Δύο χρόνια από την εκδημία του Χάρη Ξανθουδάκη
Μία διετία παρήλθε από τον αδόκητο χαμό του σπουδαίου μουσικού, συνθέτη, ερευνητή και ακαδημαϊκού, Χάρη Ξανθουδάκη, ο οποίος έφυγε αιφνιδίως από τη ζωή στις 7 Νοεμβρίου του 2023, στην Αθήνα.
Παρά την παρέλευση των δύο αυτών ετών, όσοι τον έζησαν, ακόμη δυσκολεύονται να συνειδητοποιήσουν το δεν είναι βρίσκεται πια εδώ ώστε να βοηθήσει όποιον του το ζητούσε, να αγωνιστεί για όσα έχτισε και πίστευε, αλλά και για να αστειευτεί σε κάθε ευκαιρία με το τόσο ιδιαίτερο χιούμορ που τον χαρακτήριζε.
Βρίσκονται όμως εδώ οι συνεχιστές του, ιδίως στους κόλπους που αποτελούν ουσιαστικά δικά του δημιουργήματα. Ο λόγος, φυσικά, για το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και το Κέντρο Έρευνας & Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών (το οποίο έχει θεσπίσει και βραβεία στη μνήμη του) που, μεταξύ άλλων, συνεχίζουν, το επίμονο και τεκμηριωμένο ερευνητικό έργο γύρω από τη νεολληνική μουσική, στο οποίο άλλωστε ο Χάρης Ξανθουδάκης είχε σχεδόν εξ ολοκλήρου αφιερωθεί στα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Καθόλου τυχαία, σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του στην εφημερίδα «Ενημέρωση», είχε σχολιάσει σχετικώς: «[…] πραγματικά εάν δεν υπήρχε το Ιόνιο Πανεπιστήμιο δεν μπορούσε να δημιουργηθεί αυτό το ερευνητικό ρεύμα το οποίο αναπτύχθηκε στην Κέρκυρα χάρις στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Ήταν ένα εργαλείο ερεύνης στα στοιχεία του οποίου συμπεριλαμβανόταν και το γεωγραφικό του στίγμα. Δεν θα μπορούσε ένα μουσικό Πανεπιστήμιο να λειτουργήσει ερευνητικά με τον ίδιο τρόπο ένα βρισκόταν π.χ. σε μια πόλη της Ηπείρου ή της Πελοποννήσου.
Ακριβώς επειδή δημιουργήθηκε ένα Τμήμα Μουσικών Σπουδών στην Κέρκυρα, αυτό εν μέρει διευκόλυνε τη δουλειά για την οποία δημιουργήθηκε. Λέω «εν μέρει» γιατί εκείνο που με ενδιέφερε επίσης, ήταν να συνεχίσω σε πανεπιστημιακό επίπεδο κάτι το οποίο αν δεν έφτανε σε αυτό το επίπεδο, θα παρήκμαζε. Με είχαν ρωτήσει παλαιότερα «εσείς είστε συνθέτης, γιατί ασχολείστε με την έρευνα της ελληνική μουσικής;». […] Η απάντηση είναι ότι εάν ο σημερινός Έλληνας συνθέτης δεν αποκτήσει παρελθόν, δεν μπορεί να έχει μέλλον! Θα εξακολουθούσαμε να είμαστε -κυρίως λόγω νεοορθοδοξίας- «Φράγκοι», «ξένοι», «μιμητές», «γραικύλοι».»
Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αναφορά στη μνήμη του, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε ένα σύντομο βιογραφικό του, με έμφαση στο ακαδημαϊκό του προφίλ:
Ο Χαράλαμπος Ξανθουδάκης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1950. Σπούδασε μουσική στην Αθήνα (σύνθεση με τον Γ.Α. Παπαϊωάνννου και ηλεκτρονική μουσική με τον Μ. Αδάμη) και στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε το μεταπτυχιακό μάθημα του Ι. Ξενάκη και τα σεμινάρια μουσικής πληροφορικής του Groupe de Recherches Musicales (G.R.M.). Αποφοίτησε απ’ την Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ κατέκτησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό Τίτλο Σπουδών του Πανεπιστημίου Paris Ι (Pantheon-Sorbonne). Στο Παρίσι παρακολούθησε επίσης μαθήματα γλωσσολογίας, σημειολογίας, καθώς και ιστορίας και θεωρίας της τέχνης. Διετέλεσε καθηγητής σύνθεσης στο Εθνικό Ωδείο (ήταν ο πρώτος καθηγητής σύνθεσης του ιστορικού αυτού ιδρύματος μετά τον θάνατο του Μ. Καλομοίρη) και στο Athenaeum.
Το 1992 εξελέγη καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών (ΤΜΣ) του Ιονίου
Πανεπιστημίου, το οποίο και υπηρέτησε συνεχώς από τον διορισμό του το 1993 έως και τη συνταξιοδότηση και ομοτιμοποίησή του το 2017. Ειδικότερα, διετέλεσε μέλος της Δ.Ε. και της Επιτροπής Ερευνών του ιδρύματος, συντονιστής του ΤΜΣ και -μετά την αυτονόμησή του (2002)- Πρόεδρος του ίδιου Τμήματος. Μετά την αυτονόμηση του Ιονίου Πανεπιστημίου (2004) εξελέγη Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων & Προσωπικού επί δύο συνεχείς θητείες. Τον Νοέμβριο του 2013 εξελέγη Κοσμήτορας της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Για δύο, επίσης, συνεχείς θητείες διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανωτάτων Ιδρυμάτων Επαγγελματικής Μουσικής Εκπαίδευσης.
Ως προσκεκλημένος καθηγητής δίδαξε μαθήματα και διοργάνωσε σεμινάρια σε διάφορα Πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, ενώ διετέλεσε στέλεχος πληθώρας καλλιτεχνικών και πολιτιστικών φορέων και οργανισμών της χώρας. Διετέλεσε ακόμη, επιστημονικός σύμβουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, ενώ ήταν ο ουσιαστικός ιδρυτής και ο πρώτος διευθυντής του Κέντρου Έρευνας & Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών.
Μουσικές συνθέσεις του έχουν παρουσιαστεί πολλάκις σε Ελλάδα και εξωτερικό.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΤΙΝΗΣ
Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1988. Είναι υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, στην Ιστορική Μουσικολογία. Ανακοινώσεις του έχουν παρουσιαστεί σε επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά μουσικολογικού και ιστορικού περιεχομένου. Ως μουσικολόγος έχει συνεργαστεί με φορείς όπως το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών κ.ά. Διδάσκει στο Ωδείο Κερκύρας και είναι υπεύθυνος του Αρχείου της Φιλαρμονικής Εταιρίας «Μάντζαρος».
