Σάββατο 20.04.2024 ΚΕΡΚΥΡΑ

Οικονομία, ψυχολογία και εμβόλιο

Κώστας Σπίγγος
26 Απριλίου 2020 / 21:33

Ένα ικανό ποσοστό του πληθυσμού έχει αναπτύξει αρρωστοφοβία ανεξαρτήτως ηλικίας και χωρίς προηγούμενο ψυχολογικής νοσηρότητας. Έχει απωλέσει σημαντικά στηρίγματα στην καθημερινή του ισορροπία. Το συναίσθημα ασφάλειας αναμένεται να αποκατασταθεί είτε με την πάροδο ικανού χρονικού διαστήματος όπου τίποτα κακό δεν θα συμβαίνει, είτε, πιο γρήγορα, με την ανακάλυψη, βιομηχανοποίηση, μαζική παραγωγή, πώληση σε εφικτή τιμή και τελικά εφαρμογή ενός αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου.


Οι συζητήσεις για την επόμενη μέρα οφείλουν να συμπεριλάβουν ορισμένες βασικές παραδοχές. Στο επίπεδο της οικονομίας η γραμμή αναφοράς είναι η γραμμή γύρω από την οποία συνέβαιναν οι οικονομικοί κύκλοι ανόδου και καθόδου της τελευταίας δεκαετίας. Κατά τη νέα οικονομία καραντίνας δεν συμβαίνει απλά κάποια καθοδική φάση αυτής της ταλάντωσης, αλλά μια βίαιη μετακίνηση της βασικής γραμμής της. Πολλοί τομείς κατέβηκαν σημαντικά, κάποιοι λίγοι ανέβηκαν. Η μετακίνηση αυτή, όπως δείχνουν οι πρώτες μετρήσεις, είναι γύρω στο 15% για τη μέση Δυτική χώρα και στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου ποσοστό του ΑΕΠ της τάξης του 20% οφείλεται επίσημα στον τουρισμό, αναμένεται και μεγαλύτερη.
Αν δεν αλλάξει κάτι, οι επόμενες ταλαντώσεις του οικονομικού κύκλου θα συμβαίνουν γύρω από αυτή την νέα μέση γραμμή. Εναλλακτικά, για να επανέλθει η βασική γραμμή στη θέση της, οι υπολογισμοί της επόμενης ημέρας λαμβάνουν υπόψιν, ως προϋποθέσεις, πρώτα την άρση των μέτρων καραντίνας και δεύτερο, τη διαθεσιμότητα εισοδήματος εκ μέρους των καταναλωτών. Ωστόσο, ένα τρίτο ζήτημα που δεν συζητιέται και τόσο, είναι η ειδική ψυχολογία του καταναλωτή, χωρίς να εννοούμε τη γενική ανησυχία του για τα οικονομικά.
Η ψυχολογία αυτή τη στιγμή είναι του φόβου των κοινωνικών επαφών, συχνά επιπλέοντος και τυφλού (χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένες προϋποθέσεις), όπως αυτός έχει διαπεράσει όλο τον πλανήτη διασπειρόμενος από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με τη συμβολή όλων μας. Ο φόβος στην ψυχολογία είναι γενικά το ακριβώς αντίθετο της εμπιστοσύνης, δημιουργώντας με αυτήν ένα δίπολο. Υπάρχουν τομείς της οικονομίας που δεν προϋποθέτουν την ψυχολογία, αλλά και κάποιοι που βασίζονται ακριβώς σε αυτή, όπως είναι, μεταξύ και άλλων, ο τουρισμός και η σίτιση. Για την εμπιστοσύνη λένε σωστά, ότι χίλια χρόνια χτίζεται και σε μία νύχτα γκρεμίζεται. 
Ένα σημαντικό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού έχει αναπτύξει αρρωστοφοβία ανεξαρτήτως ηλικίας και χωρίς προηγούμενο ψυχολογικής νοσηρότητας. Έχει απωλέσει σημαντικά στηρίγματα στην καθημερινή του ισορροπία. Το συναίσθημα ασφάλειας αναμένεται να αποκατασταθεί είτε με την πάροδο ικανού χρονικού διαστήματος όπου τίποτα κακό δεν θα συμβαίνει, είτε, πιο γρήγορα, με την ανακάλυψη, βιομηχανοποίηση, μαζική παραγωγή, πώληση σε εφικτή τιμή και τελικά εφαρμογή ενός αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου. Ούτε καν ενός καλού φαρμάκου και δυστυχώς, ως προς το εμβόλιο και τις σωτήριες συμπαραδηλώσεις του, τα πράγματα εξακολουθούν να είναι αντικειμενικά σκοτεινά. Φυσικά, στο βαθμό που οι παραδοχές αυτές δεν είναι απλοϊκες και δεν χάνουν κάτι σημαντικό (άλλωστε, δημόσιο διάλογο κάνουμε, που σημαίνει πορεία από το απλοϊκό προς το εξειδικευμένο διατηρώντας ακέραια την κατανόηση αμφοτέρων των μερών). 
Το θεαματικό με τα εμβόλια είναι ότι εξαλείφουν μια νόσο. Το πέτυχαν με την ευλογιά, την πολιομυελίτιδα, την ιλαρά, τον κοκίτη κ.α., ώστε πρακτικά, κάποια από τα νοσήματα αυτά υπάρχουν μόνο σε περιοχές όπου ο εμβολιασμός δεν είναι εφικτός. Η νοσηρότητα και θνησιμότητα από αυτά τα νοσήματα είναι μακράν βαρύτερη των όποιων σπάνιων παρενεργειών. (Υπό την έννοια αυτή, οι μόνες πλευρές του αντιεμβολιαστικού κινήματος που μπορούμε να αναγνωρίσουμε είναι το δικαίωμα των μειοψηφιών στην άποψη για τη βασική ελευθερία τους, το αίτημα για διάφανη γνώση σχετικά με το πώς δουλεύει ένα εμβόλιο και το πώς γενικά φιλοσοφεί την ύπαρξη της η ιατρική εντός του συνολικού ανθρώπινου φαινομένου.)
Ωστόσο, όλα τα κλασσικά εμβόλια χρειάστηκαν πολλά χρόνια παρασκευής. Το τρέχον ρεκόρ στο χρόνο ανάπτυξης ενός καινούργιου εμβολίου το έχει αυτό για τον ιό Ebola και δυστυχώς είναι 5 ολόκληρα χρόνια. Παρότι σήμερα σχεδόν όλη η εργαστηριακή ιατρική έχει κινητοποιηθεί προς την κατεύθυνση του εμβολίου κατά της COVID-19, στην πιο ιδανική δυνατή περίπτωση, η διαδικασία που απαιτείται, καθώς παρακολουθεί ανένδοτες στη χρονική συστολή βιολογικές διαδικασίες, δεν μπορεί να κατέβει κάτω από τους 6-9 μήνες, δηλαδή την αρχή του επόμενου έτους.