Overtourism: Θύματα της επιτυχίας τους
Overtourism
13 Nov 2017
/ 11:05
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΚΕΡΕΚΟΥ
Το πρόβλημα του υπερπληθυσμού, που συζητήθηκε στη φετινή Σύνοδο Υπουργών Τουρισμού στην WTM, απασχολεί σοβαρά πόλεις όπως η Βενετία, η Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ ακόμα και τη δική μας Σαντορίνη.
ΚΕΡΚΥΡΑ. Δεν μπορεί κανείς να αποφύγει τους παραλληλισμούς με την Κέρκυρα, ακούγοντας τον σκεπτικισμό πολύ «ώριμων» τουριστικά περιοχών, μπροστά στους κινδύνους που ενέχει η αλλόγιστη χρήση των τουριστικών και φυσικών πόρων.
Ο τουρισμός είναι σημαντικός για τις τοπικές και εθνικές οικονομίες και πολλοί προορισμοί έχουν εργαστεί σκληρά για να προσελκύσουν επισκέπτες με τα χρόνια. Ωστόσο, κάποια μέρη τώρα γίνονται θύματα της δικής τους επιτυχίας, ενώ ο υπερπληθυσμός αλλάζει την αντίληψη των πλεονεκτημάτων του μαζικού τουρισμού και αρχίζει να γίνεται πραγματικό πρόβλημα.
Ο τουρισμός είναι σημαντικός για τις τοπικές και εθνικές οικονομίες και πολλοί προορισμοί έχουν εργαστεί σκληρά για να προσελκύσουν επισκέπτες με τα χρόνια. Ωστόσο, κάποια μέρη τώρα γίνονται θύματα της δικής τους επιτυχίας, ενώ ο υπερπληθυσμός αλλάζει την αντίληψη των πλεονεκτημάτων του μαζικού τουρισμού και αρχίζει να γίνεται πραγματικό πρόβλημα.
Στη Σύνοδο Υπουργών για τον Τουρισμό “UNWTO & WTM Ministers Summit”, που διοργάνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών και η Διεθνής Τουριστική Έκθεση του Λονδίνου WTM υπογραμμίστηκε ότι η τουριστική βιομηχανία πρέπει να δράσει τώρα για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού. Ο Taleb Rifai, Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, αναφέρθηκε στο πλήθος διαμαρτυριών που ακούστηκαν το 2017 κατά του υπερπληθυσμού, με συνθήματα όπως "οι τουρίστες να πάνε σπίτι τους". Απευθυνόμενος στη διάσκεψη κορυφής των υπουργών UNWTO και WTM, είπε: «Είναι μια ευκαιρία αφύπνισης. Πρέπει να λάβουμε αποφάσεις τώρα. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να χτίζουμε ξενοδοχεία πέντε αστέρων σε κοινότητες τριών αστέρων».
Προορισμοί όπως η Βαρκελώνη, η Βενετία και το Άμστερνταμ επισημάνθηκαν ως αυτές που έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα συνωστισμού και η Airbnb θεωρείται από πολλούς ότι συμβάλλει στο πρόβλημα. Παράλληλα η ξενοδοχειακή βιομηχανία ανησυχεί βαθύτατα για την έλλειψη ρύθμισης στην πλατφόρμα της Airbnb και ζητά πιο ισότιμους όρους ανταγωνισμού.
Ένας Ισπανός μιλά για την "τουρισμοφοβία"
«Ως ισπανός πολίτης που έζησε στη Βαρκελώνη εδώ και έξι χρόνια, έχω δει την τεράστια αύξηση του τουρισμού και βιώσει το αυξανόμενο αίσθημα αντίδρασης των ντόπιων, το οποίο αποκαλείται πλέον "τουρισμοφοβία". Η Βαρκελώνη είναι μέσα στις είκοσι πιο επισκέψιμες πόλεις του κόσμου και συνεχίζει να σπάει τα ρεκόρ των επισκεπτών της κάθε χρόνο: από 27 εκατομμύρια τουρίστες το 2012 σε πάνω από 34 εκατομμύρια το 2016. Πρόκειται για αύξηση πάνω από 25% σε τέσσερα χρόνια.
Οι πτήσεις χαμηλού κόστους, καθώς και η διάδοση των πλατφορμών ανταλλαγής κατοικιών, όπως η AirBnB και η Homeaway, συνέβαλαν στον αυξανόμενο αριθμό επισκεπτών. Με τη σειρά τους, οι επενδυτές κερδοσκοπούν αγοράζοντας ολόκληρα κτήρια - ορισμένα από τα οποία έχουν ζήσει οικογένειες εδώ και δεκαετίες - για να καλύψουν αυτήν την αναπτυσσόμενη βιομηχανία. Αυτό οδηγεί σε έλλειψη στέγης για όσους ζουν και εργάζονται εδώ και εκτοξεύει τα ενοίκια, τα οποία αυξήθηκαν κατά 16,5% το 2016.
