημα μέσα στα σύγχρονα περιβάλλοντα επικοινωνίας καθώς και σε ζητήματα ιδεολογικά (εξουσία, στερεότυπα, προπαγάνδα), αισθητικά (οπτικοποίηση της μουσικής), γνωστικά (τεχνικές στην παραγωγή των βίντεο, κώδικες και συμβάσεις), οικονομικά (εμπορευματοποίηση της μουσικής), προσωπικά (η μουσική εμπειρία στα πολυτροπικά περιβάλλοντα, δημιουργική έκφραση μέσα από τη χρήση των νέων μέσων) και πολιτισμικά (κυρίαρχη κουλτούρα, ζητήματα πολιτιστικής ηγεμονίας). Αξίωμα της προτεινόμενης προσέγγισης είναι ότι τα μουσικά ενδιαφέροντα και η μουσική ζωή των μαθητών εκτός του σχολείου πρέπει να αποτελέσουν τη βάση της Νέας Μουσικής Παιδαγωγικής.
Στο σεμινάριο, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να αντιληφθούν τις πτυχές του πολυτροπικού ψηφιακού μουσικού γραμματισμού μέσα από ποικίλα παραδείγματα. Ειδικότερα, θα εξοικειωθούν με τεχνικές ανάλυσης μουσικών βίντεο της δημοφιλούς κουλτούρας και θα διευρύνουν το μεθοδολογικό τους ρεπερτόριο καθώς και τις γνώσεις τους αναφορικά με τα είδη των μουσικών βίντεο που προσφέρονται για εκπαιδευτική χρήση. Επιπροσθέτως, θα γνωρίσουν τα βίντεο δια-τροπικής ακρόασης και θα τα αναλύσουν σύμφωνα με τους κώδικες, τα υλικά και τις διαδικασίες της μουσικής. Συνολικά, θα κατανοήσουν τους όρους της μουσικής επικοινωνίας και τις διαστάσεις της μουσικής εμπειρίας σε πολυτροπικά περιβάλλοντα μελετώντας επιλεγμένα βίντεο ως: α) φορείς μουσικών πληροφοριών, β) αντικείμενα που είναι φορείς ιδεολογιών, γ) νέα καλλιτεχνικά αντικείμενα. Οι συμμετέχοντες θα εργαστούν σε ομάδες α) στην ανάλυση των βίντεο και β) στην ανάπτυξη μουσικοπαιδαγωγικών εφαρμογών που σχετίζονται με τα βίντεο.
Οι βασικοί άξονες του σεμιναρίου έχουν ως ακολούθως:
• Η αξιοποίηση των εξωσχολικών εμπειριών των μαθητών ως προτεραιότητα για το
μάθημα της μουσικής
• Ο πολυτροπικός γραμματισμός και ο γραμματισμός στα βίντεο
• Κατηγοριοποίηση των μουσικών βίντεο
• Τεχνικά στοιχεία (mise-en-scène, χρώμα, ηχητικά εφέ κ.ά.)
• Συμβάσεις των μουσικών βίντεο (η εικόνα του καλλιτέχνη)
• Κώδικες στα μουσικά βίντεο
• Σημειωτικά συστήματα στα μουσικά βίντεο• Αλληλεπίδραση μουσικής, γλώσσας και εικόνας στα μουσικά βίντεο
• Ζητήματα οπτικοακουστικού συγχρονισμού
• Μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης των οπτικών και ακουστικών συστημάτων στο
μουσικό βίντεο
• Η χρήση του βίντεο στο σχολείο (κριτήρια, περιορισμοί)
• Εκπαιδευτικές εφαρμογές (π.χ., ποιες μουσικές δεξιότητες μπορούν να αναπτυχθούν;
ποιες μουσικές έννοιες μπορούν να διδαχθούν; ποιες διαθεματικές έννοιες μπορούν να
συζητηθούν;)
• Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη χρήση του μουσικού βίντεο στο σχολείο
• Μουσική επικοινωνία κατά τη μουσική δημιουργία στην τάξη
Εργαστήριο της Ζωής Διονυσίου: «Μουσική επένδυση εικόνας, ιστορίας, βίντεο»
Στο εργαστήριο θα δοθούν ιδέες και βασικές αρχές για τη μουσική επένδυση εικόνας, ιστορίας, και βίντεο με χρήση διαφόρων τεχνικών όπως: η μελοποίηση λόγου, η δημιουργία ηχοτοπίων, η χρήση ηχοεικόνας και ηχοϊστορίας, η χρήση σωματικών κρουστών, ο φωνητικός και οργανικός αυτοσχεδιασμός, τα μουσικοκινητικά δρώμενα. Οι συμμετέχοντες θα εργαστούν με μουσικά όργανα, φυσικά υλικά, τη φωνή τους και σωματικά κρουστά. Θα εξεταστούν οι διαφορές μεταξύ της μελοποίησης λόγου, της μουσικής επένδυσης, της δημιουργίας ηχοτοπίου και της δημιουργίας μουσικής υπόκρουσης. Θα διερευνηθούν ιδέες, όπως: πώς η μουσική μπορεί να προωθήσει και να εμπλουτίσει ένα αφήγημα, πώς ο ήχος ορίζει το συναισθηματικό πλαίσιο ενός οπτικού αφηγήματος, πώς η αφηγηματικότητα του ήχου βοηθά στην εξέλιξη της ιστορίας.