Ζητούν ρύθμιση
Ωστόσο, οι επιθετικότητα προς τους επισκέπτες δεν είναι η λύση σε μια πόλη όπου ο τουρισμός αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος. Στην πραγματικότητα, το 86,7% των ντόπιων θεωρεί τον τουρισμό θετικό, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι πρέπει να ρυθμιστεί. Η τοπική κυβέρνηση, αναγνώρισε την κατάσταση και έλαβε μέτρα για να την συγκρατήσει. Εκτός από τον τουριστικό φόρο που ισχύει για τη διαμονή για τη διανυκτέρευση στην πόλη, η παραχώρηση άδειας και η κατασκευή νέων καταλυμάτων έχει παγώσει από το 2015 και νωρίτερα φέτος εγκρίθηκε ειδικό σχέδιο αστικής ανάπτυξης για τον τουρισμό, που περιορίζει τη χορήγηση άδειας για τουριστικά καταλύματα ανάλογα με την περιοχή. Στόχος είναι η πιο ομοιόμορφη διανομή των τουριστών σε όλη την πόλη και η αποσυμφόρηση των πιο επιβαρυμένων περιοχών».
Η σύσκεψη στην WTM
Η Gloria Guevara, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Τουρισμού και Τουρισμού (WTTC), δήλωσε ότι είναι σημαντικό να τονιστούν τα οφέλη του τουρισμού στις τοπικές κοινότητες. Είπε ότι η Βαρκελώνη, για παράδειγμα, είχε ένα υψηλό ποσοστό εγκληματικότητας και ανεργίας πριν από την ανάπτυξη του τουρισμού, και το Μαϊάμι είναι ένα καλό μοντέλο που πρέπει να ακολουθήσουμε καθώς έχει αναπτύξει αποτελεσματικές πολιτικές για την αντιμετώπιση των επιβατών κρουαζιέρας.
Ο Rifai δήλωσε ότι οι γραμμές κρουαζιέρας θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τα λιμάνια-σταθμούς εάν προσέφεραν κουπόνια στους επιβάτες που θα μπορούσαν να ανταλλάσσονται για γεύματα σε τοπικά εστιατόρια ή επισκέψεις σε αξιοθέατα.
Επισημάνθηκαν κι άλλες λύσεις, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα που αναπτύσσει τον τουρισμό ορισμένων περιοχών κατά τους χειμερινούς μήνες, η Κόστα Ρίκα που μετράει την κοινωνική ανάπτυξη σε τουριστικούς προορισμούς, το Μεξικό που διαφημίζει τις "μαγικές πόλεις" του για να προωθήσει τα λιγότερο γνωστά πολιτιστικά αξιοθέατα.
UNESCO: Απειλούνται τα μνημεία
Η Επιτροπή για την Παγκόσμια Κληρονομιά της UNESCO εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τον αντίκτυπο της τουριστικής έκρηξης στα ιστορικά μνημεία της Βενετίας και τον Μάιο απειλούσε να βάλει τη Βενετία στον κατάλογο κινδύνων της, ενώ προειδοποίησε τις αρχές να αναλάβουν το ταχύτερο δυνατό πρωτοβουλίες για το πρόβλημα με τα κρουαζιερόπλοια και τον μαζικό τουρισμό.
Ο Δήμαρχος της Βενετίας
Ο δήμος της Βενετίας αποφάσισε ότι τα πλοία με εκτόπισμα άνω των 100.000 τόνων θα αγκυροβολούν στην απέναντι πλευρά της λιμνοθάλασσας. Στόχος είναι να μην πλησιάζουν την φημισμένη πλατεία του Αγίου Μάρκου. Η κυβερνητική επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο του δήμου.
«Όλοι οι δήμοι της περιοχής συμφώνησαν. Εξαίρεση αποτελεί ο Δήμος της Τσιότζια. Εμείς θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι με την UNESCO καθώς και με όλους τους ενδιαφερόμενους. Οι πολίτες της Βενετίας μίλησαν, οι κάτοικοι της πόλης έκαναν τις επιλογές οι οποίες και πρέπει να γίνουν σεβαστές. Εξηγήσαμε με μεγάλη λεπτομέρεια πως παλεύουμε για την επιβίωση μας. Προσπαθούμε να μην πεθάνουμε. Γι’ αυτό και πρέπει να αναπτύξουμε το βιομηχανικό και το εμπορικό λιμάνι της Βενετίας» δήλωσε ο δήμαρχος της πόλης, Λουίτζι Μπρινιάρο.
Μέσα στα επόμενα 3 χρόνια, το σχέδιο προβλέπει την δημιουργία ενός μεγάλου λιμανιού στη βιομηχανική ζώνη Μαργκέρα, όπου και θα αποβιβάζονται οι ταξιδιώτες.
Η κίνηση πολιτών, «Όχι στα μεγαλα πλοία» δεν πείθεται από το σχέδιο και ζητεί την λήψη άμεσων μέτρων κατά των μεγάλων κρουαζιερόπλοιων.
Άμστερνταμ: Τα κόκκινα φανάρια
Η ολλανδική πρωτεύουσα έχει 850.000 κατοίκους. Το περασμένο έτος προσέλκυσε 6,34 εκατομμύρια επισκέπτες και αναμένεται να επιτύχει αύξηση 3,6% σε 6,57 εκατομμύρια επισκέπτες το 2017. Η έρευνα της WTM, Top 100 City Destination Ranking, αναφέρει ότι ο αριθμός αυτός προβλέπεται να ανέλθει σε 6,8 εκατομμύρια το 2020 και 7,5 εκατομμύρια το 2025.
Σε μια προσπάθεια προσέλκυσης κατανάλωσης και αποτροπής επισκεπτών χαμηλού εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένων των νεότερων τουριστών και των επισκεπτών του Σαββατοκύριακου, οι αρχές του Άμστερνταμ ανακοίνωσαν τον Σεπτέμβριο του 2017 ότι θα αυξήσουν τους τουριστικούς φόρους κατά € 10 το βράδυ.
Ο αρμόδιος οικονομικών δημοτικός σύμβουλος του Άμστερνταμ, Ουόκ Κόκ, δήλωσε: "Χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους που ξοδεύουν πραγματικά χρήματα στην πόλη. Θα προτιμούσαμε τους ανθρώπους που μένουν μερικές νύχτες, να επισκέπτονται μουσεία, να έχουν πλούσια γεύματα σε εστιατόρια, από ανθρώπους που ξεπροβάλλουν για ένα Σαββατοκύριακο και τρώνε φαλαφέλ τριγυρίζοντας στην περιοχή των κόκκινων φαναριών".
Ο αρμόδιος οικονομικών δημοτικός σύμβουλος του Άμστερνταμ, Ουόκ Κόκ, δήλωσε: "Χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους που ξοδεύουν πραγματικά χρήματα στην πόλη. Θα προτιμούσαμε τους ανθρώπους που μένουν μερικές νύχτες, να επισκέπτονται μουσεία, να έχουν πλούσια γεύματα σε εστιατόρια, από ανθρώπους που ξεπροβάλλουν για ένα Σαββατοκύριακο και τρώνε φαλαφέλ τριγυρίζοντας στην περιοχή των κόκκινων φαναριών".
Δήμαρχος Σαντορίνης: «Να χαρακτηριστούμε κορεσμένη περιοχή»
Μιλώντας στην Ενημέρωση ο Δήμαρχος Θήρας Αναστάσιος - Νικόλαος Ζώρζος, λέει, «αυτό που κύρια μας απασχολεί πλέον, είναι το να διατηρηθεί η ποιότητα του τουριστικού προφίλ του διάσημου νησιού: Δεν μας απασχολούν τόσο οι αριθμοί όσο η ποιότητα». Για τον λόγο αυτό η δημοτική Αρχή ζητά από το 2015 να ισχύσει ο ειδικός νόμος περί κορεσμού. «Υπάρχει ο νόμος 431/1937, που δίνει τη δυνατότητα στο Υπουργείο Τουρισμού να χαρακτηρίσει μια περιοχή ως κορεσμένη. Η Σαντορίνη έχει πλέον αστικού τύπου προβλήματα τα οποία δύσκολα αντιμετωπίζονται από το δημόσιο. Η μετατροπή των κατοικιών σε καταλύματα με το AirBNB, δημιούργησε δυσκολία εύρεσης κατοικίας. Από πέρσι μέχρι φέτος υπολογίζουμε ότι είχαμε 2.600 κλίνες μόνο από το AirBNB. Από το 2012 έως τα 2017 στην Οία είχαμε 110% αύξηση της κατανάλωσης νερού, στα Φηρά 86%, στο Ακρωτήρι 439% .
Εχω ζητήσει επανειλημμένα από την Πολιτεία ένα νομοθετικό πλαίσιο που να σταματάει τη δόμηση στην εκτός σχεδίου περιοχή και να πάμε συγκροτημένα στην επέκταση των οικισμών μετά. Οι Δήμοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες , ειδικά με το τεράστιο θέμα υποστελέχωσης. Φανταστείτε ότι υπάρχει ένας μηχανικός στην πολεοδομία για έξι νησιά και οι αιτήσεις για άδειες είναι εκατοντάδες».
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΚΕΡΕΚΟΥ
Απόφοιτος του Τμήματος Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Δημοσιογράφος στην Εφημερίδα «Καθημερινή Ενημέρωση», στον ιστότοπο enimerosi.com και στο EN-The Magazine. Έχει λάβει τιμητική διάκριση από το Ίδρυμα Προαγωγής της Δημοσιογραφίας Αθ. Μπότση για την ευαισθητοποίηση του κοινού στη Δωρεά Οργάνων.