Εργαστήριο του Γιώργου Νικόπουλου: «Οπτική απόδοση ακουστικού υλικού με χρήση
βίντεο»
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου που αφορά την οπτικοποίηση της μουσικής, οι συμμετέχοντες θα περάσουν μέσα από μια διαδικασία ανάλυσης παραδειγμάτων, εξοικείωσης με ελεύθερα διακινούμενο λογισμικό επεξεργασίας κινούμενης εικόνας και τελικά σύνθεσης ενός δικού τους έργου που συνδυάζει τη μουσική και την εικόνα. Ο κύριος στόχος του σεμιναρίου είναι η αναγνώριση και ανάλυση της βασικής δομής ενός μουσικού κομματιού (ρυθμού, συχνοτικού φάσματος, οργάνων) όχι με μουσικούς όρους αλλά με τρόπο που αυτό μπορεί να γίνει από έναν απλό ακροατή και η μετάφραση αυτής της βασικής δομής σε αντίστοιχα στοιχεία που μπορούν να συνθέσουν ένα έργο κινούμενης εικόνας.
Η Θερινή Ακαδημία διοργανώνεται από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στο χώρο του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου στην Κέρκυρα (Κάτω Κορακιάνα). Ώρες διδασκαλίας: 8.30 - 15.00.
Στα διαλείμματα θα προσφέρονται καφές, νερό, φρούτα και σνακ. Τις μέρες Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη θα διατίθεται χώρος για δημιουργική εργασία σε ομάδες στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών (Παλαιό Φρούριο), ώρες: 18.00-20.00. Την προτελευταία ημέρα θα γίνει προβολή των μουσικών βίντεο που θα δημιουργηθούν από τους συμμετέχοντες και δημιουργικές δράσεις σε χώρο στην πόλη της Κέρκυρας που θα ανακοινωθεί προσεχώς. Το σεμινάριο θα διεξαχθεί στην ελληνική γλώσσα. Προτείνεται οι συμμετέχοντες να φέρουν εφόσον διαθέτουν κάμερα χειρός ή smartphone (έξυπνο τηλέφωνο), και φορητό υπολογιστή,
καθώς και όποιο όργανο παίζουν (θα υπάρχει περαιτέρω ενημέρωση για τα μουσικά όργανα και τον εξοπλισμό).
8 – 12 Ιουλίου 2018 στην Εθνική Πινακοθήκη, Παράρτημα Κέρκυρας (Κάτω Κορακιάνα)
Διαλέξεις και εργαστήρια της Μαίης Κοκκίδου
Στη σύγχρονη εποχή που τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ έχουν κυριεύσει τη ζωή μας οι διαστάσεις του μουσικού γραμματισμού είναι ποικίλες και πολυτροπικές (οπτικοακουστικός γραμματισμός, οπτικός γραμματισμός, γραμματισμός στα media κ.ά.), μαθητές κάθε ηλικίας έρχονται καθημερινά σε επαφή με πολυτροπικά κείμενα (μουσικά βίντεο, τηλεοπτικά προγράμματα, ταινίες, ιστοσελίδες, διαφήμιση, video games κ.λπ.) και οι περισσότεροι από αυτούς αφιερώνουν σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου τους στη θέαση-ακρόαση μουσικών βίντεο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί είναι αναγκαίο να εμπλουτίσουν το περιεχόμενο των μαθημάτων με οπτικοακουστικό υλικό και πρακτικές που θα βοηθήσουν τους μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες πολυτροπικού γραμματισμού. Οι δεξιότητες αυτές αφορούν: στην κατανόηση του πώς αναδύεται και πώς δομείται το νόημα μέσα στα σύγχρονα περιβάλλοντα επικοινωνίας καθώς και σε ζητήματα ιδεολογικά (εξουσία, στερεότυπα, προπαγάνδα), αισθητικά (οπτικοποίηση της μουσικής), γνωστικά (τεχνικές στην παραγωγή των βίντεο, κώδικες και συμβάσεις), οικονομικά (εμπορευματοποίηση της μουσικής), προσωπικά (η μουσική εμπειρία στα πολυτροπικά περιβάλλοντα, δημιουργική έκφραση μέσα από τη χρήση των νέων μέσων) και πολιτισμικά (κυρίαρχη κουλτούρα, ζητήματα πολιτιστικής ηγεμονίας). Αξίωμα της προτεινόμενης προσέγγισης είναι ότι τα μουσικά ενδιαφέροντα και η μουσική ζωή των μαθητών εκτός του σχολείου πρέπει να αποτελέσουν τη βάση της Νέας Μουσικής Παιδαγωγικής.
Στο σεμινάριο, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να αντιληφθούν τις πτυχές του πολυτροπικού ψηφιακού μουσικού γραμματισμού μέσα από ποικίλα παραδείγματα. Ειδικότερα, θα εξοικειωθούν με τεχνικές ανάλυσης μουσικών βίντεο της δημοφιλούς κουλτούρας και θα διευρύνουν το μεθοδολογικό τους ρεπερτόριο καθώς και τις γνώσεις τους αναφορικά με τα είδη των μουσικών βίντεο που προσφέρονται για εκπαιδευτική χρήση. Επιπροσθέτως, θα γνωρίσουν τα βίντεο δια-τροπικής ακρόασης και θα τα αναλύσουν σύμφωνα με τους κώδικες, τα υλικά και τις διαδικασίες της μουσικής. Συνολικά, θα κατανοήσουν τους όρους της μουσικής επικοινωνίας και τις διαστάσεις της μουσικής εμπειρίας σε πολυτροπικά περιβάλλοντα μελετώντας επιλεγμένα βίντεο ως: α) φορείς μουσικών πληροφοριών, β) αντικείμενα που είναι φορείς ιδεολογιών, γ) νέα καλλιτεχνικά αντικείμενα. Οι συμμετέχοντες θα εργαστούν σε ομάδες α) στην ανάλυση των βίντεο και β) στην ανάπτυξη μουσικοπαιδαγωγικών εφαρμογών που σχετίζονται με τα βίντεο.
Οι βασικοί άξονες του σεμιναρίου έχουν ως ακολούθως:
• Η αξιοποίηση των εξωσχολικών εμπειριών των μαθητών ως προτεραιότητα για το
μάθημα της μουσικής
• Ο πολυτροπικός γραμματισμός και ο γραμματισμός στα βίντεο
• Κατηγοριοποίηση των μουσικών βίντεο
• Τεχνικά στοιχεία (mise-en-scène, χρώμα, ηχητικά εφέ κ.ά.)
• Συμβάσεις των μουσικών βίντεο (η εικόνα του καλλιτέχνη)
• Κώδικες στα μουσικά βίντεο
• Σημειωτικά συστήματα στα μουσικά βίντεο• Αλληλεπίδραση μουσικής, γλώσσας και εικόνας στα μουσικά βίντεο
• Ζητήματα οπτικοακουστικού συγχρονισμού
• Μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης των οπτικών και ακουστικών συστημάτων στο
μουσικό βίντεο
• Η χρήση του βίντεο στο σχολείο (κριτήρια, περιορισμοί)
• Εκπαιδευτικές εφαρμογές (π.χ., ποιες μουσικές δεξιότητες μπορούν να αναπτυχθούν;
ποιες μουσικές έννοιες μπορούν να διδαχθούν; ποιες διαθεματικές έννοιες μπορούν να
συζητηθούν;)
• Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη χρήση του μουσικού βίντεο στο σχολείο
• Μουσική επικοινωνία κατά τη μουσική δημιουργία στην τάξη
Εργαστήριο της Ζωής Διονυσίου: «Μουσική επένδυση εικόνας, ιστορίας, βίντεο»
Στο εργαστήριο θα δοθούν ιδέες και βασικές αρχές για τη μουσική επένδυση εικόνας, ιστορίας, και βίντεο με χρήση διαφόρων τεχνικών όπως: η μελοποίηση λόγου, η δημιουργία ηχοτοπίων, η χρήση ηχοεικόνας και ηχοϊστορίας, η χρήση σωματικών κρουστών, ο φωνητικός και οργανικός αυτοσχεδιασμός, τα μουσικοκινητικά δρώμενα. Οι συμμετέχοντες θα εργαστούν με μουσικά όργανα, φυσικά υλικά, τη φωνή τους και σωματικά κρουστά. Θα εξεταστούν οι διαφορές μεταξύ της μελοποίησης λόγου, της μουσικής επένδυσης, της δημιουργίας ηχοτοπίου και της δημιουργίας μουσικής υπόκρουσης. Θα διερευνηθούν ιδέες, όπως: πώς η μουσική μπορεί να προωθήσει και να εμπλουτίσει ένα αφήγημα, πώς ο ήχος ορίζει το συναισθηματικό πλαίσιο ενός οπτικού αφηγήματος, πώς η αφηγηματικότητα του ήχου βοηθά στην εξέλιξη της ιστορίας.
Εργαστήριο του Γιώργου Νικόπουλου: «Οπτική απόδοση ακουστικού υλικού με χρήση
βίντεο»
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου που αφορά την οπτικοποίηση της μουσικής, οι συμμετέχοντες θα περάσουν μέσα από μια διαδικασία ανάλυσης παραδειγμάτων, εξοικείωσης με ελεύθερα διακινούμενο λογισμικό επεξεργασίας κινούμενης εικόνας και τελικά σύνθεσης ενός δικού τους έργου που συνδυάζει τη μουσική και την εικόνα. Ο κύριος στόχος του σεμιναρίου είναι η αναγνώριση και ανάλυση της βασικής δομής ενός μουσικού κομματιού (ρυθμού, συχνοτικού φάσματος, οργάνων) όχι με μουσικούς όρους αλλά με τρόπο που αυτό μπορεί να γίνει από έναν απλό ακροατή και η μετάφραση αυτής της βασικής δομής σε αντίστοιχα στοιχεία που μπορούν να συνθέσουν ένα έργο κινούμενης εικόνας.
Η Θερινή Ακαδημία διοργανώνεται από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στο χώρο του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου στην Κέρκυρα (Κάτω Κορακιάνα). Ώρες διδασκαλίας: 8.30 - 15.00.
Στα διαλείμματα θα προσφέρονται καφές, νερό, φρούτα και σνακ. Τις μέρες Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη θα διατίθεται χώρος για δημιουργική εργασία σε ομάδες στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών (Παλαιό Φρούριο), ώρες: 18.00-20.00. Την προτελευταία ημέρα θα γίνει προβολή των μουσικών βίντεο που θα δημιουργηθούν από τους συμμετέχοντες και δημιουργικές δράσεις σε χώρο στην πόλη της Κέρκυρας που θα ανακοινωθεί προσεχώς. Το σεμινάριο θα διεξαχθεί στην ελληνική γλώσσα. Προτείνεται οι συμμετέχοντες να φέρουν εφόσον διαθέτουν κάμερα χειρός ή smartphone (έξυπνο τηλέφωνο), και φορητό υπολογιστή,
καθώς και όποιο όργανο παίζουν (θα υπάρχει περαιτέρω ενημέρωση για τα μουσικά όργανα και τον εξοπλισμό).
8 – 12 Ιουλίου 2018 στην Εθνική Πινακοθήκη, Παράρτημα Κέρκυρας (Κάτω Κορακιάνα)